Koorts, wanneer naar je huisarts?

De periode dat we verkouden worden komt er weer aan. Soms gaat dat gepaard met koorts. Maar wat is koorts eigenlijk? Wanneer moet je met koorts naar de huisarts?

Wat is koorts?

Een lichaamstemperatuur schommelt zo tussen 36,5 en de 37,5°C. Dat kan namelijk verschillen per persoon. Wanneer de temperatuur boven deze 37,5°C zit dan praat men over een verhoging (ook wel subfebriele koorts genoemd). Wanneer de temperatuur boven de 38°C is spreken we van koorts. Uiteindelijk wordt een temperatuur boven de 40°C hoge koorts genoemd.

Koorts op zich is geen ziekte, maar een normale reactie van het lichaam die optreedt bij een infectie door bacteriën of virussen. Ons lichaam kan een infectie beter bestrijden wanneer de lichaamstemperatuur hoog is. Als gevolg van de koorts ontstaat er namelijk een ongunstig klimaat voor veel ziektekiemen. Het lichaam stopt dan met de verbranding van glucose en gebruikt in plaats hiervan eiwitten en vetten om in de energiebehoefte te voorzien. Glucose is een belangrijke voedingsbron voor bacteriën en bij een langdurige koorts wordt deze voedingsbron afgesloten. Daarnaast stimuleert koorts de hartslag en bloedsomloop. Hierdoor kunnen de immuun cellen zich sneller door het lichaam verplaatsen en efficiënter hun werk doen. Bij koorts kan de temperatuur variëren gedurende de dag. Koorts is ’s avonds het hoogst.

Mogelijke oorzaken koorts

De belangrijkste oorzaken van koorts zijn:

• Infectie als gevolg van een bacterie of virus. Denk dan aan een infectie van de luchtwegen, oren of keel.
• Extreme lichamelijke inspanning (met name bij warm weer).
• Allergische reactie.
• Auto-immuunziekte zoals bij de ziekte van Crohn, psoriasis of reumatoïde artritis.
• Opwinding (bijvoorbeeld na langdurig huilen bij kinderen).
• Als bijwerking van geneesmiddelen.
• Te snelwerkende schildklier.

Symptomen van koorts

De symptomen die bij koorts horen zijn vaak:

• Ineens heel warm of heel koud krijgen.
• Koude voeten hebben.
• Rillerig zijn (sommige mensen klappertanden).
• Algehele malaise.
• Bleek zijn.
• Zweten.
• Slaperig zijn/vermoeid zijn.
• Gebrek aan eetlust.
• Spierpijn.
• Hoofdpijn.
• Concentratieproblemen.
• IJlen. Wanneer iemand hoge koorts heeft dan kan iemand gaan ijlen. Dit herken je door onsamenhangend praten in combinatie met een bepaalde verwardheid.

Bij kinderen kan plotseling opkomende koorts leiden tot een koortsstuip. Hierbij ontstaan plotseling heftige trekkingen in armen en benen. De ademhaling is onregelmatig of kan soms even stoppen. Na enkele minuten tot maximaal 15 minuten gaat de aanval vaak weer over. Het kind is dan vaak wat suf en heel erg moe.

Behandeling bij koorts

Kinderen die ouder zijn dan 3 maanden en volwassenen kunnen paracetamol gebruiken als ze zich erg ziek voelen of als ze pijn hebben. Andere gebruiken liever ibuprofen, naproxen of carbasalaatcalcium. Een bijkomend voordeel van deze middelen is dat ze ook de ontsteking remmen. Echter, het nadeel is dat ze maag en darmen meer belasten dan paracetamol. Let wel, carbasalaatcalcium is niet geschikt voor kinderen. Daarnaast is het advies aan mensen die bloedverdunners slikken om geen middelen te gebruiken die carbasalaatcalcium, ibuprofen of naproxen bevatten.

Wat kun je zelf doen?

Zorg ervoor dat het lichaam niet ineens sterk afkoelt, want deze temperatuurschommelingen kunnen namelijk koortsstuipen uitlokken. Iemand met koorts moet veel drinken. De regel is: voor iedere graad verhoging moet je een halve liter extra drinken (dus boven de normale hoeveelheid van 1,5 à 2 liter). Daarnaast is het belangrijk om voor een niet te warme omgeving en beddengoed te zorgen. Net als dat het verstandig is om luchtige kleding te dragen zodat het lichaam de overtollige warmte kwijt kan. Voldoende rust is ook belangrijk, ook al is het niet nodig om in bed te liggen of binnen te blijven.

Wanneer naar de huisarts?

Koorts is een natuurlijke reactie van het lichaam en kan het een infectie helpen te bestrijden. In principe zegt de hoogte van de koorts niet zoveel over de ernst van de ziekte. Dus dat hoeft geen specifieke reden te zijn om naar je huisarts te gaan. Tenzij de koorts langer dan 4 dagen meer dan 39,5°C is. Vooral kinderen hebben snel een hoge lichaamstemperatuur. In de meeste gevallen gaat koorts onder de 39,5°C vanzelf over en moet je gewoon uitzieken. Maar ga bij koorts naar de huisarts wanneer:

Volwassenen

• De koorts langer dan 4 dagen hoger dan 39,5°C is.
• Iemand een stijve nek en pijn heeft wanneer deze zich vooroverbuigt, zich suf voelt en gevoelig is voor licht.
• Iemand de afgelopen periode in de tropen bent geweest.
• De koorts na een eerdere daling opnieuw stijgt.

Kinderen

• De koorts langer dan 2 dagen hoger dan 39,5°C is.
• Het kind suffig en verward is.
• Het kind braakt en diarree heeft.
• Het kind pijn heeft bij het vooroverbuigen van het hoofd en gevoelig is voor licht.
• Het kind hoest en snel en hijgend ademhaalt.

Baby’s

• De temperatuur hoger is dan 39°C.
• Het baby’tje jonger is dan 3 maanden.
• De baby huilt en/of regelmatig aan een oor trekt.
• Een gierende en/of overdreven snelle ademhaling.
• Bij diarree.
• Wanneer de spieren van de baby verkrampen.

Bronnen: nhg.artsennet.nl en huisarts-verijdt.nl