Ziekte van Addison, weinig energie is één van de klachten

Vermoeidheid, futloos en weinig energie we hebben er allemaal wel eens last van. Echter, wanneer deze klachten lange tijd aanhouden, dan kan iets meer aan de hand zijn. Wat zijn alle symptomen van de ziekte van Addison?

Wat is de ziekte van Addison?

De ziekte van Addison is een aandoening, waarbij de bijnierschors niet genoeg hormonen of helemaal geen hormonen meer produceert. De ziekte van Addison wordt ook wel het syndroom van Addison of primaire bijnierschorsinsufficiëntie genoemd. De oorzaak van deze aandoening ligt in de bijnieren.

Functie van de bijnier

De bijnier is een kleine klier die als een soort kapje bovenop de nier ligt. We hebben dus twee bijnieren, aan iedere kant één. Het is een klier die drie verschillende hormonen maakt, te weten: cortisol, aldosteron en bijnierandrogenen.

Cortisol
De meeste hoeveelheid cortisol wordt gemaakt in de vroege ochtend, terwijl je slaapt. Vervolgens neemt de aanmaak langzaam af. Het laagste niveau heb je zo tegen middernacht. Ook in tijden van stress, maakt je lichaam extra cortisol aan. Daarom staat dit hormoon ook bekend als het stresshormoon. Cortisol heeft een aantal functies:

• Het beïnvloedt ons slaap-waakritme.
• Is betrokken bij de bloedsuikerregulatie.
• Speelt een belangrijke rol bij de afweer tegen infecties.

Aldosteron
Dit hormoon reguleert de hoeveelheid zout en water in het lichaam in de nieren. Daarmee regelt dit hormoon het bloedvolume en de bloeddruk.

Bijnierandrogenen
Androgenen zijn geslachtshormonen. Een androgeen wat in de bijnierschors wordt gemaakt in het hormoon DHEA. DHEA zou invloed hebben op: het immuunsysteem, botten, spieren, de werking van de hersenen, het gedrag en de stofwisseling. In de toekomst zal de rol van de bijnierandrogenen duidelijker moeten worden.

Symptomen van de ziekte van Addison

Als je de ziekte van Addison hebt, dan kun je last hebben van de volgende klachten:

• Last hebben van een sterke fysieke vermoeidheid.
• Weinig energie hebben.
• Futloosheid.
• Bruine verkleuring van de huid of pigmentvlekken.
• Pijn in de spieren en gewrichten.
• Misselijkheid, soms met braken.
• Duizeligheid bij het opstaan.
• Veel moeten plassen.
• Gebrek aan concentratie en aandacht.
• Problemen met het geheugen.
• Verminderde eetlust.
• Wel graag zout voedsel willen eten (zouthonger).
• Gewichtsverlies zonder aanwijsbare reden.
• Somberheid.
• Buikpijn.
• Diarree of juist verstopping.
• Vrouwen kunnen minder lichaamsbeharing (oksel- en schaamhaar) krijgen.

Oorzaak van de ziekte van Addison

Vroeger werd de ziekte van Addison veroorzaakt door tuberculose. Vandaag de dag is de oorzaak een ontsteking van de bijnieren. Deze ontsteking ontstaat, doordat je eigen afweersysteem het weefsel van de bijnierschors aanziet voor een lichaamsvreemde stof. Hierdoor valt het eigen afweersysteem het weefsel aan (auto-immuun aandoening). Het gevolg is dat de schors van de bijnier beschadigd raakt, waardoor de belangrijke hormonen niet of onvoldoende kunnen worden aangemaakt.

Andere oorzaken van de ziekte van Addison kunnen zijn:

• Infecties.
• Goed- of kwaadaardige tumoren.
• Bijnierbloedingen.
• Operatie waarbij de bijnieren zijn verwijderd.
• Gebruik van bepaalde medicijnen.
• Ziekte aan de hypofyse.

Bijniercrisis, een levensbedreigende situatie

Voor mensen met de ziekte van Addison, kan een bijniercrisis levensbedreigend zijn. Een bijniercrisis ontstaat op het moment dat iemand met deze ziekte te maken krijgt met een stressvolle situatie. Voorbeelden van een stressvolle situatie zijn: ziekte (met en zonder koorts), pijn, een medische ingreep of hevige mentale stress.
Door de stress heeft ons lichaam behoefte aan extra cortisol. Echter, de bijnieren maken deze extra cortisol niet aan. Daarom moet in die gevallen iemand met de ziekte van Addison een medicijn (hydrocortison of cortisonacetaat) nemen. Wanneer dit niet gebeurt dan kan een bijniercrisis ontstaan. Hierbij ontstaan klachten van misselijkheid, braken en buikpijn en vervolgens een levensbedreigende situatie van lage bloeddruk, lage bloedsuikers, mineraalstoornissen en coma. Dit noemt men de Addisoncrisis. In het ergste geval kan iemand komen te overlijden.

Een injectie met hydrocortison cortisonacetaat voorkomt dat patiënten met de ziekte van Addison in een levensbedreigende situatie terechtkomen.

Diagnose ziekte van Addison

Op basis van de door jou omschreven klachten en de bevindingen bij lichamelijk onderzoek van de arts, kan er een vermoeden van de ziekte van Addison ontstaan. Om de diagnose te bevestigen, wordt aanvullend bloedonderzoek en een ACTH test gedaan. Dit is een test waarbij gekeken wordt of de bijnieren na injectie van het bijnierschors stimulerende hormoon (ACTH) voldoende cortisol aanmaken.

Behandeling van de ziekte van Addison

Deze ziekte is een chronische ziekte, je kunt niet worden genezen. De behandeling is er dan ook op gericht om ervoor te zorgen dat het tekort aan hormonen wordt opgeheven. Dit wordt gedaan door deze hormonen te vervangen door medicijnen.

• Cortisol vervangend medicijn: hydrocortison.
• Aldosteron vervangend medicijn: fludrocortison.
• Sommige mensen krijgen een androgeen vervangend medicijn: DHEA. Echter, dit is nog geen standaardbehandeling.

Met hydrocortison probeert men het natuurlijke dag-nacht ritme van cortisol zo goed als mogelijk na te bootsen. Dit kan door ’s ochtends vroeg de hoogste dosis hydrocortison in te nemen en later op de dag nog één of meerdere lage doseringen. ’s Avonds laat is inname van hydrocortison niet nodig.

Bronnen: bijniernet.nl, umcutrecht.nl en endocrinologie.mumc.nl