Vergrote milt, gevaarlijker dan je denkt

Een vergrote milt is geen ziekte op zich, maar het gevolg van een onderliggende aandoening, zoals een ontsteking, infectie of bloedziekte. Een vergrote milt wordt splenomegalie genoemd en kan zeer pijnlijk zijn.

De milt

De milt bevindt zich linksboven in de buikholte, onder het middenrif en achter de maag. Normaliter heeft de milt het formaat van een vuist, maar de grootte en het gewicht kan variëren. Dit is afhankelijk van de hoeveelheid bloed hij bevat. Maar wanneer je milt groter dan 12 centimeter is, dan spreekt men van een vergrote milt.

De milt speelt een belangrijke rol in de afweer tegen infecties. De milt maakt namelijk afweerstoffen aan tegen bepaalde bacteriën. Bovendien filtert hij bacteriën, oude en geïnfecteerde bloedcellen uit je bloed. Daarnaast fungeert de milt ook als opslag voor bloedbestanddelen, zoals witte bloedcellen en bloedplaatjes die een belangrijke rol spelen bij de bloedstolling. Ongeveer 1/3 van alle bloedplaatjes zijn in de milt opgeslagen.

Oorzaken van een vergrote milt

Bij een vergrote milt is de milt zelf niet ziek, maar is er een onderliggende aandoening waardoor de milt is vergroot. Er zijn verschillende aandoeningen die een vergrote milt kunnen veroorzaken:

Infecties

• Hepatitis
• Ziekte van Pfeiffer
• Malaria
• Tuberculose
• Syfilis
• Hiv
• Bacteriële endocarditis. Een ontsteking aan de binnenkant van het hart of van de hartkleppen
• Psittacose. Een infectieziekte die onder andere kan leiden tot longontsteking en veroorzaakt wordt door de bacterie Chlamydia psittaci
• Brucellose. Een bacteriële infectie die wordt overgebracht door dieren.

Erfelijke vormen van bloedarmoede

• Hereditaire elliptocytose en sferocytose
• Sikkelcelziekte (voornamelijk bij kinderen)
• Thalassemie. Een erfelijke bloedziekte waarbij het lichaam onvoldoende en afwijkend hemoglobine aanmaak.

Bloedkanker en lymfeklierkanker

• Ziekte van Hodgkin en non-Hodgkin, en andere lymfomen
• Leukemie
• Myeloproliferatieve aandoeningen. Hierbij maakt het beenmerg te veel rode bloedcellen, witte bloedcellen of bloedplaatjes aan.

Erfelijke stofwisselings- of stapelingsziekten

• Erfelijke stofwisselingziekten waarbij de oorzaak een verandering in het DNA is zoals: ziekte van Niemann-Pick, ziekte van Wolman, Ziekte van Gaucher
• Amyloïdose. Een groep van stapelingsziekten van verkeerd gevouwen eiwitten die zich kunnen manifesteren in allerlei organen
• Ziekte van Hand-Schüller-Christian
• Ziekte van Letterer-Siwe.

Leveraandoeningen

• Levercirrose
• Portale hypertensie. Een afsluiting van de hoofdader naar de lever
• Hartfalen met achterblijven van bloed in de lever.

Auto-immuunziekten

• Reumatoïde artritis
• Syndroom van Felty
• Systemische lupus erythematodes (SLE)
• Darmziekten zoals: coeliakie, colitis ulcerosa, de ziekte van Crohn en dermatitis herpetiformis.

Overig

• Bindweefselontstekingen zoals Sarcoïdose
• Miltcyste. De cyste zorgt voor druk van buitenaf op de aders van de milt of naar de lever
• Milttrombose. Een bloedstolsel in een ader van de milt of een ader naar de lever.

Gevolgen vergrote milt

Wanneer de milt groter wordt, worden er te veel bloedcellen en bloedplaatjes vastgehouden. Hierdoor daalt het aantal bloedcellen en bloedplaatjes in de bloedbaan. Des te meer bloedcellen en bloedplaatjes de milt vasthoudt, des te groter de milt wordt. Hoe groter de milt wordt, des te meer bloedcellen en bloedplaatjes er worden vastgehouden. Hierdoor belandt je in een vicieuze cirkel. Op een gegeven moment worden ook de normale rode bloedcellen vastgehouden, die dan samen met de abnormale cellen vernietigd worden. Verder kan de milt door de grote aantallen bloedcellen en bloedplaatjes verstopt raken, waardoor de functie verstoord raakt. Een bijzonder ernstig gevolg is dat een vergrote milt spontaan kan scheuren. Dit kan een levensbedreigende inwendige bloeding veroorzaken waarbij er snel operatief moet worden ingegrepen.

Symptomen vergrote milt

In de meeste gevallen geeft een vergrote milt geen klachten en voel je er niets van. Vaak kom je erachter tijdens een medisch onderzoek. De meest herkenbare symptomen van een vergrote milt hebben te maken met de onderliggende ziekte. Wanneer je last hebt, dan kun je klachten ervaren zoals:

• Buikpijn in je bovenbuik aan de linkerkant. Deze pijn kan uitbreiden naar je linkerschouder.
• Een zwelling in je buik ongeveer ter hoogte van je ribbenboog.
• Snel het gevoel hebben dat je vol zit, ook al heb je maar weinig gegeten. De reden hiervoor is dat de vergrote milt tegen de maag drukt.
• Bloedarmoede.
• Vermoeidheid.
• Regelmatig last hebben van infecties.
• Gemakkelijk bloeden en blauwe plekken krijgen. Dit komt door een vermindering van het aantal bloedplaatjes.

Diagnose

Wanneer je op basis van bovenstaande symptomen denkt dat je mogelijk een vergrote milt hebt, ga dan naar je huisarts. Verder onderzoek zal uitwijzen of je dit ook daadwerkelijk hebt. De diagnose wordt gesteld op basis van de klachten en verschillende onderzoeken. Bijna altijd zal de arts bij het lichamelijk onderzoek linksboven in de buik een vergrote milt voelen.

Om de diagnose te bevestigen en de mogelijke oorzaken te achterhalen, kunnen verschillende onderzoeken worden verricht:

• Lichamelijk onderzoek
  Een vergrote milt wordt bijna altijd bij het lichamelijk onderzoek gevoeld.
• Bloedonderzoek
  Het bloed wordt onderzocht om de bevindingen vanuit het lichamelijke onderzoek te bevestigen. Maar ook om in het bloed naar de oorzaak van de vergrote milt te kijken.
• Beenmergonderzoek
  Bij een beenmergonderzoek duiden tekenen van toegenomen beenmergactiviteit erop dat het beenmerg probeert bloedcellen te produceren, waaraan in het bloed een tekort is.
• Echo, CT- of MRI-scan
  Hiermee kan worden gemeten hoe groot de milt is en of er daadwerkelijk sprake is van een vergroting. Ook de bloedstroom door de milt kan hiermee worden geanalyseerd.
• Leverfunctietests.

Behandeling

Er bestaat geen algemene behandeling voor een vergrote milt. De behandeling is afhankelijk van de onderliggende oorzaak. Wanneer de onderliggende oorzaak wordt aangepakt, dan zal de milt vanzelf kleiner worden. Het verwijderen van de milt is niet heel vaak nodig. Het verwijderen kan problemen veroorzaken, zoals een verhoogde vatbaarheid voor ernstige infecties. Echter, soms moeten deze risico’s genomen worden, zoals wanneer.

• De milt zo snel rode bloedcellen vernietigt, dat er ernstige bloedarmoede ontstaat.
• ze de voorraad witte bloedcellen en bloedplaatjes op zo’n manier uitput dat de kans op infecties en bloedingen ontstaat.
• ze zo groot is dat deze pijn veroorzaakt of op organen die ernaast liggen drukt.
• De milt zo groot wordt dat delen ervan gaan bloeden of afsterven.

Als alternatief voor een operatie is het soms mogelijk de milt met bestraling te verkleinen.

Bronnen: medicinfo.nl cz.nl