Tekenen die wijzen op een ijzertekort

Ben je continu moe of heb je regelmatig koude handen of voeten? Misschien heb je dan een ijzertekort. Welke andere tekenen wijzen op een ijzertekort?

Functie ijzer

IJzer is een mineraal dat veel verschillende functies vervuld. Een hele belangrijke functie is dat ijzer helpt bij de aanmaak van hemoglobine. Hemoglobine is een onderdeel van onze rode bloedcellen en die vervoeren zuurstof van de longen naar de organen. Daarnaast is ijzer nodig om energie te produceren in onze cellen en ondersteunt het je immuunsysteem.

Signalen van ijzertekort

Een ijzertekort ontstaat geleidelijk en gaat gepaard met algemene symptomen van bloedarmoede (anemie). Signalen van een tekort aan ijzer kunnen zijn:

Vermoeidheid

IJzer speelt een grote rol in het transporteren van zuurstof van de longen naar de organen. Bij een ijzertekort kunnen de rode bloedcellen onvoldoende zuurstof transporteren en koolstofdioxide afvoeren. Er wordt wel wat verse zuurstof bij de spieren bezorgd, echter de afvoer van het koolstofdioxide is verlaagd. Het gevolg is dat je een gevoel van vermoeidheid hebt.

Spierzwakte

Wanneer je weinig kracht in je spieren ervaart, dan kan er sprake zijn van spierzwakte. Dit kan ontstaan doordat de spieren te weinig zuurstof aangeleverd krijgen en doordat afvalstoffen onvoldoende kunnen worden afgevoerd. Een ijzertekort verhoogt de spiervermoeidheid en verslechtert ook je uithoudingsvermogen.

Hoofdpijn

Wanneer je een tekort aan ijzer hebt, dan zorgt het te lage hemoglobinegehalte ervoor dat er onvoldoende zuurstof in de hersenen komt. Hierdoor kunnen de bloedvaten in de hersenen opzwellen. Door het opzwellen ontstaat er meer druk in het hoofd, waardoor hoofdpijn kan ontstaan. Hoofdpijn kan veel verschillende oorzaken hebben, echter wanneer je regelmatig hoofdpijn, soms in combinatie met duizeligheid, hebt dan kan dit wijzen op een ijzertekort.

Bleke huid

IJzer geeft hemoglobine zijn rode kleur en zorgt voor kleur aan je huid. Op het moment dat je huid er een stuk bleker uitziet dan normaal, dan kan dit een teken zijn dat je last hebt van een ijzergebrek.
Hemoglobine kleurt niet alleen je huid maar wanneer je te weinig ijzer hebt, dan kunnen ook je tandvlees of je nagels bleker zijn dan normaal.

Koude handen en voeten

Ook het hebben van koude handen en voeten kan een signaal zijn. Wanneer je een ijzertekort hebt, dan bevat het bloed dus minder zuurstof. Hierdoor maakt het lichaam de keuze om als eerste zuurstof te transporteren naar de essentiële organen, zoals: je hart, hersenen, nieren, lever en longen. Het gevolg hiervan is dat er een mindere bloedtoevoer naar je ledematen ontstaat, waardoor je handen en voeten kouder aanvoelen.

Overige signalen ijzertekort

Wanneer je lichaam een groot tekort aan ijzer heeft, kun je ook slikproblemen krijgen en afwijkingen aan de nagels. Zo kunnen de nagels ruw aanvoelen en iets omhoog staan. Het midden is dan iets verzonken en de uiteinden staan iets omhoog, waardoor ze de vorm hebben van een lepel. Dit kennen we dan ook als lepeltjesnageltjes.

Oorzaak van een ijzertekort

Verminderde opname

Je lichaam neemt ijzer op in het eerste stuk van de dunne darm. Het ijzer wordt via de zuursappen in je maag omgevormd tot een vorm van ijzer die je darmen op kunnen nemen. De opname van ijzer uit de voeding verschilt en is afhankelijk van de vorm waarin in het eten het voorkomt (heemijzer of non-heemijzer), de aanwezigheid van andere voedingsstoffen en de ijzervoorraad in je lichaam.

Heemijzer zit alleen in dierlijke producten zoals vlees, vis en kip. Non-heemijzer zit in zowel dierlijke- als plantaardige producten. Denk hierbij aan brood, volkorenproducten, noten, donkergroene groentes en ei en vleesvervangers.

Veganisten kunnen extra kans hebben dat ze te weinig ijzer uit de voeding halen. Maar ook mensen die strikt vegetarisch eten, lijden aan anorexia of last hebben van interne parasieten kunnen een verminderde opname van ijzer uit de voeding hebben. Iemand kan ook een stoornis hebben in het opnemen van ijzer in de darm door een beschadiging van het slijmvlies van de darm. Voorbeelden zijn onder andere de ziekte van Crohn of coeliakie.

Bloedverlies

Een toename van ijzerverlies kan ontstaan bij zowel een uitwendige als inwendige bloedingen, hevige menstruatie of bloeddonorschap. Bloed bevat veel ijzer, dus als je veel bloedt, dan verlies je veel ijzer.

Zwangerschap

Als je zwanger bent, maakt je lichaam extra bloed aan voor de baarmoeder, placenta en voor je baby. Voor de aanmaak van bloed is ijzer nodig. Omdat de hoeveelheid bloed, en dus ook de hoeveelheid hemoglobine, tijdens je zwangerschap toeneemt, heeft het lichaam meer ijzer nodig.

Sporten

Doordat je tijdens het sporten extra ijzer via zweet en urine verliest en omdat er een verminderde ijzeropname is als gevolg van lichamelijke inspanning, kan sporten een oorzaak zijn van een ijzertekort.

Chronische ziektes

Een ijzertekort kan ook ontstaan bij chronische ziekten, zoals reuma, ontsteking in bot, maagzweer, kwaadaardige aandoeningen waaronder, maag- of darmkanker en bij een acute infectie zoals van de luchtwegen, urinewegen of maag-darmstelsel.

Bronnen: Ikazia en Runnersworld