Norovirus; kun je besmetting voorkomen?

De zeer besmettelijke norovirussen zijn verantwoordelijk voor wat in de volksmond buikgriep heet. Ieder jaar krijgen ongeveer 4,5 miljoen Nederlanders buikgriep. Maar kun je besmetting met het norovirus voorkomen?

Wat is het norovirus?

Het norovirus is een heel klein en zeer besmettelijk virus dat één van de belangrijkste oorzaken van een maagdarminfectie of gastro-enteritis is. In de volksmond ook wel buikgriep genoemd. Het zorgt voor een ontsteking van het slijmvlies van het maag-darmkanaal.

Buikgriep is niet hetzelfde als griep. Het zijn twee totaal verschillende ziektes. De griep wordt veroorzaakt door het influenzavirus en buikgriep in de meeste gevallen door het norovirus. Ondanks het feit dat het norovirus het meest toeslaat in de winter, is deze ook in de rest van het jaar zeer besmettelijk.

Wat zijn de symptomen?

De symptomen van een infectie met een norovirus zijn overgeven en diarree. In de meeste gevallen begin dit tussen de 12 en 48 uur, nadat je besmet bent. Het overgeven is misschien wel het meest heftige aan deze besmetting. Soms wordt er dan ook gesproken over projectielbraken. Naast deze twee symptomen kunnen de klachten ook misselijkheid, koorts, krampende buikpijn en hoofdpijn zijn.

Niet iedereen die besmet is met het norovirus heeft symptomen. Er zijn ook mensen die helemaal geen klachten vertonen en het virus uitscheiden. Hiermee kunnen ook deze mensen het virus overdragen op iemand anders.

De klachten verdwijnen meestal spontaan na 2 à 3 dagen. Bij kleine kinderen en ouderen kunnen de klachten ernstiger zijn en aanzienlijk langer duren. Als gevolg van het vele braken en diarree kan deze groep sneller uitdrogen.

Hoe kan besmetting plaatsvinden?

Het virus is erg besmettelijk en kan lang overleven in de omgeving waarin het zich bevindt. Daarbij speelt dat ze bestand zijn tegen veel ontsmettende middelen. Het is nog niet duidelijke welke middelen wel geschikt zijn om het virus onschadelijk te maken. Ongeveer de helft van de mensen die met een norovirus in aanraking komen, krijgt buikgriep.

Van mens tot mens

Besmetting kan plaatsvinden door de overdracht van mens tot mens. Het virus wordt overgedragen via de fecaal-orale route. Met andere woorden, het virus bevindt zich in de uitwerpselen of het braaksel van besmette personen. Een besmet iemand kan door bijvoorbeeld het geven van een hand iemand anders besmetten. Maar ook kan een deurknop of bestek een plaats zijn van overdracht. Maar ook door te braken kan het virus via de lucht iemand anders besmetten.

Via voedsel

Op het moment dat een besmette persoon eten klaarmaakt zonder de hygiëne in acht te nemen, dan kan het virus in het eten terecht komen en zo iemand besmetten. In het buitenland kan het voorkomen dat schelpdieren gekweekt worden in verontreinigd water en groenten en fruit door irrigatiewater bevloeid wordt dat besmet is. In Nederland komt dit zelden voor.

Hoe besmetting voorkomen?

Het is helaas niet altijd mogelijk om besmetting te voorkomen. Echter, wanneer iemand in je omgeving besmet is, dan kun je de volgende voorzorgsmaatregelen nemen:

• Laat de zieke tot 3 dagen nadat hij of zij geen klachten meer heeft geen voedsel bereiden.
• Voor alle gezinsleden geldt: goed je handen wassen na toiletgebruik, voor voedselbereiding en voor het eten.
• Wanneer het mogelijk is, dan is het verstandig om de zieke een apart toilet te laten gebruiken.
• Maak regelmatig het toilet schoon met een chlooroplossing (40 delen water op 1 deel chloor). Vergeet niet om de deurklink, kraan en spoelknop van het toilet schoon te maken.
• Was met braaksel of ontlasting bevuilde kleding of beddengoed op een zo hoog mogelijke temperatuur volgens een standaardwasprogramma (kookwas of twee keer op 70 graden).
• Verschoon dagelijks de handdoek.
• Was gebruikt bestek, bekers en speelgoed vaak af.
• Verschoon bij zieke kindjes regelmatig de luier.
• Vermijd contact tussen de zieke en andere personen. Dus niet naar school en/of werk tot 3 à 4 dagen na het verdwijnen van de symptomen.

Behandeling van een infectie met norovirus

Er bestaat geen medicijn voor het behandelen van het norovirus. Gelukkig zijn de meeste mensen na 4 dagen weer op de been. Het is wel heel belangrijk dat de zieke voldoende vocht, suikers en zouten binnenkrijgt. Dus het is erg belangrijk om 2 tot 3 liter water per dag te drinken, om zo het vochtverlies door braken en diarree te compenseren. Wanneer je het drinken lastig vindt, probeer dan elke 5 of 10 minuten een klein beetje te drinken. Het is aan te raden om water, thee, bouillon en/of rijstwater te drinken. Beter geen koolzuurhoudende drankjes of fruitsapjes. In ieder geval geen light drankjes, deze kunnen namelijk een lichte vorm van diarree veroorzaken.

Bij tekenen van uitdroging, of bij twijfel over het voldoende binnenkrijgen van vocht dan is het verstandig om ORS toe te dienen. ORS bevat zout en suiker in een ideale verhouding, waardoor het water snel wordt opgenomen in het lichaam. Je kunt deze zakjes gewoon bij de apotheek kopen.

Kleine hoeveelheden licht verteerbaar voedsel mogen worden gegeten, op het moment dat iemand daar behoefte aan heeft.

Wanneer naar je huisarts?

In principe is het norovirus vervelend, maar niet gevaarlijk. Echter, is sommige gevallen is het verstandig om naar je huisarts te gaan:

• Wanneer je langer dan 3 dagen 6 keer op een dag waterdunne diarree hebt. Let op: voor jonge kinderen en bejaarden is dat al na één dag.
• Als je langer dan 3 dagen diarree in combinatie met koorts hebt. Ook hier geldt voor kleine kinderen en bejaarden na één dag.
• Wanneer het drinken niet lukt.
• Op het moment dat je 24 uur niet hebt geplast.
• Als je na 5 dagen nog steeds klachten hebt.
• Wanneer je je suf gaat voelen.
• Op het moment dat er bloed of slijm in de ontlasting zit.
• Bij dreigende uitdroging.

Wil je meepraten over problemen rondom het norovirus. Dat kan dat op ons forumonderwerp Maag & darmen.

Bronnen: rivm.nl en geldersevallei.nl