Jicht, een onderschat probleem

Het aantal mensen met jicht is in de afgelopen jaren in hoog tempo toegenomen. Ondanks medicatie blijven patiënten veel last hebben van de jichtaanvallen. Wat is jicht en wat kun je er zelf aan doen?

Wat is jicht?

Jicht is een aandoening aan de gewrichten, waarbij er een ontsteking in het gewricht ontstaat. Deze ontsteking gaat gepaard met pijn, waardoor je je gewricht nauwelijks kunt bewegen. Jicht komt vaker bij mannen dan bij vrouwen voor en het komt niet zo vaak voor bij mensen jonger dan dertig jaar. Bij vrouwen ontstaat jicht vooral na het veertigste levensjaar. Jicht is een vorm van reuma.

Oorzaken van jicht

Jicht kan ontstaan wanneer het urinezuurgehalte in je bloed verhoogd is. Doordat je nieren dit overmatige urinezuur niet af kunnen voeren treedt er verzuring op. Normaliter neutraliseert het bloed de urinezuren, maar wanneer er niet genoeg natriumcarbonaat in je bloedplasma aanwezig is, dan treedt er een ander mechanisme in werking op om toch die urinezuren aan te pakken. Het lichaam zet die urinezuren dan om in kristallen, zodat het urinezuur geen invloed meer heeft op de zuurgraad van je bloed en dus weer in balans is. Echter, deze kristallen kunnen in je gewrichten gaan zitten, wat voor een zeer pijnlijke ontsteking kan zorgen.
In veel gevallen is dat in het gewricht van je grote teen, maar het kan ook in je voet, enkel, knie, vinger, pols of elleboog voorkomen. De kristallen komen hier het meest voor omdat deze gewrichten kouder zijn dan andere gewrichten en een lagere temperatuur bevordert de vorming van kristallen.

Oorzaken verhoogd urinezuur

Er zijn verschillende oorzaken waardoor het urinezuur in je bloed toe kan nemen:

• Psoriasis
• Chemotherapie
• Kanker
• Overgewicht
• Stress
• Chronisch alcohol gebruik
• Purinerijke voeding
• Aangeboren afwijking in aanmaak urinezuur
• Verminderde nierfunctie
• Medicijnen

Daarbij lijken erfelijke factoren een rol te spelen in het krijgen van jicht. Een derde van de mensen met jicht hebben familieleden die ook jicht hebben. Ook leefstijl is een factor die meespeelt.

Symptomen van jicht

Jicht komt voor in pijnaanvallen. Naast dat je veel pijn kunt hebben is het aangedane gewricht vaak opgezwollen, rood en warm. Het is moeilijk om het gewricht te bewegen en de huid kan schilferig en jeukend zijn op het desbetreffende gewricht. Doordat die kristallen ophopen op de gewrichten, kunnen er knobbels op je gewricht ontstaan. Deze jichtknobbels of thopi’s zijn meestal niet pijnlijk, maar minder fraai om te zien. Ook kunnen mensen met jicht na verloop van tijd ook last van nierstenen en/of nierinsufficiëntie krijgen.

Jichtaanval

In de meeste gevallen komt zo’n jichtaanval vrij snel opzetten, zonder aankondiging. Soms blijft het bij één aanval, maar steeds vaker hebben mensen meerdere aanvallen, zowel in frequentie als in hevigheid. Wanneer iemand meer dan drie keer per jaar een jichtaanval heeft, dan spreken we van chronische jicht. In dat geval kunnen meerdere gewrichten ontstoken raken en kunnen de aanvallen ook langer duren.

Behandeling van jicht

Medicijnen

Er bestaan verschillende soorten medicijnen die ingezet kunnen worden bij jicht. Zo kun je medicijnen voorgeschreven krijgen die een ontsteking tegen gaan, die een ontsteking proberen te voorkomen en medicijnen die het urinezuurgehalte verlagen. Voor de aanval zelf kiest een arts kiezen uit colchicine, ontstekingsremmende pijnstiller (NSAID’s) zoals naproxen of diclofenac, prednison of een injectie met corticosteroïd in het gewricht dat ontstoken is. Een dergelijke injectie werkt binnen 24 uur en remt de ontsteking.

Wat kun je zelf doen?

Als je last hebt van een jichtaanval, zijn er een aantal maatregelen die je zelf kunt nemen om de pijn te verminderen:

• Probeer het pijnlijke gewricht wat omhoog te leggen en koel het met een natte doek of een stuk ijs in een doek.
• Zodra het iets minder pijn doet, dan kun je het proberen te bewegen om stijfheid tegen te gaan. Maar echte zware of langdurige belasting moet je vermijden.
• Drink voldoende. Genoeg plassen is belangrijk voor het uitscheiden van afvalstoffen. Een goede vochthuishouding is daarvoor belangrijk en die kun je stimuleren door voldoende te drinken.
• Let op je voedingspatroon en let op je gewicht

Jicht en voeding

Ondanks het feit dat voeding maar voor een kleine tien procent verantwoordelijk is voor het urinezuurgehalte in je bloed hebben sommige mensen baat bij een dieet met weinig purines. Daarnaast is het verstandig om geen alcohol te drinken en voorzichtig te zijn met het eten van eiwitrijk eten (vooral eten dat veel purines bevat zoals ansjovis, haring, mosselen, sardines en orgaanvlees).

In frisdranken kan veel fructose zitten. Wanneer fructose in het lichaam wordt afgebroken, ontstaat urinezuur als bijproduct. Dus probeer zo weinig mogelijk frisdranken te drinken.

Ondanks het feit dat het niet bewezen is dat een dieet waarbij je let op de hoeveelheden purines kan helpen bij het voorkomen van jicht, helpt het sommige mensen wel bij het verminderen van de pijn. Samen met een diëtist kan er een dieet voor je opgesteld worden dat maar de helft aan purines bevat vergeleken met een gewoon dieet. Volg hierbij altijd de aanbevelingen van je behandelende arts.

Bronnen: Jicht.nl, Isala en Reuma Nederland