Artrose: zo herken je de eerste symptomen

Het aantal mensen met artrose in Nederland stijgt en dat blijft stijgen. Het is een aandoening die vaak niet of laat wordt herkend. Hoe kun je beginnende artrose herkennen? Wat zijn de eerste- en latere symptomen van artrose?

Wat is artrose?

Artrose of osteoartritis is een chronische reumatische aandoening, waarbij het kraakbeen in je gewrichten dunner en zachter wordt. Naarmate we ouder worden veranderd de dikte en de samenstelling van het kraakbeen in onze gewrichten als gevolg van slijtage, dat is normaal. Echter, bij artrose slijt het kraakbeen sneller dan normaal, waardoor het kraakbeen in sommige gevallen helemaal kan verdwijnen. Het gevolg van deze slijtage zorgt voor meer wrijving tussen de botten. Artrose ontstaat meestal in de heup, knie of vingers.

Symptomen van artrose

Pijn

Bij beginnende artrose kan je gewricht tijdens of na het bewegen wat pijn doen. Wanneer je vervolgens niets doet, dan is in de meeste gevallen de pijn weinig of afwezig. Wel neemt de pijn gedurende de loop van de dag toe. Na een tijdje stil te hebben gezeten, of in dezelfde houding hebben gezeten, kan er ook pijn ontstaan. Deze pijn kennen we als startpijn.

In een later stadium is de pijn vaker aanwezig en kan het moeilijker zijn om je gewricht te bewegen. Nog steeds ontstaat de pijn tijdens het bewegen of na een intense inspanning. Echter, in de volgende fase kun je ook pijn hebben wanneer je niets doet.

In de gevorderde fase wordt de pijn vaak intenser en kan scherp, stekend of zeurend zijn. Deze pijn voel je dus zowel in rust als tijdens het bewegen. Ook kan je gewricht gevoelig zijn wanneer je het aanraakt of bij lichte druk.

Bij ernstige artrose heb je continu ernstige pijn, die ’s nachts kan toenemen en je slaapkwaliteit kan beïnvloeden. Door deze pijn kun je steeds moeilijker je gewricht buigen, strekken of belasten, wat de dagelijkse activiteiten en het uitvoeren van gewone taken bemoeilijkt.

Stijfheid

Naast pijn is stijfheid een symptoom van beginnende artrose. In het begin kun je last hebben van een stijf gevoel in de ochtend bij het wakker worden. Deze stijfheid trekt dan weer weg als je je beweegt.
Naarmate de slijtage vordert, wordt het bewegen moeilijker door deze stijfheid. Zo wordt het lastiger om een knie volledig te buigen of juist te strekken, je arm omhoog te brengen of je vingers te buigen. Ook kan het moeilijker worden om je voet volledig af te wikkelen.

Bij ernstige artrose wordt het erg moeilijk en pijnlijk om het gewricht te buigen, strekken of belasten. Dit alles bemoeilijkt de dagelijkse activiteiten en het uitvoeren van eenvoudige taken. Zo kun je bij artrose van heupen of knieën erg veel problemen hebben om nog te zonder rollator te lopen en/of de trap te nemen.

Verdikkingen

Bij artrose aan onder andere de vingers kunnen er verdikkingen in je gewrichten ontstaan. Dit komt door een plaatselijke ontsteking, bijvoorbeeld na een overbelasting. Verdikkingen kunnen ook je bewegingen bemoeilijken. Echter, een verdikking kan ook door de slijtage van het kraakbeen ontstaan als gevolg van irritatie van het gewrichtsslijmvlies (synovitis). Naast pijn zorgt dit ook warmte en een verdikking van het versleten gewricht.

Knobbels

Wanneer je in een verder gevorderd stadium artrose hebt, dan kunnen er ook harde knobbels rond je gewrichten ontstaan. Vooral in de vingers komen knobbels vaak voor. Deze knobbels zijn het gevolg van beenderige aanwas in het gewricht, de zogenaamde osteofyten. Soms kan dit pijn veroorzaken wanneer ze drukken op zenuwen of tegen andere structuren botsen. Wanneer je artrose in je knie hebt, dan kan er een stukje bot afbreken en los in het gewricht komen te liggen. Dit kennen we ook als gewrichtsmuizen. Het vervelende hieraan is dat ze op een bepaald moment klem gaan zitten, waardoor je gewricht op slot gaat.

Gevoelloosheid

In sommige gevallen kun je bij artrose van je rug of nek soms gevoelloosheid en krachtverlies in armen of benen ervaren. De beenderige aanwas in een gewricht, de zogenaamde osteofyten, kunnen op een zenuw drukken. Wanneer dit lang duurt dan kun je last krijgen van gevoelloosheid en tintelingen.

Klik- en kraakgeluiden

Op den duur kun je ook een krakend geluid en/of gevoel in je gewrichten ervaren wanneer je ze gebruikt. De klik- en kraakgeluiden worden veroorzaakt doordat het kraakbeen en onderliggende bot van structuur veranderen. Dit is een veel voorkomend verschijnsel bij artrose. Het kraken is op zichzelf niet schadelijk of pijnlijk en zegt niets over de ernst van de aandoening. Ook gezonde gewrichten kunnen namelijk zomaar een krakend of knakkend geluid maken.

Veranderingen in lichaamshouding

In een later stadium kan artrose ook zorgen voor een andere houding. Dit komt omdat de botten ten opzichte van elkaar veranderen. Zo kunnen bijvoorbeeld je knieën wat meer naar binnen gaan staan of je de vingers kunnen scheef komen te staan net als dat je grote teen scheef naar buiten kan komen te staan. Deze verandering in je lichaamshouding heeft vervolgens weer effect waarop je overige gewrichten, pezen en spieren belast.

Wanneer naar je huisarts?

Bij pijn, zwelling of stijfheid in de gewrichten die langer duurt dan twee weken, kan je best een arts raadplegen.

Bronnen: Reuma Nederland, Universitair Medisch Centrum Utrecht en Medisch Centrum Leeuwarden