Wanneer is slecht slapen een slaapstoornis?

We hebben allemaal wel eens dat we een tijdje slechter slapen. Maar wanneer dat even wat langer duurt, wanneer is er dan sprake van een slaapstoornis en hoe kun je een slaapstoornis dan het beste behandelen?

Wat is een slaapstoornis?

wanneer je langere tijd slecht slaapt, dan kan er sprake zijn van een slaapstoornis. Er zijn verschillende soorten slaapstoornissen.

Soorten slaapstoornissen

De meest voorkomende soorten zijn:

Slapeloosheid

Wanneer je niet goed in kan slapen, vaak lang wakker ligt of vroeg wakker wordt en dan niet meer in slaap kunt vallen, dan praten we van slapeloosheid. Een andere term die hier voor gebruikt wordt is insomnie. Je hebt last van chronische slapeloosheid op het moment dat dit langer dan 3 maanden duurt.

Ademhalingsstoornis

Wanneer je niet goed ademhaalt tijdens het slapen, dan spreken we van een slaapafhankelijke ademhalingsstoornis. Doordat iemand heel onregelmatig ademhaalt en soms ook even stopt met ademhalen kun je wakker worden. Deze ademhalingsstoornis kennen we als slaapapneu. In veel gevallen gaat dit gepaard met snurken. Ondanks dat de persoon die snurkt hier zelf vaak niets van merkt, zorgt het er wel voor dat je niet in een diepe slaap terechtkomt. Het gevolg is dat je minder goed uitgerust en dus meer moe bent.

Hypersomnie

Wanneer je overdag heel erg slaperig bent, terwijl je wel de hele nacht in bed hebt gelegen, dan kan het zijn dat je last hebt van hypersomnie. Je hebt dan overdag last van slaapaanvallen die je dagelijks leven op een negatieve manier kunnen beïnvloeden. Wanneer je milde slaapaanvallen hebt, dan merk je bijvoorbeeld dat je even helemaal afwezig bent. Echter, bij zwaardere slaapaanvallen, dan kan iemand ook echt in slaap vallen. Deze slaapstoornis heet narcolepsie. Je kunt de slaapaanval niet tegenhouden.

Verstoord dag-nachtritme

De mens heeft een biologische klok, die je kunt zien als een interne klok die aangeeft wanneer je wilt slapen, wakker worden of eten. Deze klok verloopt volgens een vast 24-uursritme. Op het moment dat deze biologische klok in de war raakt, dan kun je last krijgen van slaapstoornissen. Je kunt dan moeite hebben om wakker te worden, wakker te blijven, in te slapen of door te slapen.

Parasomnie

Bij deze slaapstoornis is er niet zozeer sprake van een verstoorde slaap, maar je doet vreemde dingen in je slaap waar je geen controle over hebt. Denk hierbij aan slaapwandelen, angstaanvallen, knarsetanden, bonken met je hoofd of met je hele lichaam heen en weer bewegen.

RLS

RLS staat voor het Restless Legs Syndroom en hierbij heb je onrustige of jeukende benen, waardoor je steeds met je benen wilt bewegen. In veel gevallen zijn deze klachten in de avond en nacht erger, waardoor je slecht slaapt en dus onvoldoende uitrust.

Lichamelijke klachten

Maar slaapproblemen kunnen ook samenhangen met lichamelijke ziekten, waaronder diabetes of een schildklieraandoening.

Behandeling slaapstoornis

Wat de beste manier is om je slaapstoornis te behandelen is afhankelijk van de oorzaak. In eerste instantie wordt er gekeken naar je gedrag en gewoontes. In veel gevallen is een slaapstoornis een gevolg van je gedrag. Denk hierbij aan te veel koffie en/of alcohol drinken. Zo bevat koffie cafeïne en deze stof zorgt ervoor dat je hersenen, hartslag en ademhaling wat sneller werken. Hierdoor kun je moeilijker in slaap vallen. Alcohol aan de andere kan je helpen om sneller in slaap te vallen, echter die slaap is veel minder diep waardoor je minder uitgerust wakker wordt.

Ontspanningsoefeningen

Wanneer stress of angst de oorzaak is, dan kunnen bepaalde ontspanningsoefeningen je helpen om te ontspannen, of om je ademhaling onder controle te krijgen. Probeer diep en langzaam via je buik te ademen. Hiermee geef je je parasympatisch zenuwstelsel een teken dat het kan ontspannen. Dit is het teken voor je hersenen dat het in herstelmodus kan gaan en helpt je om sneller in slaap te vallen. Let er hierbij op dat je uitademing twee keer zo lang als je inademing.

Cognitieve gedragstherapie

Wanneer je last hebt van insomnie, dan kan therapie vaak helpen om van je slaapstoornis af te komen. Cognitieve gedragstherapie voor slapeloosheid, ook wel CGT-I genoemd, is een effectieve behandeling voor chronische slaapproblemen.

Hulpmiddelen

Wanneer de oorzaak richting slaapapneu gaat, dan kan bijvoorbeeld een mondbeugel een goed hulpmiddel zijn. Een mondbeugel zorgt er bijvoorbeeld voor dat je genoeg ruimte hebt om te blijven ademen. Ook zijn er maskers voor op je neus of mond om je helpen bij het ademen.

Melatonine

Melatonine werkt erg goed bij slaapstoornissen die met de biologische klok te maken hebben. Het is geen slaapmiddel, maar een hormoon in je lichaam dat belangrijk is voor het bijhouden van je biologische klok. Het kan dus helpen in het weer goed zetten van die interne klok, bijvoorbeeld als je lang in nachtdiensten hebt gewerkt.

Voor het optimale behandeleffect is het juiste tijdstip dat je de melatonine inneemt van groot belang. Op het moment dat je melatonine verkeerd gebruikt kunnen je slaapproblemen juist erger worden. Gebruik het daarom alleen in overleg met je arts.

Bronnen: Hersenstichting en GGZ Groep