Bijna één op de drie Nederlanders (28%), geeft aan slaapproblemen te hebben. Chronisch slaaptekort lijkt slechts een vervelend probleem te zijn, maar kan ernstige gevolgen hebben. Wat zijn de effecten van langdurig slaaptekort?
Schadelijke gevolgen
Minder zaadcellen
Uit onderzoek is gebleken dat mensen die laat gaan slapen, ’s nachts vaak wakker worden of moeite hebben om in slaap te vallen. Daarnaast produceren mannen met slaapproblemen 25% minder zaadcellen, dan mannen die geen slaapproblemen hebben. Het is nog onbekend, waarom slaap het niveau van de zaadcellen beïnvloedt. Daarnaast is het zo dat mannen met een kortere nachtrust vaak ook een wat ongezondere levensstijl hebben. Ze wegen meer, drinken meer alcohol en roken vaker. Het kan ook zijn dat slaapproblemen het niveau van testosteron treffen. Uit in ieder geval één studie blijkt dat mannen die lang wakker blijven, minder van dit geslachtshormoon produceren.
Overgewicht
Meerdere studies tonen aan dat mensen met een verkorte of verstoorde nachtrust, vaker te dik zijn dan mensen die wel goed slapen. Des te korter de slaapduur, des te groter de kans op overgewicht. De onderzoekers menen dat een slechte nachtrust de aanmaak van hongerhormonen verstoort, waardoor iemand meer gaat eten. Al na enkele nachten van minder dan 5 uur slaap, gaat de maag meer van het hongerhormoon ghreline aanmaken. Ghreline is het enige bekende hormoon dat voedselinname stimuleert. Daarnaast gaan vetcellen juist minder van het verzadigingshormoon leptine uitscheiden, dat normaal gesproken aan de hersenen doorgeeft dat je voldoende hebt gegeten. Het is nog onbekend weke slaapfases of slaapprocessen belangrijk zijn om de balans tussen honger en verzadiging in balans te houden.
Daarnaast is het zo dat mensen die te kort of onregelmatig slapen, overdag vaak minder actief zijn. Ze verbruiken daardoor minder energie uit dan ze zouden moeten en worden zo ook dikker.
Diabetes type II
Volgens onder andere Duitse onderzoekers, resulteert een (chronisch) te korte of verstoorde nachtrust in diabetes. Slaap je structureel te kort of draai je ’s nachts ploegendiensten, dan raakt de biologische klok in de war en verslapt de stofwisseling. Op den duur krijg je dan overdag minder energie, de hormonen die honger en verzadiging reguleren raken verstoord en de bloedsuikerspiegel raakt ook in de war. Deze verstoringen kunnen op de lange termijn leiden tot obesitas en diabetes type II, de belangrijkste kenmerken van het metabool syndroom dat het risico op hart- en vaatziekten verhoogt.
Beroerte
Onderzoek heeft aangetoond dat mensen, van 40 jaar en ouder, die gemiddeld 6 uur of minder slapen per nacht, maar liefst 4 keer zoveel kans hebben op een beroerte dan leeftijdsgenoten die 7 uur of meer slapen per nacht.
Hersenschade
Door lange tijd weinig te slapen, sterven er neuronen in de hersenen af die betrokken zijn bij het reguleren van het slaapritme en je concentratie. Deze schade is onomkeerbaar.
Hart- en vaatziektes
Het minder dan 6 uur per nacht slapen, en een verstoorde nachtrust worden in verband gebracht met een verhoogde bloeddruk, aderverkalking, hartaanvallen en hartfalen. Een studie heeft aangetoond dat mensen die gedurende een langere periode minder dan 6 uur per nacht slapen 48%, meer kans hebben op het krijgen van een hartaanval. Het RIVM en Wageningen University zijn van mening dat het niet geldt voor mensen die weliswaar kort slapen, maar fris en uitgerust opstaan.
Depressie
Te weinig slaap verandert het serotoninesysteem in de hersenen. Te weinig aan de neurotransmitter serotonine wordt in verband gebracht met depressie en stress. Groningse onderzoekers hebben ontdekt dat chronisch slaaptekort, veranderingen in de hersenen teweeg kan brengen en een belangrijke factor zijn bij het ontstaan van depressie. Humane studies toonden al aan dat depressieve mensen vaak slaapproblemen hebben, maar het was onduidelijk of dit een oorzaak was of een gevolg.
Verzwakt immuunsysteem
Mensen die structureel te weinig slapen worden vaker ziek dan mensen die voldoende slapen. Volgens onderzoekers wordt het immuunsysteem beïnvloedt door het structureel te weinig slapen. Hierdoor krijg je dan vaker griep of een verkoudheid.
Verhoogt risico op kanker
Er zijn zelfs studies die de veronderstelling bevestigen dat slaaptekort een negatieve invloed kan hebben op de ontwikkeling van kankertumoren. Het bleek dat vrouwen die regelmatig minder uren slapen hebben, een grotere kans hadden op een terugkeer van borstkanker.
Hoeveel slaap is gezond?
Over het algemeen vinden de meeste mensen 7 uur slaap voldoende. Maar dat is persoonlijk. Sommige mensen hebben iets meer nodig, anderen iets minder. Het is belangrijk dat je genoeg krijgt, zodat je overdag niet het gevoel hebt dat je een dutje moet doen. Heb je dit wel, dan slaap waarschijnlijk niet genoeg. Gedacht wordt dat 6 uur wel het minimum is.
Bronnen: inslaap.nl en nemokennislink.nl
Delen:
gepubliceerd door C. van Etten.
onderschreven door P.M. Mulder (arts)
