Dromen, waarom vergeten we ze?

Hoe vaak gebeurt het niet dat je weet dat je gedroomd hebt, maar dat je de droom zelf bent vergeten. Waarom vergeten we onze dromen als we wakker worden?

Wat is een droom eigenlijk?

Een droom is een spontane activiteit van onze hersenen tijdens onze slaap. We zien beelden, horen geluiden, krijgen ideeën en hebben gevoelens tijdens onze dromen. Een droom is een film van je eigen gedachten. Je denkt de hele dag door aan allerlei zaken en dat gaat ook ’s nachts door. Alleen is de vorm van dit gedachteproces ’s nachts anders dan overdag.

Een droom zit meestal vol met fantasierijke beelden die door onze hersenen worden gemaakt. De beelden die we zien tijdens onze droom, zien er voor ons heel echt uit. De meeste dromen hebben wij in de REM-fase van onze slaap. Tijdens deze fase worden er een aantal zogeheten neurotransmitters in onze hersenen onderdrukt. Niet ons hele brein is wakker tijdens deze REM-fase, maar slechts een deel daarvan. De rest van onze hersenen blijft slapen. Het gevolg hiervan is dat wij niet of nauwelijks bewegen tijdens deze fase van onze slaap. Lichamelijk doen we dus niet echt mee met wat we op dat moment in onze droom beleven.

De REM-fase van onze slaap wordt naar mate de nacht vordert steeds langer en dus worden onze dromen in de loop van de nacht ook steeds langer. Aan het einde van de nacht kan een droom wel vijftien minuten of langer duren.

Waarom dromen we?

Niet de dromen zelf, maar de REM-fase lijkt een functie te hebben. Wanneer je een week lang geen REM-slaap zou hebben, dan zou je moe en prikkelbaar worden. Je zou moeite hebben met het opnemen van nieuwe informatie en sommige mensen zouden zelfs gaan hallucineren. Het lijkt erop dat REM-slaap een noodzakelijke functie van onze hersenen is.

Dromen zijn dat niet. De functie van de REM-slaap is vermoedelijk het op een zo goede manier inpassen van nieuwe informatie in de hersenen en de ontwikkeling van de hersenen in het algemeen. Bij pasgeboren baby’s zijn de hersenen nog volop in ontwikkeling; zij slapen dan ook 16 uur per dag, waarvan de helft in REM-slaap. Vijfjarigen slapen gemiddeld 10 uur, waarvan 3 in de REM-slaap. Volwassen hebben tussen de 1 ½ a 2 uur REM-slaap op een nacht van 7 à 8 uur, en ouderen hebben vaak 1 uur REM-slaap, terwijl ze gemiddeld rond de 6 uur slapen. Dus hoe meer de hersenen in ontwikkeling zijn, hoe meer REM-slaap. Dromen zelf zijn daar waarschijnlijk een bijzonder bijproduct van.

Waarom vergeten we dromen?

Volgens wetenschappers zou dit komen, omdat onze dromen uniek zijn en de mens onthoudt dingen door middel van herhaling. Vaak gaan dromen heel snel, zijn ze vaag en heb je ze maar één keer. De kans dat je ze onthoudt, wordt zo dus heel klein.

Daarnaast hebben Franse onderzoekers de hersenactiviteit, van mensen die zich hun dromen vaker kunnen herinneren en mensen die dat niet kunnen, bestudeerd om zo de verschillen te onderzoeken. Ze ontdekten dat er verschillen waren tussen het brein van mensen die veel dromen onthielden en van mensen die dat niet konden.

Dieper slapen

Het lijkt erop dat mensen die hun dromen vergeten veel dieper slapen, dan de mensen die hun dromen goed kunnen herinneren. Uit onderzoek is gebleken dat mensen die gemiddeld 5 keer per week hun dromen nog wisten, meer activiteit in de hersenen vertoonden op de momenten dat ze sliepen en wakker waren, dan de mensen die zich ongeveer 2 keer per maand een droom konden herinneren. Ze hadden een hogere doorbloeding in een hersengebied dat op de grens ligt van de temporaalkwab en de pariëtaalkwab, de zogeheten temporopariëtale junctie. De temporopariëtale junctie speelt een belangrijke rol bij het verwerken van informatie. Bovendien kan dit deel van de hersenen ervoor zorgen dat mensen hun aandacht richten op externe prikkels en ervoor zorgen dat we de nacht zo af en toe wakker worden.

Dit zou kunnen verklaren, waarom mensen die vaak hun droom nog weten sterker reageren op hun omgeving, vaker wakker worden en dus beter in staat zin om dromen in hun geheugen op te slaan dan mensen die zich minder dromen kunnen herinneren. Je moet dus wakker zijn om iets te kunnen onthouden. Wanneer het brein slaapt kan het geen nieuwe informatie opslaan.

Het onthouden van dromen hoeft niet per se te maken te hebben met hoe vast je slaapt. Daarnaast zou het zo zijn dat mensen hun dromen eerder onthouden, wanneer ze angstig en depressief zijn. Een mogelijke verklaring hiervoor is dat deze mensen niet zo diep slapen en daardoor vaker wakker worden.

Aan de andere kant is het ook zo dat bepaalde medicijnen en slaapapneu ervoor kunnen zorgen dat je je dromen minder goed onthoudt. Zelfs ons geslacht zou een rol spelen: onderzoek wijst uit dat adolescente meisjes hun dromen beter onthouden dan adolescente jongens.

Kun je leren om je dromen te onthouden?

Wanneer je graag je dromen wilt onthouden, dan zijn de eerste 90 minuten nadat je wakker bent geworden van belang. Blijf direct nadat je wakker wordt nog even in je bed liggen en schrijf direct op wat je herinnert. Wanneer je eerst opstaat, gaat douchen en ontbijten dat zijn je dromen vaak zijn verdwenen uit je geheugen. Sommige mensen leggen daarom pen en papier naast hun bed.

Bronnen: wrmmagazine.nl, scientias.nl en slaapnodig.nl