Ademhalen doen we allemaal vanzelf. Maar wanneer je veel te snel of te diep ademhaalt zonder dat dit nodig is, dan spreken we van hyperventilatie. Wanneer moet je met hypeventilatie naar je huisarts?
Wat is hyperventilatie?
Iemand die niet hyperventileert, haalt ongeveer 10 keer per minuut adem. Wanneer je hyperventileert, dan haal je meer dan 20 keer per minuut adem. Hyperventilatie is een verkeerde manier van ademhalen.
Door adem te halen verwijdert er CO2 uit het lichaam en neem je zuurstof op. Wanneer iemand hyperventileert, neemt deze persoon ongeveer 2 keer zoveel zuurstof op en verwijdert er 2 x keer zoveel CO2 uit het bloed. Het gevolg is dat het zuurgehalte van je bloed verlaagt, met alle gevolgen van dien (alkalose). Bij een tekort aan CO2 ontstaat er een vernauwing van de bloedvaten, waarbij een vermindering van de bloedvoorziening van de hersenen optreedt en de zuurstof minder goed aan de weefsels wordt afgeven.
Er bestaan 2 vormen van hyperventilatie: acute hyperventilatie en de chronische hyperventilatie. De acute vorm is bij veel mensen het meest bekend. Je begint dan heel snel, en heel diep adem te halen waarbij je het gevoel hebt dat je stikt. De chronische vorm is onbekender, maar komt veel vaker voor. Bij deze vorm is de ademhaling voor een langere periode versneld. Vaak ben je je er niet van bewust dat je chronisch hyperventileert, maar heb je waarschijnlijk allerlei vage klachten. Wanneer je met deze klachten naar je huisarts gaat, kun je erachter komen dat je chronisch hyperventileert.
Symptomen hyperventilatie
Een acute aanval van hyperventilatie kan tal van vervelende klachten veroorzaken. De meest voorkomende klachten zijn:
- Benauwd gevoel, kortademigheid en zweten, klam gevoel.
- Duizeligheid, misselijkheid.
- Het idee flauw te vallen.
- Een licht of warm gevoel in het hoofd.
- Soms flauwvallen.
- Versnelde hartslag, hartkloppingen en pijn in de borst.
- Slap gevoel in de benen.
- Tintelingen in handen en voeten.
De meeste mensen vinden een aanval beangstigend, omdat men vaak denkt dat men een hartinfarct heeft. Toch is een aanval van hyperventilatie niet echt gevaarlijk.
Bij chronische hyperventilatie merk je de versnelde ademhaling niet. Maar de symptomen zijn vager:
- Brok in je keel.
- Vermoeidheid.
- Hoofdpijn.
- Concentratie- en geheugenproblemen.
- Slapeloosheid.
- Gespannen gevoel in de bovenbuik.
- Paniekgevoelens.
- Droge mond.
- Slecht of wazig zien.
- Pijnlijke steken in de borst.
- Een angstig gevoel.
Oorzaken van hyperventilatie
- Stress
Stresshormonen, waaronder adrenaline, worden aangemaakt onder invloed van stress. Voorbeelden van stressoren zijn onder andere spanning, vermoeidheid en angst. Stresshormonen zorgen ervoor, dat het lichaam zich gaat voorbereiden op een bepaald gevaar of inspanning. Het gevolg is dat ons hart sneller gaat kloppen, de bloedvaten zich vernauwen en de ademhaling versnelt. Sommige mensen gaan dan hyperventileren. - Emoties
Hyperventilatie treft vaak mensen die moeilijk emoties kunnen uiten en zich veel van de emoties uit de omgeving aantrekken. Zo kan boosheid, woede, teleurstelling, verdriet en angst leiden tot hyperventileren. - Herhalingsangst
De klachten bij hyperventilatie kunnen erger worden na een eerste, niet verwachte hyperventilatie-aanval. De angst om nog een keer een aanval van hyperventilatie te krijgen, kan al voldoende zijn, om ook echt te gaan hyperventileren. Op den duur kan iemand zo zelfs een fobie ontwikkelen. - Lichamelijke oorzaak
Mensen die bepaalde longziekten hebben zoals COPD en astma, kunnen ook last hebben van hyperventilatie.
Wat kun je eraan doen?
Bij een acute hyperventilatieaanval is het in eerste instantie belangrijk dat je rustig probeert te blijven. Met angst of paniek houd je de hyperventilatie alleen maar in stand. Probeer je ademhaling weer onder controle te krijgen door heel bewust 3 tellen door de neus in te ademen en dan 6 tellen rustig door getuite mond uit te ademen. Je kunt het beste via je buik ademhalen, je buik moet op en neer gaan bij het ademhalen. Probeer dus door je neus in te ademen en door je mond uit te ademen.
In een plastic of papieren zak, die je voor mond en neus houdt, ademen kan ook helpen om een aanval te stoppen. Op die manier adem je de uitgeademde lucht weer opnieuw in. In deze lucht zit meer CO2, waardoor de balans tussen CO2 en zuurstof weer hersteld wordt.
Bij chronische hyperventilatie helpt het vaak, als de achterliggende oorzaak weggenomen wordt. Als je de stress kunt verminderen, ga je vaak ook rustiger ademhalen. Daarnaast kan het ook helpen om ademhalingsoefeningen te doen.
Verder is het belangrijk na te gaan waarom er zoveel stress en spanning is en dit te gaan bestrijden. Soms kan hiervoor hulp nodig zijn. Er zijn geen medicijnen die hyperventilatie tegengaan.
Wanneer naar je huisarts?
In principe hoef je met hyperventilatieklachten niet naar de huisarts te gaan, als je zelf de hyperventilatie onder controle kan krijgen. Als dit niet lukt, kan de huisarts je wel adviezen geven of je doorverwijzen naar een fysiotherapeut voor ademhalingsoefeningen of een psycholoog om met stress te leren omgaan. Maar neem contact op met je huisarts, wanneer je een beklemmend gevoel op de borst hebt wat niet overgaat. Maar ook wanneer je erg benauwd of kortademig bent en je denkt niet dat dit door de hyperventilatie komt. Ook als je klachten hebt die lijken op hyperventilatie, maar je weet niet zeker of het ook hyperventilatie is, kun je het beste naar de huisarts gaan.
Wil je weten of je last hebt van hyperventilatie? Doe dan de hyperventilatietest op onze site.
Bronnen: Diaknossenhuis en Hyperventilatie
Delen:
gepubliceerd door C. van Etten.
onderschreven door P.M. Mulder (arts)
