Iedereen kent het begrip stress. We hebben er allemaal wel eens mee te maken. Stress op het werk omdat je binnenkort een presentatie moet geven of stress omdat je bijna op vakantie gaat en er nog zoveel moet gebeuren. Maar wat is stress nu eigenlijk precies en welke invloed heeft het op ons lichaam? Moeten we ons zorgen maken om stress?
Wat is stress?
Wanneer je spanning of druk ervaart, dan noemen we dat stress. Belangrijk is daarbij hoe de persoon in kwestie een bepaalde situatie inschat en of hij of zij in staat is om met die situatie om te gaan. Dit bepaalt in hoeverre iemand ook daadwerkelijk stress ervaart.
Is stress slecht voor onze gezondheid?
Stress is niet per definitie slecht voor onze gezondheid. Alleen bij teveel spanning of druk spreken we van ongezonde stress. Maar stress is in principe een natuurlijke reactie van het lichaam: het helpt je om alert en geconcentreerd te blijven en het maakt je lichaam klaar voor actie in het geval van een bedreigende situatie. Ook wordt het stresshormoon cortisol vrijgegeven, dit zorgt ervoor dat je meer energie krijgt door verandering in de stofwisseling en stijging van de bloedsuikerspiegel.
Wanneer is stress slecht voor de gezondheid?
Spanning voorafgaand aan een presentatie, examen of een wedstrijd hoeft dus niet ongezond te zijn. Het helpt je juist om beter te presteren. Je lichaam maakt zich op voor dat wat je te wachten staat. Je bent alerter, kunt je beter concentreren en je hebt meer energie tot je beschikking. Alleen wanneer de druk zo hoog oploopt dat je er niet goed mee om kunt gaan, heeft stress een negatieve invloed op je gezondheid.
Wat zijn de gevolgen van langdurige stress?
Teveel stress kan schadelijk zijn voor het lichaam, want het krijgt zo niet de kans om te herstellen. Je lichaam blijft bij aanhoudende stress namelijk continu in staat van alertheid en hoe vindingrijk ons lichaam ook is, het kan niet alles tegelijk. Wanneer we stress ervaren geeft ons lichaam voorrang aan alle systemen die ons helpen om bedreigende of stressvolle situaties de baas te kunnen. Andere lichamelijk functies worden daardoor op een laag pitje gezet. Denk daarbij aan de spijsvertering en ons immuunsysteem. Hierdoor kunnen er op den duur allerlei lichamelijke en psychische klachten ontstaan.
Wat zijn de lichamelijke gevolgen
Wanneer je langere tijd onder grote druk staat en stress ervaart kan dit allerlei negatieve effecten hebben op je lichaam. Zo kun je slaapproblemen ontwikkelen, last krijgen van hoofdpijn of hartkloppingen, een verminderde eetlust en weerstand ontwikkelen en kan de bloeddruk en het cholesterolgehalte oplopen. Als je weet dat je onder druk staat of een stressvolle periode tegemoet gaat, wees dan alert op deze symptomen.
Wat zijn de psychische gevolgen
Stress is niet alleen van invloed op de werking van ons lichaam, maar ook op de werking van ons brein. Zo kunnen we door stress op den duur minder genieten van het leven. We worden prikkelbaar en zijn sneller geïrriteerd. Het wordt steeds lastiger om besluiten te nemen, we voelen meer angst en zijn emotioneler en kunnen zelfs depressief worden. En met name dat laatste brengt weer allerlei nieuwe lichamelijke klachten met zich mee. Het is dus van groot belang om langdurige stress zoveel mogelijk te vermijden.
Hoe kun je het beste met stress omgaan?
Stress voorkomen is vrijwel onmogelijk. We maken allemaal wel eens een drukke, spannende periode door of komen voor onverwachte en emotionele situaties te staan. Hoe je met stress omgaat is echter van invloed op het effect dat stress heeft op je lichaam. Wanneer je situaties die spanning en druk met zich meebrengen open en actief benaderd, levert dit beduidend minder stress op dan wanneer je dezelfde situatie probeert te vermijden. Ook het onderdrukken van je emoties levert juist meer stress op dan dat het voorkomt. Accepteren dat spanning en druk bij het leven horen en het uiten van je emoties én steun zoeken bij anderen kan helpen stress te lijf te gaan.
Waarom is ontspannen zo belangrijk?
We weten eigenlijk allemaal wel dat het belangrijk is om te ontspannen, juist in stressvolle tijden. Maar waarom eigenlijk? Wanneer je ontspant krijgt je lichaam tijd om te herstellen. Dat is belangrijk omdat, zoals eerder gezegd, je lichaam anders continu in staat van alertheid blijft en daardoor andere lichamelijke functies op een laag pitje zet. Ontspanning zorgt er misschien niet voor dat de situatie die in eerste instantie stress veroorzaakte ook daadwerkelijk verdwijnt, maar het zorgt er wel voor dat je er lichamelijk en geestelijk weer beter voor staat!
Moeten we ons zorgen maken om stress?
Niet per definitie, want stress is niet altijd ongezond. Zolang je ontspant en dat ook daadwerkelijk lukt, is er geen reden tot zorgen. Bij langdurige stress en wanneer je lichamelijke of psychische klachten ervaart is het echter wel verstandig om je huisarts om hulp te vragen.
Delen:
gepubliceerd door C. van Etten.
onderschreven door P.M. Mulder (arts)
