Is het resultaat van een esthetische operatie wel voorspelbaar?

De rol van computersimulaties, chirurgische techniek en ervaring.

Chirurgische verandering van het gelaat wordt in Europa en Nederland heel frequent uitgevoerd. Gegevens over resultaten en ook complicaties verschillen en zijn sterk afhankelijk van de tevoren gewekte verwachtingen, de gebruikte techniek, de ervaring en belangstelling van de chirurg alsmede de gegeven begeleiding in het voor en na traject van de behandeling.

Zijn dit voor iemand die bijvoorbeeld een facelift of een neuscorrectie overweegt, niet uitermate belangrijke zaken om tot een wel overwogen en verantwoorde beslissing te komen? Temeer de informatie op veel websites oppervlakkig is en de aandacht besteed aan het voor traject heel beperkt is. Op websites staan vaak foto’s van voor en na een operatie, maar zijn die wel van de betreffende chirurg? Zijn de foto’s wel representatief voor wat de chirurg door het jaar heen kan bereiken? Hoe verwarrend kan dat zijn.

Natuurlijk is mond op mondreclame belangrijk. Maar een fraai interieur of de naam van een kliniek die door veel reclame bekend is, kan geen garantie zijn voor het resultaat. Ook is er enorm verschil in prijsstelling bij cosmetische operaties. Vaak worden ook nog alleen prijzen genoemd als : “Ingreep vanaf x Euro”. Worden we niet makkelijk verleidt door een lage prijs, aannemend dat de arts voldoende gekwalificeerd is om bij U de operatie te mogen doen?

Er zijn een aantal zaken die belangrijk zijn om in overweging te nemen. Hoeveel van dezelfde operaties heeft de arts uitgevoerd? Heeft de arts ooit zijn lange termijn resultaten onderzocht en wellicht gepubliceerd in medische literatuur? Heeft de arts bijvoorbeeld een Internationaal hand boek geschreven over Plastische en Reconstructieve Aangezicht chirurgie? Indien dat het geval is zou dat een aanbeveling kunnen zijn.

Maar welke patiënt vraagt dat aan zijn specialist? En verder, welke operatietechniek gebruikt diegene en hoeveel tijd wordt aan de ingreep besteed? De operatietijd voor een gelijksoortig probleem blijkt van chirurg tot chirurg bijvoorbeeld sterk te variëren. Aan een neuscorrectie wordt soms bijvoorbeeld maar 45 minuten tijd besteed, terwijl er mijns inziens vaak meer dan 2,5 uur nodig is. Dit is met name belangrijk om bijvoorbeeld functionele problemen, zoals neusverstopping te voorkomen en trachten ervoor te zorgen dat ook na vele jaren het resultaat naar tevredenheid blijft. Bovendien is het van essentieel belang om te weten hoe vaak een her-operatie nodig is na de ingreep door de betreffend chirurg.

U zult het wellicht met mij eens zijn dat dit allemaal zeer belangrijke zaken zijn om in overweging te nemen vóór u een arts kiest. Maar de werkelijkheid laat zien dat dit op voorhand meestal niet duidelijk is.

Wat ik nu specifiek wil belichten is de voorspelbaarheid van het resultaat van een ingreep, bijvoorbeeld bij een geplande neuscorrectie. Uiteraard hebben mensen van tevoren verwachtingen. Om die duidelijk te krijgen zijn bijvoorbeeld tekeningen en eventueel foto’s van ‘modellen’ heel verhelderend.

Natuurlijk zijn de mogelijkheden van aanpassing afhankelijk van de gegeven situatie. Het is aan de chirurg om, in het licht van de vraag van de betreffende persoon, de mogelijkheden en onmogelijkheden te belichten. Vroeger werd wel getekend op een foto, maar dit is geheel vervangen door modernere computersimulaties.

Met name en-profiel aanpassingen van neus, kin en hals zijn heel goed op de computer door te voeren. Door dit samen met de patiënt te doen ontstaat wederzijds begrip. Ook kan onderzocht worden wat het best haalbare doel kan zijn van een ingreep. En natuurlijk leent de computer zich ook om een range aan te geven van wat uiteindelijk als resultaat verwacht zou mogen worden.

Als voorbeeld nemen we nu de situatie van iemand die een specifieke wens heeft qua vorm. Uit ervaring weet ik dat sommige patiënten op het moment dat zij de computersimulatie zien, toch van mening zijn dat deze vorm eigenlijk niet bij ze past. Het belangrijkste is dan het inzicht naar aanleiding van de simulatie en de gezamenlijke afweging die gemaakt kan worden.

Natuurlijk kan men zeggen dat het resultaat niet echt voorspelbaar is en ook afhankelijk is van de genezing en of er sprake is van een bloeduitstorting, infectie, littekenvorming en dergelijke. De kleine letters van het eventueel getekende contract maakt daar vaak wel melding van. Maar bovenal is de arts gehouden aan een inspanningsverplichting. Hieronder valt ook een uitgebreide en gedetailleerde informatieverstrekking onder, voorafgaande aan de operatie. Dat computersimulaties daarbij een belangrijk hulpmiddel is, staat mijns inziens boven alle twijfel verheven.

• Waarom wordt deze technische aanvulling zo weinig aan patiënten aangeboden?
• Zou het kunnen zijn dat sommige artsen inderdaad vinden dat esthetische chirurgie niet voorspelbaar is?
• Is men bang dat men iets “getekend’ heeft dat later, als het tegenvalt, tegen hen gebruikt gaat worden?

Natuurlijk is het voor een beginnend, onervaren chirurg moeilijk aan te geven wat hij/zij specifiek technisch kan bereiken. Maar ook dat moet aan de patiënt dan duidelijk gemaakt zijn.

Als arts geef ik altijd de computersimulaties aan de patiënt mee, om in eigen omgeving nog eens rustig te beoordelen of een eventuele operatie wel echt iets voor hem of haar is. De resultaten van eigen onderzoek naar het belang en de mogelijkheden van computersimulaties zijn getoetst en gepubliceerd in de medische literatuur.

Boeiend daarbij is dat, ook aan het begin van mijn carrière, negen van de tien patiënten aangaven, tevreden te zijn met zowel het voorspellend vermogen van de gezamenlijk uitgevoerde simulatie als het resultaat van de operatie. Inschattend komt dan nog maar een op de vijftig patiënten voor een tweede ingreep. Niet omdat de eerste operatie mislukt zou zijn, maar als kleine aanvullende ingreep. Dat is in mijn handen niet meer dan een op de vijftig.

Ik hoop dat het essentiële belang van communicatie en informatie duidelijk is. En dat computersimulaties in dit moderne tijdperk niet mag ontbreken. Alles wat ik iemand van tevoren duidelijk kan maken is informatie. Alles wat men achteraf moet uitleggen is tenslotte een excuus.

Hieronder dan ook het verhaal en foto’s inclusief simulatie van een patiënte, die na 2 ingrepen min of meer was opgegeven, maar haar weg naar mij toe had gevonden.

Met vriendelijke groet,
Hadé Vuyk

Dr. H.D. Vuyk, Hoofd, Hals Chirurg, Plastisch Aangezicht Chirurg.

• Gecertificeerd door Ned. Ver. voor Keel, Neus, Oorheelkunde en Heelkunde van het Hoofd, Halsgebied voor speciale Plastische en Reconstructieve Aangezicht Chirurgie.
• Voorzitter Gilde van Esthetisch specialisten Nederland.
• Erepenning voor zeer hoge kwaliteit van Plastische en Reconstructieve Aangezicht Chirurgie. (Ned. Ver. voor Keel, Neus, Oorheelkunde en Heelkunde van het Hoofd, Halsgebied) 17 Nov. 2016www.drvuyk.nl

Medische literatuur auteur:

T.D. Zijlker, H.D. Vuyk: Rhinoplasty pre-operative analysis and planning. Clinical Otolaryngology 17; 361-369, 1992.
H.D. Vuyk, T.D. Zijlker: Psychosocial aspects of patient selection: a surgeons perspective. Facial Plastic Surgery Quarterly Mono¬graphs 11, no. 2, 55-60, 1995
P. Olde Kalter, S. van der Baan, H.D.Vuyk. Medico-legal aspects of otolaryngo¬logy, facial plastic, and reconstructive surgery. Facial Plastic Surgery Quarterly Monographs 11, no. 2, 105-110, 1995.
H.D. Vuyk. Revision rhinoplasty: analysis and treatment strategies. Dutch Journal of Otolaryngology Head & Neck Surgery 2(3): 87-93, 1996.
H.D. Vuyk, S.J. Watts, B. Vindayak: Revision rhinoplasty: review of deformities, aetiology and treatment strategies. Clinical Otolaryngology 25: 1-7, 2000.
H.D. Vuyk, J. Stroomer, B. Vinayak: The role of computer imaging in facial plastic surgery consultation: a clinical study. Clinical Otolaryngology 23: 235-243, 1998.
J.W.G.Stroomer,H.D. Vuyk,E.W.J.Wielinga. The effect of computer simulated facial plastic surgery on social perception by others. Clin. Otolaryngo;,23,141-147,1998.
(complete lijst publicaties te vinden op site auteur: www.drvuyk.nl)

Patiëntervaring

Ik ben altijd erg verdrietig geweest over de vorm van m’n neus. Ik had een relatief klein gezicht maar mijn neus was opvallend en niet mooi gevormd. Mijn liefste wens was een normale onopvallende neus.

Op 19 jarige leeftijd ben ik geopereerd door een chirurg in een kliniek in Amsterdam. Dit was een heftige ingreep, zowel emotioneel, fysiek als financieel, ik was destijds namelijk nog student. Na enkele weken bleek het resultaat niet zoals ik verwacht had, maar de betreffende arts gaf aan: “dit is allemaal zwelling en litteken, het komt goed.” Na een jaar bleek er een hele ronding aan de neuspunt te blijven en bovendien een deuk aan de zijkant. De chirurg gaf aan nog een ‘kleine’ operatie om dat te herstellen.

Daar ging ik weer… Alweer geen goed resultaat. Het was nog lelijker dan de eerste keer. Ik moest weer terug. Deze dokter is een vrij arrogante dokter en hij bleef maar aangeven dat het erg mooi was en ik blij moest zijn met hoe ik eruit zag. Als ik wilde kon hij nog een keer een kleine operatie doen…. “dat nooit meer en ik wist niet hoe snel ik moest vertrekken.”

Vervolgens kreeg ik ondertussen ook last van slecht ademen door mijn neus en ben ik door een KNO arts hieraan geopereerd. Hij wilde niets aan de cosmetische kant doen want durfde dat niet aan. Hij wist niet wat hij daar zou aantreffen vanwege de vorige esthetische operaties en zou daar niet aan beginnen, alleen de functie. Zodoende had ik wel een zware operatie aan de functie, maar aan de vorm veranderde niets. Ik bleef zitten met een hangende neuspunt en asymmetrische neusgaten.

Inmiddels redelijk wanhopige besprak ik dit probleem met een arts die ik goed ken. Ik kreeg van hem de naam van dr. Vuyk, volgens hem de enige die zou kunnen helpen en eerlijk zou zijn.

Gezien de eerdere ervaringen met de neusoperaties en artsen was ik sceptisch. Maar na het opsturen van een aantal foto’s en een intake gesprek, kreeg ik een fotosimulatie toegestuurd van het te verwachten resultaat. Dit is prettig, omdat je dan een reële verwachting krijgt. Immers als ‘patiënt’, kun je iets willen wat in de praktijk onmogelijk zou kunnen zijn. Met zo een fotosimulatie kom je zo dicht mogelijk bij het uiteindelijke resultaat, zodat je een weloverwogen beslissing kunt nemen.

Ik ben vervolgens geopereerd door dr Vuyk. En nu ruim 9 maanden later ben ik daar erg blij mee. De ervaring van een dokter die de tijd voor je neemt, luistert naar je wensen, je serieus neemt en eerlijk antwoord geeft, is nieuw gezien mijn eerdere ervaringen. Ik ben niet behandeld als ijdele zeurkous, die maar eens tevreden moest zijn, maar als mens met een diepe innerlijke wens: een mooie neus die past bij mijn gezicht.