Tranende ogen: mogelijke oorzaken

We hebben allemaal wel eens last van tranende ogen. Bijvoorbeeld wanneer je buiten loopt met harde wind. Maar wanneer je regelmatig last hebt van tranende ogen, dan is er iets anders aan de hand. Wat zijn mogelijke oorzaken van tranende ogen?

Wat is traanvocht?

Traanvocht wordt aangemaakt in de traanklieren en door met de ogen te knipperen kunnen we het traanvocht verspreiden over de oogbol. Op het moment dat er te veel traanvocht in het oog zit, dan wordt dat afgevoerd via de traanpunten. Via het traankanaal komt het in de traanzak. De traanzak staat in verbinding met je neus, waardoor vocht kan worden afgevoerd.

Traanvocht vormt een beschermlaagje voor het oogoppervlak. Het is het smeermiddel tussen ooglid en oog. Dit dunne laagje noemt men de “traanfilm” en het dient om het oog glad te houden en te beschermen tegen de buitenlucht. Maar daarnaast beschermt het je ogen tegen stof, maar ook tegen bacteriën en virussen.

Mogelijke oorzaken van tranende ogen

Droge ogen

Het klinkt tegenstrijdig, maar droge ogen kunnen inderdaad de oorzaak zijn van tranende ogen. Op het moment dat iemand last heeft van droge ogen, dan hecht het traanvocht niet goed aan het hoornvlies. Wanneer het traanvocht niet de juiste samenstelling heeft, verdampt het vocht snel, waardoor het oog uitdroogt. Dit zorgt dan weer voor een hogere productie van nieuw traanvocht, waardoor traanogen kunnen ontstaan.

Oorzaken van een verstoorde balans in de traanfilm zijn onder andere:

• Een hogere leeftijd.
• De overgang.
• Hormonale afwijkingen.

Droge ogen kunnen ook ontstaan of verergeren door te droge lucht in een ruimte, airconditioning of rokerige ruimten.

Als reflex op deze droogte, zullen de ogen extra tranen produceren om uitdroging tegen te gaan. Echter, deze extra tranen zijn van mindere kwaliteit en hechten ook niet aan het hoornvlies. Hierdoor ontstaat er een vicieuze cirkel; het oog blijft reflextranen aanmaken.

Verstopte traanbuis

Aan de neuskant van het onderste ooglid zit de ingang van de traanbuis. Deze voert traanvocht af naar je neus. Dat is ook de reden dat je neus gaat lopen, wanneer je huilt. Op het moment dat je traanbuisje verstopt is, dan kan het oogvocht niet meer weg en dan kun je last krijgen van tranende ogen.

In de meeste gevallen is de oorzaak van een verstopte traanbuis een normale verkoudheid. Omdat de traanbuisjes bij kinderen nauwer zijn, dan bij volwassen kunnen deze sneller verstopt raken. In de meeste gevallen gaat deze verstopping vanzelf over als de verkoudheid weg is.

Het traanbuisje kan zelf ook ontsteken en daardoor dicht gaan zitten. Bij een hardnekkige ontsteking kunnen er op een bepaald moment littekens in het traanbuisje gaan zitten, waardoor het traanbuisje smaller wordt of verstopt raakt.

Geïrriteerde ogen

In de meeste gevallen zijn geïrriteerde ogen rood, jeuken, voelen droog, pijnlijk en/of branderig aan. Je ogen kunnen om verschillende redenen geïrriteerd raken. Soms is de oorzaak heel makkelijk te herleiden, bijvoorbeeld wanneer er een stofje in je oog zit, door het dragen van contactlenzen of door een ooglidontsteking. Soms ligt de oorzaak minder voor de hand. Zo kan het zijn dat op latere leeftijd de onderste oogleden naar binnen draaien. Dan komen de onderste wimpers tegen je oog en dat kan geïrriteerde ogen veroorzaken. De traanklier reageert vervolgens op die irritatie door meer traanvocht te produceren.

Allergie

Wanneer er sprake is van een allergische reactie, dan kan dit gepaard gaan met tranende ogen. Op het moment dat een allergeen (stof waarvoor iemand allergisch is) in contact komt met het oog, zet het oog een afweerreactie in gang. Het oog wil deze stof namelijk kwijtraken. Ook hier reageert de traanklier door meer traanvocht te produceren. Het kan zijn dat het traanvocht wat slijmeriger is en soms sliertjes bevatten.

Mogelijke stoffen die een allergie én tranende ogen kunnen opwekken zijn:

• Pollen (bij hooikoorts).
• Huisstofmijt.
• Huidschilfers van dieren.
• Medicijnen.
• Cosmetica.

Verzwakking van de sluitspiertjes

Met het ouder worden ontstaat er vaak een slapte van het ooglid en verzwakking van de sluitspiertjes van de oogleden. Het gevolg is dat het ooglid dan wat kan afstaan. Hierdoor liggen het traanpunt en de ooglidrand dan niet goed tegen het oog en kan het traanvocht niet goed in de traanpuntjes binnen komen. Het gevolg zijn tranende ogen. Maar ook als gevolg van een aangezichtsverlamming kan er een afstaand ooglid of afstaand traanpuntje ontstaan.

Behandeling van traanogen

Afhankelijk van de bron, de oorzaak van de traanogen, kan er voor de volgende behandelingen gekozen worden:

Droge ogen

Wanneer de oorzaak droge ogen door een verslechterde traanfilm zijn, dan kun je oogdruppels gebruiken. Deze zullen waar mogelijk de traanfilm herstellen en daarmee de overproductie van traanvocht verminderen. Daarnaast is het ook verstandig om ruimtes met airconditioning of rook te vermijden.

Verstopte traanwegen

Bij een blokkade van de traanwegen zijn er verschillende behandelingen mogelijk. Wanneer de traanpunten te nauw zijn, dan kunnen deze worden opgerekt of operatief wijder worden gemaakt.

Wanneer een traanweg verstopt is, dan kan dit ook worden opgerekt dor middel van een klein metalen staafje. Soms wordt er dan een siliconen slangetje achtergelaten om het kanaaltje open te houden. Werkt dit niet, dan kan er een traanwegprothese geplaatst worden.

Is er een verstopping in het traanzakje of de traanbuis, dan kan er operatief een verbinding worden gemaakt tussen het traanzakje en de neus. Tegenwoordig kan dit door middel van een dotterbehandeling. Er wordt dan een klein ballonnetje opgeblazen op de plek van de vernauwing met het doel de vernauwing op te rekken.

Geïrriteerde ogen

Bij tranende ogen door irritatie is het belangrijk dat je de oorzaak van de irritatie wegneemt. Wanneer het om een vuiltje in je oog gaat, dan lukt dat meestal zelf, echter voor een correctie van de oogleden is een operatie nodig.

Allergie

Wanneer een allergie de veroorzaker van je tranende ogen is, probeer dan uit de buurt te blijven het allergeen. Is dat geen optie, ga dan naar je huisarts. Hij of zijn kan je medicijnen voorschrijven.

Ooglid gaat afstaan

Wanneer de rand van je onderooglid naar buiten is gedraaid, dan kan door middel van een operatieve correctie van ectropion je helpen. Hierbij wordt het naar buiten hangende ooglid hersteld.

Bronnen: oogfonds.nl, bovenij.nl en oogheelkunde.org