Bijziendheid; een wereldwijde epidemie

Bijziendheid, ook wel myopie genoemd, lijkt een wereldwijde epidemie te worden. Ook in Nederland draagt van alle twintigplussers maar liefst de helft een min-bril of lenzen. Dat lijkt op zich niet zo erg, maar een kind met een bril van -6 of hoger, heeft een risico van 1 op 3 om later ernstig slechtziend of blind te worden. Wat is de oorzaak van deze groei en is er iets aan te doen?

Wat is bijziendheid?

Wanneer iemand last heeft van bijziendheid, dan is het hoornvlies te bol. Hierdoor worden de binnenvallende lichtstralen te veel gebroken. Het gevolg is dat de lichtstralen niet op, maar net voor het netvlies vallen. Dit alles zorgt er dan voor dat iemand moeite heeft met het scherp zien van objecten op afstand.

Oorzaken van bijziendheid

Niemand weet nog wat de precieze oorzaken van bijziendheid zijn, maar men weet wel dat bijziendheid worden veroorzaakt door:

• Erfelijkheid
  Bijziendheid is sterk erfelijk bepaald. Vaak is het zo dat ouders die bijziend zijn ook vaak kinderen hebben die bijziend zijn. Daarnaast is gebleken dat eeneiige tweelingen vaak dezelfde brilsterkte hebben.
• Levensstijl
  Uit een aantal verschillende wetenschappelijke studies is gebleken dat het ontstaan van bijziendheid ook afhangt van levensstijl. Deze studies hebben aangetoond dat het verrichten van veel dichtbijwerk (zoals lezen, telefoon of andere digitale schermen kijken), in de jeugd kan bijdragen aan het ontstaan van bijziendheid. Ook weet men nu dat kinderen die tijdens hun jeugd weinig buiten spelen een hogere kans hebben om bijziend te worden.

Gevolgen van sterke bijziendheid

We praten van sterke bijziendheid, wanneer iemand minstens -6 heeft. De groep met sterke bijziendheid neemt toe. Ongeveer 30% van de mensen met bijziendheid heeft momenteel sterke bijziendheid. Op dit moment is 1 op de 4 mensen van 60 jaar bijziend. Van de veertigers 1 op de 3 en van de twintigers 1 op de 2. Deze toename is niet iets nieuws. Het is gebleken dat deze toename al zeker 40 jaar gaande is. Dit is echter pas de laatste jaren duidelijk geworden.

Wat kunnen de gevolgen op lange termijn zijn?

Maculadegeneratie

Maculadegeneratie is een ingrijpende oogaandoening waarbij het gezichtsvermogen in het centrale, scherpe zien achteruit gaat. De oorzaak hiervan is het afsterven van de kegeltjes in het oog. Maculadegeneratie die ontstaan is door sterke bijziendheid, is een grote oorzaak van blijvende slechtziendheid.

Glaucoom

Een andere oogziekte waarop het risico verhoogd wordt door sterke bijziendheid is glaucoom. Glaucoom is een aandoening, waarbij de zenuwvezels die naar de oogzenuw lopen geleidelijk verloren gaan. Hierdoor ontstaan er blinde vlekken in het gezichtsveld. In het begin merken mensen die door glaucoom worden getroffen, niet zo veel. Heel geleidelijk wordt het blikveld steeds ietsjes kleiner. Vaak is het bij glaucoom nodig dat de oogdruk met druppels laag gehouden wordt.

Netvliesloslating

Sterke bijziendheid vergroot ook de kans op netvliesloslating. Hierbij raakt het netvlies los, doordat er glasvocht achter het netvlies komt. Dit geeft vaak klachten van plotselinge slechtziendheid of het zien van een donkere vlek, lichtflitsen en/of vlekjes. Het is heel erg belangrijk dat een netvliesloslating direct wordt behandeld. Wanneer dit niet gebeurt dan zal dit leiden tot slechtziendheid of zelfs blindheid aan het oog. Een behandeling van een netvliesloslating bestaat altijd uit een operatie.

Bloedingen

Ook kan er een bloeding ontstaan in de gele vlek als gevolg van sterke bijziendheid. De klachten die iemand dan ondervindt zijn het ineens heel slecht zien. Dit vindt vaak plaats in combinatie met een vervorming van het beeld. Zo’n bloeding kan goed behandeld worden en bestaat dan uit het krijgen van injecties in het oog die de groei van het bloedvat tegen gaan.

Staar

De minst ernstige complicatie die bij sterke bijziendheid op kan treden is staar. Deze treedt vaak op veel jongere leeftijd op dan de normale ouderdom staar. De oogarts kan dit meestal goed verhelpen door het verrichten van een staaroperatie.

Kun je bijziendheid voorkomen?

Het is mogelijk om invloed uit te oefenen op de achteruitgang van de bijziendheid van een kind. Het advies van oogartsen en optometristen aan alle kinderen die bijziend zijn is:

• Minimaal 15 uur per week buitenactiviteiten, op het moment dat het licht is. Dus dat is ongeveer 2 uur per dag en in het weekeinde langer. Het focussen op afstand én het zonlicht zorgen ervoor dat bijziendheid minder snel toeneemt.
• Activiteiten zoals lezen en het gebruik van een tablet, telefoon, computer maximaal 45 minuten achter elkaar. Daarna een pauze van minimaal 5 minuten houden.
• Daarnaast is het aan te raden om minstens 30 centimeter afstand te houden van beeldschermen zoals tablets.

Behandeling van progressie van sterke bijziendheid

• Contactlenzen
  Contactlenzen kunnen de weergave van de lichtstralen in het midden, en aan de zijkanten van het oog aanpassen. Hierdoor valt er in hele totale oog een scherp beeld op het netvlies. Dat dit gunstig is gebleken hebben verschillende wetenschappelijke studies gevonden. Er zijn 2 soorten lenzen die op deze manier de progressie van sterke bijziendheid progressie remmen, te weten Ortho-K en multifocale zachte contactlenzen. Behandeling met deze lenstypen kan een vermindering van de progressie van 30% tot 50% opleveren.
• Atropine oogdruppels
  Heel vaak bestaat de behandeling van progressie van sterke bijziendheid uit het toedienen van atropine oogdruppels. Atropine blokkeert bepaalde receptoren, maar hoe deze afsluiting tot het remmen van de ooggroei kan leiden is nog niet duidelijk.

Bronnen: oogfonds.nl en myopie.nl