Tranende ogen als je buiten bent

We hebben allemaal wel een last van tranende ogen. Wanneer er een stofje in zit of wanneer de wind hard in je gezicht blaast. Maar wanneer je ogen maar blijven tranen, dan is vaak iets meer aan de hand. Waarom tranen je ogen als je buiten bent? Wat kun je doen tegen tranende ogen?

Functie traanvocht

De belangrijkste functie van traanvocht is je ogen vochtig te houden. Iedere keer dat je met je ogen knippert wordt het traanvocht, dat geproduceerd wordt door een traankliertjes, dun en gelijkmatig laagje over je oog verdeeld. Deze traanfilm bescherm het oog beschermd en door het knipperen ontstaat er een aanzuigende kracht vanuit de ooghoek, die de tranen door de traankanaaltjes naar de neus brengt.

Wanneer de kwaliteit van deze traanfilm niet voldoende is, dan wordt het oogoppervlak niet goed beschermt tegen allerlei prikkels. Denk hierbij aan droge lucht, fel licht, wind, rook en/of stof. Het gevolg is dat het hoornvlies bloot komt te liggen, waardoor het lichaam reageert door extra tranen aan te maken.

Oorzaken tranende ogen

Er zijn verschillende oorzaken voor tranende ogen, maar reflextranen en een niet goed werkende traanafvoer zijn de meest voorkomende.

Reflextranen

Reflextranen zijn tranen die ontstaan als gevolg van een irritatie van het oog of een slechte kwaliteit van je traanfilm.

• Irritatie van het oog
  Een oogirritatie kan ontstaan door een allergische reactie, stof in je oog, een naar binnen gedraaid ooglid, een ontsteking of door droge ogen. Door deze irritatie ontstaat er een verhoogde traanproductie. Deze tijdelijk verhoogde traanproductie noemen we reflextranen. Risicofactoren voor droge ogen zijn: de overgang, syndroom van Sjögren en andere systeemziekten zoals sarcoïdose of een schildklierafwijking.
• Instabiele traanfilm
  Wanneer je niet genoeg traanvocht aanmaakt of de kwaliteit van de traanfilm is slecht, dan droogt de traanfilm te snel op. Hierdoor stuurt het hoornvlies een signaal naar de traanklier om extra tranen te produceren. Echter, ook van deze tranen is de kwaliteit onvoldoende en daardoor blijft er een signaal naar de traanklier gestuurd worden om meer traanvocht aan te maken.

Traanvocht wordt niet goed afgevoerd

Wanneer het traanvocht niet goed kan worden afgevoerd, ook dan heb je last van tranende ogen. Oorzaken dat het traanvocht niet goed kan worden afgevoerd zijn: verstopte traanwegen, een slechte pompfunctie van de oogleden of afstaande traanpunten.

• Verstopte traanwegen
  Op het moment dat er een verstopping of vernauwing is het afvoersysteem van onze tranen zit, dan kan dit zorgen voor een slechte afvoer van de tranen. Een verstopping van het traanpunt, de traanbuis, traankanalen ontstaat vaak zonder een direct aanwijsbare oorzaak.
• Slechte pompfunctie van de oogleden
  Door met onze oogleden te knipperen zorgen we ervoor dat het traanvocht in de traanpunten loopt. Je zou dus kunnen zeggen dat onze oogleden als een soort pomp werken. Op het moment dat die pomp niet goed werkt, dan gaan de ogen tranen. Dit is bijvoorbeeld het geval bij hangende onderoogleden of een verlamming van de aangezichtsspieren.
• Afstaande traanpunt
  Wanneer er sprake is van een verslapping van het onderooglid, dan sluit het traanpunt (de afvoer) niet goed meer aan op het oog. Hierdoor kunnen de tranen niet goed in het traanafvoersysteem komen. Slapte van het onderooglid komt vooral bij ouderen mensen voor, maar ook een aangezichtsverlamming kan een hangend ooglid veroorzaken.

Wat kun je tegen tranenende ogen in de buitenlucht doen?

Omdat de oorzaak van tranende ogen wanneer je buiten bent vaak een onvoldoende kwaliteit van de traanfilm is, is het aan te raden om kunsttranen te gebruiken. Vooral kunsttranen met een extra olielaagje tegen het verdampen van de tranen hebben hun nut bewezen. Het advies is om de kunsttranen te druppelen voor dat je naar buiten gaat, of bij onvoldoende effect systematisch 4 keer op een dag.

Wrijf niet in je ogen, ook al heb je die neiging. Door het wrijven zal de irritatie alleen maar toenemen en hierdoor komen er weer meer tranen. Het is beter om even je ogen open en dicht te doen. Maar je kunt ook je kunsttranen tussendoor gebruiken wanneer je extra last hebt. Alleen zo kun je proberen om de overdreven reflex van je ogen om extra tranen aan te maken door irritatie tegen te gaan.

Je kunt er ook voor kiezen om door middel van een (zonne)bril je ogen proberen te beschermen tegen de prikkels van wind en kou. Kies dan wel voor een aansluitend montuur zoals dat bij fietsbrillen het geval is.

Een echt wondermiddel bestaat er helaas nog niet tegen tranende ogen in de buitenlucht.

Wanneer naar je huisarts?

Tranen je ogen niet alleen bij contact met koude lucht, wind of zonlicht, dan is het verstandig om even naar je huisarts te gaan. Een oogarts zou dan kunnen kijken naar je je traankanalen. Een (gedeeltelijke) verstopping van deze traankanaaltjes kan bijdragen tot het probleem van tranende ogen. Voor een traanwegobstructie kan een operatieve behandeling een oplossing zijn.

Bronnen: Het Oogfonds, Oogartsen en OLVG