Oorzaken van ongewenst urineverlies

Eén op de vier vrouwen boven de 30 jaar heeft last van ongewild urineverlies. Bijvoorbeeld bij dagelijkse bezigheden, bij hoesten, lachen en sporten. Veel vrouwen schamen zich hiervoor en gaan er niet mee naar de dokter. Dat is jammer, want deze klacht is goed te behandelen. Hoewel er meer vrouwen zijn die hier last van hebben, komt het ook bij mannen regelmatig voor. Wat zijn de oorzaken van ongewenst urineverlies?

De blaas

De belangrijkste functie van de blaas is het opslaan van urine en het legen van de blaas. De blaas wordt gedurende de gehele dag gevuld vanuit de linker en de rechternier. De aanmaak van urine is een continu proces en afhankelijk van de hoeveelheid vocht die we in ons lichaam hebben. Drinken we veel, en moet er dus veel vocht worden afgevoerd, dan druppelt er meer urine in de blaas.

De blaas vult zich tot een bepaald niveau. Wanneer dat niveau is bereikt, dan geeft de blaas via de zenuwen een signaal aan de hersenen dat deze bijna vol is. Op dat moment weten we dat we binnen enige tijd naar het toilet moeten. We kunnen het dan nog wel uitstellen. Echter, ondertussen druppelt de blaas verder vol. Op het moment dat de maximale hoeveelheid is bereikt, wordt de prikkel naar de hersenen sterker en zullen we meer aandrang voelen. We kunnen dan nog steeds de urine ophouden. De blaas blijft zich echter druppelsgewijs vullen. Het kan zijn dat na het overschrijden van de maximale blaascapaciteit de aandrang pijn doet. Normaal gesproken is er ook dan nog ruim de tijd om opzoek te gaan naar een toilet. De druk in de blaas blijft gelijk gedurende het vullen.

Oorzaken ongewenst urineverlies

Verzwakte bekkenbodemspieren

In de meeste gevallen zijn verzwakte bekkenbodemspieren bij vrouwen de meest voorkomende oorzaak van urineverlies. Je bekkenbodemspieren zijn de spieren die je plasbuis gesloten houden. Deze kunnen zwakker worden, waardoor je bij kleine inspanningen zoals lachen, hoesten of tillen urine verliest. Je bekkenbodemspieren kunnen verzwakken naarmate je ouder wordt, door zwangerschap, bevalling of de overgang. Zodra deze spier haar elasticiteit verliest kunnen lichte inspanningen zoals tillen, rennen of zelfs lachen en niezen leiden tot ongewild urineverlies. Bekkenbodemspieroefeningen kunnen dit probleem voorkomen of verminderen.

Problemen met de prostaat

Bij mannen zijn prostaatproblemen vaak de oorzaak van het ongewenste urineverlies. Onder prostaatproblemen vallen een prostaatontsteking, vergrote prostaat en prostaatkanker.

• Prostaatontsteking is een infectie die vaak gezien wordt bij jongere mannen. Wanneer de prostaat ontstoken is, zwelt deze iets op, waardoor hij tegen de blaas en de plasbuis aandrukt. Dat kan leiden tot onder andere ongewenst urineverlies.
• Een vergrote prostaat kan hinderlijke plasproblemen veroorzaken. Je kunt last krijgen van: een zwakkere plasstraal, vaker moeten plassen, dat het plassen moeilijker gaat, blaasontsteking en mogelijke erectieproblemen.
• Prostaatkanker kan ook zorgen voor urineverlies. Het is een veelvoorkomende vorm van kanker, die vaak gelukkig goed behandelbaar is.

Urineweg- of blaasinfectie

Een urineweginfectie kan ontstaan wanneer er te veel bacteriën in de plasbuis en de blaas terechtkomen. Het gevolg hiervan kan zijn dat het slijmvlies van de urinebuis of de blaas ontstoken raakt. Wanneer dit gebeurt dan spreken we van een lage urineweginfectie. Wanneer je gevoelig bent voor infecties, dan kunnen deze de blaas overactief maken en extra prikkelen. Je kunt daardoor last krijgen van:

• Vaak moeten plassen maar telkens kleine hoeveelheden.
• Frequente aandrang, terwijl je niet altijd moet plassen.
• Pijn in de onderbuik.
• Branderig gevoel tijdens of na het plassen.
• Bloed in de urine.
• Troebele en slecht ruikende urine.
• Ongewenst urineverlies.

Medicijnen

Bepaalde medicatie kan ongewild urineverlies als mogelijke bijwerking hebben. Ongewenst urineverlies kan optreden bij:

• ACE-remmers.
• Alfa-receptorblokkers (prazosine en doxazosine).
• Lithium.
• Parkinsonmiddelen.
• Plasmiddelen.
• Slaapmiddelen.
• Psychofarmaca (antidepressiva, antihistaminica, antipsychotica, angst-onderdrukkende middelen en slaapmiddelen).
• Parasympathicolytica en tricyclische antidepressiva.
  Vermoed je dat dit bij jou het geval is, bespreek dit dan met je huisarts.

Te weinig drinken

Het klinkt misschien tegenstrijdig, maar wanneer je te weinig drinkt wordt je urine geconcentreerder. Urine die geconcentreerder is bevat in verhouding meer afval. Hierdoor kan de blaas geïrriteerd raken. Daarnaast is het zo dat wanneer je gedurende een lange periode te weinig drinkt, je blaas op den duur steeds minder urine kan vasthouden. Probeer dus voldoende (water) te drinken. Let erop dat niet alle dranken een gunstig effect hebben. De volgende dranken kun je beter laten staan, of in ieder geval met mate drinken:

• Cafeïne en theïne: dit zit onder andere in koffie, zwarte thee en cola.
• Koolzuurhoudende dranken, zoals sinas en cola.
• Alcohol.

Deze dranken prikkelen de blaas te veel en zorgen er op die manier voor dat je een dwingende drang krijgt om te gaan plassen.

Roken

Het hebben van een rokershoest kan een indirecte oorzaak zijn van ongewenst urineverlies. Zeker wanneer je vaak en hevig moet hoesten. Hoesten zet druk op je blaas en onderbuikspieren waardoor ongewild urineverlies kan ontstaan.

Een andere factor bij rokers is het hogere risico op hart- en vaatziekten en het daaropvolgende gebruik van urine afdrijvende geneesmiddelen, die eveneens de kans op urineverlies kan doen toenemen.

Overgewicht

Overgewicht kan ervoor zorgen dat er extra druk wordt uitgeoefend op de buik- en bekkenspieren. Dit kan ongewenst urineverlies veroorzaken.

Leeftijd

Door klachten als vergeetachtigheid en dementie is het mogelijk dat iemand de controle over blaas en darmen verliest. Daarnaast kan het zijn dat vitale lichaamsfuncties verminderen naar mate je ouder wordt.

Lichamelijke aandoening

Bepaalde lichamelijke aandoeningen, met name aandoeningen aan de hersenen kunnen de oorzaak zijn van ongewenst urineverlies. Voorbeelden zijn onder andere: de ziekte van Alzheimer, ziekte van Parkinson, dementie, multiple sclerose (MS) en hersenbeschadiging. Dat komt doordat de zenuwbanen van de hersenen beschadigd raken. Het resultaat kan een overactieve blaas zijn (de behoefte om vaak te plassen), of een onderactieve blaas zijn. Ook een onvolledige blaaslediging kan urineverlies veroorzaken. Diabetes en/of een beroerte kunnen ook ongewenst urineverlies veroorzaken.

Heb jij een zorgvraag?

Heb jij een zorgvraag over ongewenst urineverlies? En wil je snel en deskundig advies? Bij de online ZorgZus kun je snel terecht met al je vragen. Gespecialiseerde verpleegkundigen bieden je online professionele hulp, begeleiding & advies. Blijf niet met klachten rondlopen!

De Online ZorgZus is een zusterorganisatie van Dokter.nl.

Bronnen: umc utrecht en urologie.slingeland.nl