Coeliakie, hoe weet je of je het hebt?

Coeliakie komt veel voor. In Nederland is bij ongeveer 250.00 mensen de diagnose coeliakie vastgesteld. Maar omdat de klachten vaak niet gelijk herkend worden, is de verwachting dat veel meer mensen deze aandoening hebben. Dus hoe weet je of je coeliakie hebt of niet?

Wat is coeliakie?

Coeliakie is een auto-immuunziekte, waarbij je dunne darm intolerant is voor gluten. Door het contact met de gluten raakt de dunne darm beschadigd. Hierdoor gaan ook de darmvlokken kapot. Darmvlokken vergroten het oppervlak van de darmwand, wat nodig is om in korte tijd veel voedingsstoffen in op te kunnen nemen. Na verloop van tijd is de darmwand dusdanig beschadigd dat er helemaal geen darmvlokken meer over zijn. Het gevolg is dat het oppervlak van de dunne darm glad en veel te klein is. Hierdoor kunnen belangrijke voedingsstoffen niet meer opgenomen worden in het bloed. Deze verdwijnen dan met de ontlasting uit het lichaam.

Wat zijn gluten?

Gluten zijn eiwitten die in bepaalde granen voorkomen. Gluten geven zowel elasticiteit als een bepaalde stevigheid aan het deeg. Hierdoor krijgt brood een luchtige structuur en pasta weer een stevige structuur. Gluten komen onder andere voor in tarwe, rogge, gerst, spelt en kamut. Hierdoor kunnen gluten voorkomen in: brood, crackers, pizza, pasta, paneermeel, koek, cake en taart. Daarnaast kunnen gluten ook aanwezig zijn in soep (bindmiddel, vermicelli of vlees), in sauzen, sommige snoepjes, ijs en bier.

Oorzaak van coeliakie

De exacte oorzaak van coeliakie is nog onbekend. Men weet wel dat coeliakie een auto-immuunziekte is en dat erfelijkheid een rol speelt. Als één van de ouders coeliakie heeft, dan is de kans dat een kind het ook heeft of krijgt ongeveer 10%. Er zijn ook veel coeliakiepatiënten die geen familieleden hebben met deze aandoening.

Wat zijn de symptomen van coeliakie?

Heb je coeliakie, dan is het belangrijk dat dat snel wordt ontdekt. Langdurige onbehandelde coeliakie kan namelijk op den duur tot ernstige medische complicaties leiden. Bij hele kleine kinderen kunnen de klachten bestaan uit: een opgezet buikje, weinig eetlust, spugen en de ontlasting is vaak stinkend, vettig en wat schuimend. Bij iets grotere kinderen en volwassenen kunnen de volgende klachten wijzen op coeliakie:

• Chronische diarree.
• Soms juist verstopping.
• Een afwijkend ontlastingspatroon.
• Plakkerige en stinkende ontlasting.
• Opgezette buik.
• Overgeven.
• Verminderde eetlust
• Gewichtsverlies.

Wanneer coeliakie niet behandeld wordt, dan kunnen de volgende symptomen ontstaan:

• Ondergewicht.
• Bloedarmoede.
• Sterke stemmingswisselingen.
• Depressieve gevoelens en/of veel huilen.
• Te geringe groei.
• Een vertraagde pubertijd.
• Botontkalking.
• Aften.
• Afwijkingen aan het tandglazuur.
• Algeheel gevoel van ziek zijn.

Behandeling van coeliakie

Coeliakie is maar op één manier te behandelen en dat is door je hele leven een glutenvrij dieet te volgen. Alleen dan zullen de klachten langzaam verdwijnen. Al en een paar weken tot maanden voelt iemand zich dan al een stuk beter. Tussen een half jaar en een jaar is de dunne darm weer helemaal hersteld. Het kan dan nog wel zijn dat je wat verzwakt bent en last hebt van bloedarmoede. Vaak krijg je dan het advies om extra foliumzuur, vitamine B12 en ijzer te slikken.

Het volgen van een glutenvrij dieet is niet altijd even gemakkelijk, daar in heel veel voedingsmiddelen gluten zitten. Gelukkig staan er in steeds meer winkels schappen met glutenvrije producten.

Wil je hulp bij het volgen van een glutenvrij dieet, dan kan je huisarts je doorverwijzen naar een diëtist. Let er bij je keuze dan wel op dat het een diëtist is met veel kennis over coeliakie en het glutenvrije dieet.
Op het moment dat je een glutenvrij dieet volgt, en je klachten worden niet minder, dan kan er sprake zijn van refractaire coeliakie. Dit is een zeldzame vorm van coeliakie.

Wanneer naar je huisarts?

Heb je het vermoeden dat je coeliakie hebt, ga dan naar je huisarts. Je huisarts kan door middel van een bloedonderzoek vaststellen of er antilichamen tegen gluten in je bloed voorkomen. Wanneer deze antilichamen in je bloed worden aangetroffen, dan zal een maagleverarts verder onderzoek doen. Meestal zal deze een dunne darmbiopt doen. Hierbij wordt er een klein stukje slijmvlies uit je dunne darm gehaald om te onderzoeken. Onder een microscoop kan dan bepaald worden in hoeverre het slijmvlies van je darm beschadigd is. Sinds een paar jaar is het ook mogelijk om een zelftest te doen. Niet alle testen die op de markt beschikbaar zijn, zijn betrouwbaar. Vraag ook hierover advies aan je huisarts.

Bronnen: glutenvrij.nl, mlds.nl, darmklachten.nl en doemijglutenvrij.nl