Kinkhoest, is het te voorkomen?

In Nederland worden ongeveer 95% van de kinderen ingeënt tegen deze ziekte. Toch komt kinkhoest geregeld voor bij kinderen en volwassenen. Hoe kan dat en kun je kinkhoest voorkomen?

Wat is kinkhoest?

Kinkhoest is een besmettelijke ziekte van je neus, keel en luchtwegen. De veroorzaker van deze aandoening is een bacterie, de bordetella pertussis. Deze bacterie zorgt er voor dat iemand langdurige, hevige hoestbuien heeft. Vaak gaan deze hoestbuien gepaard met taai slijm en een lange gierende inademing na de hoestbui. De ziekte kan bij iedereen voorkomen, maar vaak zie je dat het voorkomt bij kinderen jonger dan veertien jaar. De ziekte staat ook wel bekend als de ’100-dagenhoest’, omdat de hoest een aantal maanden aan kan houden.

Symptomen van kinkhoest

De symptomen van kinkhoest zijn niet direct na besmetting zichtbaar. Na een incubatietijd van één tot drie weken, lijkt het dat iemand een gewone verkoudheid heeft. De klachten die iemand kan hebben zijn:

• Niezen.
• Lichte koorts.
• Droge hoest.

Na twee tot drie weken krijgt iemand heftige en plotseling opkomende hoestbuien. Deze zijn ’s nachts erger dan overdag. De hoestbuien gaan dan gepaard met het opgeven van helder, taai slijm. Als gevolg van een heftige hoestbui kan iemand overgeven en/of blauw aanlopen. De hoestbui wordt opgevolgd door een lange gierende inademing. Door alle heftige hoestbuien zijn mensen met kinkhoest vaak uitgeput.

Na een paar weken worden de hoestbuien minder hevig, maar al met al kan het hoesten wel drie tot vier maanden duren. Bij een volwassenen verloopt deze aandoening minder heftig, dan bij kinderen. De symptomen zijn dan een hardnekkige verkoudheid met langdurig hoesten. Ook hier geldt dat je moet denken aan een termijn van drie tot vier maanden.

Oorzaak van kinkhoest

Kinkhoest wordt veroorzaakt door de bacterie Bordetella pertussis. De bacterie wordt onder andere overgedragen door te hoesten, niezen en praten. Mensen die besmet zijn verspreiden zo kleine druppeltjes met de bacteriën. De bacterie maakt vervolgens een giftige stof aan, waardoor de hoestbuien ontstaan. Vanaf het moment dat je besmet bent, duurt het tussen de één en drie weken voordat je verkouden wordt. De heftige hoestbuien komen meestal na twee tot drie weken. Eigenlijk is dan de besmettelijke periode dan al voorbij.

Is kinkhoest besmettelijk?

Ja kinkhoest is heel besmettelijk. De meeste besmettingen vallen in de eerste drie weken van de ziekte. Het lastige is dat men in die eerste drie weken nog uitgaat van een normale verkoudheid. Je besmet dus al anderen voordat je weet dat je kinkhoest hebt. Op het moment dat de hevige hoestbuien, de kinkhoestbuien, ontstaan kun je anderen vaak al niet meer besmetten. Daarom mag een iemand met kinkhoest, na overleg met de huisarts, gewoon naar de crèche, school of zijn of haar werk. Thuisblijven helpt niet om de verspreiding van de ziekte te voorkomen.

Wat helpt tegen verspreiding?

Natuurlijk zijn algemene hygiënemaatregelen aan te raden. Denk hierbij aan het niezen in een papieren zakdoek en je handen regelmatig wassen. Wanneer een kind met kinkhoest in de buurt van een jonge baby is geweest, is het heel belangrijk dat de ouders van de baby dat weten. Baby’s zijn namelijk erg kwetsbaar en de gevolgen kunnen groot zijn.

Bescherming tegen kinkhoest is het best via vaccinatie. Kinderen worden in het eerste levensjaar vier keer tegen kinkhoest ingeënt, de eerste keer als ze twee maanden zijn. De inenting tegen kinkhoest (K) zit samen met de inenting tegen difterie, tetanus en polio in de DKTP-prik. Wanneer iemand niet alle inentingen tegen kinkhoest krijgt, dan loopt deze persoon een groter risico om ziek te worden. Aan de andere kant geldt ook dat vaccinatie geen volledige bescherming geeft. Wanneer een kindje dat wel is ingeënt toch kinkhoest krijgt, dan zal de ziekte wel milder verlopen.

Gevolgen kinkhoest bij baby’s

Vooral baby’s die nog niet of niet helemaal gevaccineerd zijn, zijn erg kwetsbaar. De gevolgen kunnen dan groot zijn. Zo kan het leiden tot een: longontsteking, gewichtsverlies, benauwdheid, hersenschade (door zuurstoftekort) en zelfs overlijden.

Behandeling van kinkhoest

Er is geen behandeling tegen kinkhoest. Kinkhoest gaat in principe vanzelf over. Het is wel verstandig om voldoende rust te pakken. Dit kan er voor zorgen dat de hoestaanvallen iets minder worden.

Antibiotica wordt alleen voorgeschreven op het moment dat er in het gezin een baby is of dat de vrouw zwanger is. Dit om besmetting van de baby te voorkomen. Dit geldt tevens voor gezinnen, waar een kindje is dat een hartkwaal of longziekte heeft.

Wanneer je een keer kinkhoest hebt gehad, bestaat de mogelijkheid dat je de ziekte opnieuw krijgt. Vaak is dat dan wel in een mildere vorm.

Wanneer naar je huisarts?

In eerste instantie zijn vaak de heftige hoestbuien de aanleiding om naar de huisarts te gaan. Echter, ook nadat de diagnose kinkhoest is gesteld kunnen er redenen zijn om naar de huisarts te gaan. Ga naar je huisarts, wanneer je kind:

• Heel weinig of helemaal niet drinkt.
• Regelmatig moet overgeven.
• Suf wordt.
• Benauwd krijgt en/of snel gaat ademen.
• Blijft huilen of gaat kreunen.
• Een grauwe teint krijgt.

Bronnen: mcl.nl, rivm.nl, ggdhollandsnoorden.nl en lci.rivm.nl