Het blijkt dat ongeveer 15 tot 30% van de mensen een huid heeft met de neiging tot atopie, waaronder 1 op de 5 kinderen. Dat is geen pretje. Wat is atopie en wat kun je er zelf aan doen?
Wat is atopie?
Van atopie wordt gesproken als iemand een allergische aanleg heeft om na blootstelling aan een kleine hoeveelheid allergeen al IgE aan te maken. Dat kan al na één keer een konijn aaien. De volgende keer dat iemand weer een konijn aait, dan kan iemand heel snel klachten krijgen. Dit omdat het IgE de haartjes herkent en de witte bloedcellen aanzet tot een reactie. Bij deze reactie komen er verschillende stoffen in ons bloed vrij die een allergische ontsteking veroorzaken. In veel gevallen uit zich dat in atopisch eczeem, waarbij de huid erg jeukt, vocht afscheidt en er korstjes gevormd kunnen worden.
Bij kinderen begint dit vaak op de wangen. De huid is dan rood, pukkelig of schilferig en soms komt er honingachtig vocht uit. Dit vochtig eczeem wordt in de volksmond ook wel dauwworm genoemd. Op de peuterleeftijd bevindt het eczeem zich vooral in de huidplooien bij de gewrichten, zoals de ellebogen, knieën, polsen en of enkels. Het is een chronische ontsteking van de huid die in de meeste gevallen bij zeer jonge kinderen voorkomt, zelfs nog voor hun eerste verjaardag.
Dat is, helemaal voor kinderen, geen pretje omdat er niet alleen de aanhoudende jeuk is waar je last van hebt, maar ook de slaapkwaliteit gaat hierdoor achteruit. Om nog maar niet van de uiterlijke kenmerken te spreken die vaak voor een serieuze deuk in het zelfvertrouwen zorgen.
Mogelijke oorzaken atopie
Waarom het ene kind eczeem krijgt en het andere niet is nog niet helemaal duidelijk. Maar het blijkt wel dat niet één maar een aantal factoren een rol spelen. De aanleg om een atopie te hebben lijkt voor een deel erfelijk te zijn bepaald, aangezien er vaak bij meerdere mensen in één gezin atopie voor komt.
Andere factoren die een rol spelen zijn onder andere stress, overgevoeligheid voor bepaalde stoffen (denk aan zeep, nylon kleding) of allergieën (voor pollen of haren van een huisdier).
Het blijkt dat vooral bij jonge kinderen voeding een rol kan spelen bij eczeem. Er zijn heel veel soorten allergenen, zoals: huisstofmijt, huidschilfers van dieren, stuifmeelkorrels, bepaalde voedingsmiddelen zoals koemelk, noten en pinda’s of het gif van sommige insecten. Via een antistof wordt er een reactie tot stand gebracht in een bepaald orgaan. Bij de huid kan dat eczeem zijn, bij de longen kan dat astma zijn of de geïrriteerde slijmvliezen van neus en oog bij hooikoorts.
Wat zelf doen bij atopie?
Misschien wel het belangrijkste wat je moet doen, is de huid goed verzorgen. Dagelijks insmeren met een crème die de droge huid goed verzorgt. Sla niet even een dag over, ook niet wanneer je er even wat minder last van hebt. Soms schrijft de huisarts een zogenaamde hormoonzalf voor, ook wel corticosteroïdzalf of cortisonezalf genoemd. In deze zalf zit een stof die is afgeleid van het natuurlijke hormoon cortisol. Corticosteroïden werken op de huid als een afweeronderdrukker. Deze zalven zijn er in verschillende sterktes. Veel mensen staan er wat afwachtend tegenover, maar jarenlange ervaring heeft geleerd dat wanneer het in de juiste dosering wordt gebruikt het geen bijwerkingen heeft.
Wat kun je zelf verder doen om de jeuk te verminderen:
- Bad en douche drogen de huid nog verder uit. Dus het is echt niet nodig om je kind dagelijks te laten douchen of in bad te laten gaan. Eens in de twee dagen is genoeg.
- Maak liever geen gebruik van zeep maar gebruik een (bad)olie.
- Zorg ervoor dat de nagels van je kind kort en schoon zijn. Dit voorkomt dat je kind de huid al te zeer beschadigt en infecteert als het krabt.
- Warmte kan de jeuk verergeren. Let op dus op met zon en verwarming, warm douchen. Lauw douchen of met de ventilator op de jeukende plekken blazen kan verlichting brengen.
- Stress verergert eczeem dus zorg voor ontspanning en afleiding.
- Draag katoenen kleding en gebruik ongeparfumeerde babyolie en zeep en vermijd wasverzachter
- Als het kan dan is het verstandig om geen huisdieren in huis te hebben. Katten, honden of vogels kunnen eczeem verergeren.
- Kies voor een harde vloer in plaats van tapijt of vloerkleden, zeker op de slaapkamer van je kind.
Probeer niet te krabben
Krabben bij jeuk is een soort reflex een automatisme, en dus erg moeilijk tegen te houden, zeker bij kleine kinderen. Maar het is niet goed voor de huid en op de lange duur zorg je ervoor dat het eczeem alleen maar erger wordt. Krabben beschadigt de huid nog meer waardoor nieuwe irritaties, beschadigingen en infecties optreden die het eczeem en de jeuk verergeren. Je komt zo in een vicieuze cirkel terecht.
Zoek naar alternatieven voor krabben. Om beschadiging van de huid te voorkomen zijn er echt alternatieven voor het krabben mogelijk. Probeer bijvoorbeeld je kind even op schoot te nemen en samen te wrijven, te kloppen, te knijpen of te blazen in plaats van te krabben. Soms kan een massage (met een neutrale, ongeparfumeerde zalf) ook verlichting geven. Een bijkomend effect is dat bij een vette huid de vingers wegglijden en het krabben dus een stuk lastiger wordt. Bij oudere kinderen kan mentholzalf verlichting geven bij jeuk (dit geeft zo’n 20 tot 30 minuten een verkoelend effect).
Bronnen: kindereczeem.nl, allesoverkinderen.nl en elkerliek.nl
Delen: gepubliceerd door C. van Etten. onderschreven door P.M. Mulder (arts)