Wanneer is heesheid een teken van kanker?

Heesheid is meestal een onschuldig verschijnsel bij een luchtweginfectie, maar soms is een hese stem het eerste teken van keelkanker. Wanneer moet je met heesheid naar de huisarts?

Wat is heesheid?

Heesheid, of dysfonie, is een stemstoornis die heel erg vaak voorkomt. Het is een verzamelwoord voor praktisch alles wat met stemafwijkingen te maken heeft. Men maakt bij heesheid een onderscheid in 2 soorten. De eerste soort is hypertone heesheid. Bij deze vorm ondervindt de ademstroom te veel weerstand in de stemspleet. Als gevolg van het feit dat de stem hard wordt ingezet, klappen de stembanden dicht. Het geluid wat iemand dan maakt, klinkt dan persend en geknepen. Dit stemgeluid kan aan het einde van de dag helemaal anders zijn. De tweede soort wordt hypotone heesheid genoemd. Hierbij is de stemspleet als gevolg van spierslapte niet helemaal gesloten, waardoor de stem wat zwak wordt en er veel ademgeluid en lucht te horen is.

Symptomen bij heesheid

Meestal gaat heesheid na verloop van tijd gewoon over. Maar jaarlijks gaan 7 op de 1000 mensen met klachten van heesheid naar de huisarts, vooral vrouwen. Klachten die mensen noemen zijn:

• Schorre stem.
• Stem kwijt zijn.
• Variërende toonhoogte zonder hier invloed op te hebben.
• Brok in je keel.

Oorzaken van heesheid

Onze stem is een verzameling van klanken die ontstaan in het strottenhoofd. In dat strottenhoofd bevinden zich twee stembanden, die trillen wanneer er lucht passeert en deze trillingen gaan gepaard met geluid. De spanning in de stembanden bepaalt de aard van de geproduceerde klanken, en die spanning wordt geregeld door kleine spiertjes.

• Infectie aan de bovenste luchtwegen
  Een hese stem is meestal het gevolg van een ontstekingsproces van stembanden of keelholte. Spreken wordt dan lastiger en kan soms zelfs pijn doen. Heb je op hetzelfde moment een bovenste-luchtweginfectie, dan is je stemprobleem ongetwijfeld een gevolg van de infectie.
• Langdurige stress
  Stress kan een verhoogde spanning van de strottenhoofdspieren veroorzaken en daardoor heesheid geven.
• Verkeerd stemgebruik
  Een overmatig en geforceerd stemgebruik kan aanleiding geven tot heesheid, de omgeving van de stembanden raakt gezwollen en geïrriteerd doordat ze overbelast of geïrriteerd zijn. Er kunnen stembandknobbeltjes ontstaan waardoor de stem verandert.
• Bouw strottenhoofd
  Een variatie in de bouw van het strottenhoofd kan heesheid geven. In dat geval bestaat de heesheid al langer en “hoort” bij die persoon.
• Overmatig roken
  Door overmatig roken kunnen er afwijkingen in de stembanden ontstaan. Hierdoor kan je hees worden.
• Keelkanker
  Een tumor op de stembanden geeft als eerste klacht heesheid die niet overgaat. Zelfs bij heel kleine tumoren kun je last hebben van heesheid. Hierdoor kan deze vorm van strottenhoofdkanker meestal vroeg worden ontdekt.
• Oprispingen, brandend maagzuur
  Het zuur tast het slijmvlies van de stembanden aan en leidt tot heesheid en functieverlies.
• Zenuwbeschadiging
  Door een beschadiging van één of meer zenuwen, kan een stemband verlamd raken en heesheid veroorzaken. Bij deze vorm van heesheid is er vaak maar één stemband verlamd. De meest bekende oorzaak van een stembandverlamming is het operatief verwijderen van een te grote schildklier, waarbij de stembandzenuw beschadigd raakt. Andere oorzaken kunnen zijn: virusinfectie, doorbloedingsstoornis, beschadigingen door ongeval of gezwel en zenuw- of spierziekten.
• Pseudokroep
  Komt vooral bij kinderen voor. Het slijmvlies onder de stembanden is opgezwollen. Het kind heeft het dan benauwd, meestal ’s avonds. Het kan niet goed inademen en is hees.
• Overig
  Overige oorzaken van heesheid kunnen zijn: veroudering, hormonaal (zoals bij een te hard of te traag werkende schildklier), gebruik van bepaalde medicijnen (zoals hormonen of middelen tegen allergie), beschadiging na intubatie op de operatiekamer en het naar binnen krijgen van een vreemd voorwerp.

De oorzaak aanpakken

Wanneer er geen duidelijke reden voor je heesheid is, dan zal de arts een keelspiegelonderzoek doen. Wanneer er uit dit onderzoek geen abnormaliteiten komen, dan kan een functioneel stemonderzoek worden uitgevoerd. Hierbij wordt bekeken of de stem goed, verkeerd of geforceerd gebruikt wordt. Wanneer dit het geval is dan kan deze goed behandeld worden door een logopedist. Eventuele stembandknobbeltjes kunnen zelfs weer verdwijnen wanneer men de stem goed leert te gebruiken.

Wanneer er wel een duidelijk oorzaak gevonden wordt, dan zal er een behandelingsplan gemaakt worden. Gaat het om een ontsteking, dan zullen een pijnstiller, stemrust en naargelang de ziekteverwekker een antibioticum uitkomst bieden.

Rokers worden geadviseerd om te stoppen met roken. Omdat roken een belangrijke oorzaak is van keelkanker.

Wanneer er keelkanker wordt geconstateerd, dan zal afhankelijk van het stadium waarin de kanker zich bevindt, de behandeling bepaald worden. Hoe eerder men de kanker ontdekt, hoe groter de kans op genezing.

Heeft de heesheid mogelijk te maken met langdurige, emotionele stress, dan moet er gezocht worden naar oplossingen voor het onderliggend probleem of naar manieren om je te ontspannen.

Praktische tips om heesheid te voorkomen

• Vermijd extreem luid of schor praten, gillen of schreeuwen.
• Vermijd het zingen op een toon die voor jou niet haalbaar is.
• Wanneer je last van een kuchhoest of een kriebel in de keel, vermijd dan je keel te schrapen.
• Vermijd sigarettenrook.

Wanneer naar je huisarts?

Wanneer je hees bent als gevolg van een luchtweginfectie, dan is er niet zo veel aan de hand. Er is dan geen verder onderzoek nodig. Na verloop van tijd zal de heesheid verdwijnen samen met de infectie.

Wanneer je hees bent zonder duidelijke oorzaak, dan is het altijd verstandig om naar je huisarts te gaan. Dit omdat een hese stem één van de eerste tekenen van keelkanker kan zijn. Zeker wanneer je een rokende man bent tussen de 50 en 70 jaar en je langer dan 2 tot 3 weken hees bent.

Ook wanneer je naast de heesheid last hebt van slikklachten en/of bloed ophoesten, moet je met heesheid even langs je huisarts gaan.

Bronnen: zowerkthetlichaam.nl en kno.nl