Heesheid, wanneer is het niet onschuldig?

Heesheid is meestal een onschuldig verschijnsel bij een luchtweginfectie, maar af en toe is een hese stem een teken van een serieuze aandoening. Wanneer is heesheid niet zo onschuldig en is een bezoek aan je arts noodzakelijk?

Wat is heesheid?

Het strottenhoofd ligt tussen de luchtpijp en keelholte. In het strottenhoofd liggen onze stembanden. Deze stembanden kunnen in trilling worden gebracht door lucht uit te ademen. We kunnen de toonhoogte weer veranderen door de spanning van de stembanden te veranderen. Naast onze stembanden gebruiken we ook onze lippen, tong, gehemelte en keel bij het produceren van stemgeluid.

Op het moment dat er een afwijking aan de stembanden is, dan zal dit de trilling van die stembanden negatief beïnvloeden. Met andere woorden dit verandert het geluid. Vaak uit zich dat in heesheid of schorheid.

Oorzaken van heesheid

Heesheid kan verschillende oorzaken hebben. De meest voorkomende oorzaken zijn:

Infectie

De meest voorkomende aandoening is een ontsteking aan de bovenste luchtwegen. Als gevolg van de infectie ontstaat er een zwelling van de stembanden wat de heesheid veroorzaakt. Vaak worden de infecties veroorzaakt door een virus, in sommige gevallen is een bacterie de boosdoener. In de meeste gevallen gaat de infectie en dus ook de heesheid vanzelf over. Echter, wanneer er sprake is van een ernstige of chronische infecties, dan kan het voorschrijven van medicijnen noodzakelijk zijn. Eventueel zal gezocht worden naar een mogelijke infectiebron die bijvoorbeeld in de neusbijholten kan zijn.

Stemmisbruik

Door het schreeuwen en gillen bij bijvoorbeeld een concert of wedstrijd, kunnen de stembaden geïrriteerd raken. Heesheid is dan vaak het gevolg. Ook blootstelling aan bepaalde gassen, inhalatiemedicijnen, tabaksrook of in een enkel geval van allergie kan ervoor zorgen dat de stembanden geïrriteerd raken. Met heesheid als gevolg.

Stembandverlamming

Ook wanneer de stembanden door een verlamming niet goed naar elkaar kunnen komen, klinkt de stem hees. Een spontane genezing is afhankelijk van de oorzaak van de verlaming. Op het moment dat er geen sprake is van spontane genezing, kan de stem vaak verbeterd worden door oefeningen (logopedische therapie). Uiteindelijk kan het nodig zijn om een operatie uit te voeren.

Verkeerd stemgebruik

Wanneer iemand zijn of haar stembanden tijdens het spreken niet goed gebruikt, kan heesheid ontstaan. Het niet goed gebruiken van de stembanden kan onder andere na een stembandinfectie. Hierna kan het zo zijn dat de stembanden niet goed meer sluiten. Ook het willen ontzien van je stembanden tijdens een infectie door veel te fluisteren, kan heesheid als gevolg hebben. In veel gevallen kan een verkeerd stemgebruik leiden tot knobbeltjes of poliepen op de stembanden. Wanneer de oorzaak verdwijnt, dan verdwijnen ook vaak de knobbeltjes en de heesheid. Wanneer dit niet of niet voldoende verdwijnt, dan kan een operatie nodig zijn om de knobbeltjes te verwijderen.

Brandend maagzuur

wanneer je last hebt van brandend maagzuur, dan kan er maagzuur in je mond terechtkomen. Wanneer de maaginhoud regelmatig tot in de keelholte omhoog stroomt, kan dit de keel irriteren. Hiermee raken ook de stembanden geïrriteerd. Het gevolg van heesheid zijn of het gevoel dat er een brok in je keel zit.

Ouderdom

Met de leeftijd verslappen de stembanden en keelspieren. Hierdoor wordt je stem anders. Heesheid kan ook dan een gevolg zijn.

Zenuwbeschadiging

Door een beschadiging van één of meer zenuwen kan een stemband verlamd raken. Na een operatie aan de schildklier gebeurt dat nogal eens.

Stress en spanning

Als gevolg van stress en spanning kan iemand zijn of haar stem verkeerd stemgebruik. Niet alleen is zijn de spieren in je armen en benen gespannen, maar ook de spieren in je keel. Dit kan heesheid veroorzaken.

Kanker

Heesheid kan ook worden veroorzaakt door kanker van de stembanden. Een gezwel op de stembanden veroorzaakt al in het beginstadium heesheid die niet overgaat. Zelfs bij heel kleine tumoren kun je last hebben van heesheid. Hierdoor kan deze vorm van strottenhoofdkanker meestal vroeg worden ontdekt. Gelukkig is dit een zeldzame aandoening.

Wanneer naar je huisarts?

Wanneer je verkouden bent en je hebt als gevolg daarvan een hese stem, dan is het niet nodig om naar je huisarts te gaan. De heesheid verdwijnt dan vanzelf met het verdwijnen van de infectie.

Echter, wanneer je een hese stem hebt zonder duidelijke oorzaak, dan moet je altijd naar je huisarts gaan. Het kan een eerste teken van keelkanker zijn. Vooral wanneer je ouder dan 50 bent, je rookt je langer dan 3 weken hees bent.

Je huisarts zal dan onderzoeken of dat je je stembanden verkeerd gebruikt of dat er iets anders aan de hand is.

Heesheid behandelen

Afhankelijk van de oorzaak van je heesheid, zal een arts een behandeling voorstellen. Wanneer een infectie de oorzaak is, dan kan een pijnstiller, stemrust en naargelang de ziekteverwekker een antibioticum de heesheid tegengaan.

Rokers worden te allen tijde geadviseerd om te stoppen met roken. Vergeet niet dat roken ook een belangrijke oorzaak is van keelkanker. Op het moment dat er keelkanker is geconstateerd, dan is het stadium waarin de kwaadaardige knobbel ontdekt wordt van belang voor de behandeling. Hoe eerder men de kanker ontdekt, hoe groter de kans op genezing.

Heeft de heesheid (hese stem) mogelijk te maken met langdurige, emotionele stress, dan moet er gezocht worden naar oplossingen voor het onderliggend probleem. Ook het vinden van manieren om je te ontspannen komen dan aan bod.

Wanneer de oorzaak van je heesheid het verkeerd of geforceerd gebruiken van de stem is, dan kan dit goed behandeld worden door een logopedist. Eventuele stembandknobbeltjes kunnen zelfs weer verdwijnen wanneer men de stem goed leert te gebruiken.

Tips om heesheid te voorkomen

• Probeer zo min mogelijk hard te praten, gillen of schreeuwen. Fluisteren kan ook heesheid veroorzaken.
• Vermijd het zingen op een toon die voor jou (nog) niet haalbaar is.
• Ook al heb je een kriebel in de keel, probeer dan niet om je keel te schrapen.
• Stop met roken en vermijd sigarettenrook.
• Adem zoveel mogelijk in door je neus. Hierdoor zal het slijmvlies in je keel minder snel uitdrogen.

Bronnen: KNO, Bravis Ziekenhuis