Difterie, een besmettelijke infectieziekte

Na invoering van de Rijksvaccinatieprogramma is het aantal mensen dat difterie heeft sterk gedaald. Vandaag de dag worden er in Nederland gelukkig nog maar sporadisch gevallen van difterie gemeld. Wat is de oorzaak van deze besmettelijke infectieziekte?

Wat is difterie?

Difterie is een zeldzame, maar zeer ernstige en besmettelijke infectie aan de luchtwegen. De veroorzaker is een bacterie met de naam Corynebacterie diphtheriae. Sinds 1957 worden bijna alle kinderen ingeënt tegen difterie, waardoor deze ziekte bijna niet meer voor komt. Voor die tijd stierven er veel kinderen én ouderen aan deze besmettelijke aandoening.

De bacterie veroorzaakt in de meeste gevallen een infectie aan de neus en keel. Het gevaar kan ontstaan, op het moment dat de bacterie op de keelslijmvliezen gaat zitten. Hierdoor kunnen ze harde, taaie plekken vormen, waardoor verstikkingsgevaar kan optreden. Daarnaast kan het gif dat de bacterie produceert ook inwerken op het hart, nieren en zenuwstelsel.

Difterie, vroeger ook wel kroep genoemd, moet niet verward worden met valse of pseudokroep.

Symptomen van difterie

Het duurt meestal een paar dagen (twee tot vijf) voordat de eerste symptomen van difterie zich openbaren. Wanneer je last hebt van keeldifterie dan heb je meestal last van de volgende symptomen en klachten:

• Forse keelpijn.
• Hangerigheid.
• Lichte temperatuursverhoging (38 ºC).
• Moeilijk slikken.
• Misselijkheid.
• Braken.
• Snelle hartslag.
• Hoofdpijn.
• Grijze aanslag op keelamandelen.
• Opgezwollen keel, waardoor de ademhaling wordt bemoeilijkt.
• Oedeem in het nek-halsgebied.

Wanneer er sprake is van een neusdifterie dan heb je vaak last van:

• Bloederig slijm uit meestal één neusgat.
• Vervelling op neusvleugels en bovenlip.

Wanneer er sprake is van een ontsteking in de slijmvliezen van het strottenhoofd, dan spreekt met van een larynxdifterie. Dan kun je last hebben van de volgende klachten:

• Heesheid.
• Benauwdheid.
• Sufheid
• Niet lekker voelen.
• Gierende en piepende ademhaling.

Huiddifterie verloopt vaak minder ernstig. Hierbij raken delen van de huid ontstoken. Deze vorm komt meer voor in een tropisch klimaat. Ook deze vorm is besmettelijk.

Er zijn ook mensen die wel besmet zijn met de difteriebacterie, maar die helemaal geen klachten hebben. Dit wordt asymptomatisch dragerschap genoemd.

Oorzaak van difterie

Difterie wordt veroorzaakt door de bacterie Corynebacterium diphtheriae. Deze bacterie produceert gifstoffen die de keelslijmvliezen kunnen doen zwellen. Hierdoor wordt de ademhaling sterk bemoeilijkt. Wanneer de bacterie in de bloedbaan terecht komt, dan kan deze schade toebrengen aan je hart, nieren en zenuwen. De bacterie wordt overgedragen van mensen die de bacterie bij zich dragen in de keel of op de huid. Verspreiding kan dus plaatsvinden via:

• Hoesten.
• Niezen.
• Zingen.
• Schreeuwen.
• Zoenen.
• Wondvocht.

Het is ook mogelijk dat honden, katten, geiten, schapen, paarden of koeien besmet zijn met de difteriebacterie. Daarom bestaat de kans dat je besmet kunt worden door het drinken van besmette melk of voedsel.
Nadat je besmet bent, dan duurt het over het algemeen nog twee tot vijf dagen voordat je klachten krijgt. Iemand kan dus wel al besmet zijn met de difteriebacterie zonder zelf ziek te zijn, en anderen ongemerkt besmetten.

Diagnose difterie

De diagnose difterie kan worden aangetoond met een kweek in het laboratorium. Daarvoor wordt slijm uit je neus en keel afgenomen met een wattenstok. Ook wordt er bloed afgenomen.

Behandeling van difterie

Wanneer difterie niet wordt behandeld, dan kan de afloop fataal zijn. Nadat de diagnose difterie is bevestigd, wordt iemand in het ziekenhuis opgenomen. Zeker wanneer je klachten aan de luchtwegen hebt. Deze besmettelijke aandoening wordt behandeld met medicijnen. Ten eerste krijg je antibiotica om de bacterie zelf te bestrijden. Daarnaast krijg je difterie-antitoxine. Het difterie-antitoxine zal de gifstoffen van de bacterie onschadelijk maken.

In de meeste gevallen duurt het herstellen van difterie lang. Het lichaam heeft een klap gekregen en moet hier rustig van kunnen herstellen. Wanneer er sprake is van een geïnfecteerde hartspier of zenuwstelsel, dan zal het herstel langer duren. Tevens kan difterie blijvende klachten geven, waaronder hartfalen.

Inenting tegen difterie

De difterievaccinatie is onderdeel van het Rijksvaccinatieprogramma. Je krijgt het difterievaccin in het zogenaamde DKTP-vaccin. Behalve difterie, beschermt het vaccin ook tegen kinkhoest, tetanus en polio.
In dit programma krijgen baby’s 4 inentingen. Wanneer de kinderen 4 en 9 jaar oud zijn, dan krijgen ze nog een inenting. Bij elkaar bieden deze vaccinaties ten minste 10 jaar bescherming. Voor extra bescherming, bijvoorbeeld vanwege een verre reis, is het verstandig om na 10 jaar een herhalingsvaccinatie te halen.

Risicogroepen

Risicogroepen voor het oplopen van een infectie zijn:

• Mensen die niet of niet volledig zijn gevaccineerd. Hieronder vallen vooral mensen die voor 1950 zijn geboren.
• Reizigers, vluchtelingen en asielzoekers vanuit en naar gebieden waar difterie endemisch voorkomt.

Daarnaast is een verhoogde kans op ernstig beloop het grootst bij hele jonge kinderen en hoogbejaarden.

Bronnen: lci.rivm.nl, radboudumc.nl, ggdrotterdamrijnmond.nl en gezondheidenwetenschap.be