Verlaag je risico op baarmoederkanker

In Nederland krijgen jaarlijks ongeveer 1800 vrouwen te horen dat ze baarmoederkanker hebben. Daarmee is baarmoederkanker de meest voorkomende kanker van de vrouwelijke geslachtsorganen. Hoe kun je het risico op baarmoederkanker verlagen?

Wat is baarmoederkanker?

Baarmoederkanker is kanker die zich ontwikkelt in de baarmoederholte. Bij de meeste vrouwen ontstaat de kanker in het slijmvlies van de baarmoederholte, waarbij het gezwel langzaam uitgroeit in de spierwand van de baarmoeder. Dit wordt ook wel endometriumcarcinoom genoemd. Bij een klein deel van de vrouwen ontstaat deze kanker in de spierwand van de baarmoeder. Wanneer dit het geval is, dan wordt er gesproken van een uterussarcoom.

Stadia baarmoederkanker

Baarmoederkanker kent 4 verschillende stadia. Afhankelijk van deze stadia kunnen de symptomen, behandeling en prognose anders zijn.

• Stadium 1
  In dit stadium is de kanker beperkt gebleven tot de baarmoeder.
• Stadium 2
  Wanneer de baarmoederkanker is doorgegroeid naar de baarmoederhals, dan zit de kanker in stadium 2.
• Stadium 3
  De kanker is doorgegroeid naar de directe omgeving van de baarmoeder, zoals de eierstokken, vagina of naar de lymfeklieren in het bekkengebied. De baarmoederkanker bevindt zich in een vergevorderd stadium.
• Stadium 4
  De kanker bevindt zich in een vergevorderd stadium en is doorgegroeid naar overige organen zoals de blaas, endeldarm of in andere organen zoals de longen.

Ongeveer 75% van de vrouwen heeft, wanneer de diagnose baarmoederkanker is gesteld stadium 1.

Verschil baarmoederkanker en baarmoederhalskanker

Baarmoederkanker is dus kanker in de baarmoederholte, terwijl baarmoederhalskanker kanker is die in de baarmoederhals en/of de baarmoedermond ontstaat. Beide ziektes zijn verschillend in zowel het ziekteverloop als in de behandeling ervan. Het bekende uitstrijkje is er om baarmoederhalskanker op te sporen. Bij baarmoederhalskanker speelt het humaan papillomavirus (HPV) vaak een rol. Bij baarmoederkanker speelt HPV geen rol.

Oorzaak van baarmoederkanker

De exacte oorzaak van baarmoederkanker is (nog) niet bekend. Wel zijn een aantal omstandigheden bekend, waarbij de kans op het krijgen van baarmoederkanker groter is:

Verhoogde waarden oestrogeen

Het lijkt erop dat wanneer er een lange tijd hoge waarden van het hormoon oestrogeen in het bloed is, het risico op het krijgen van baarmoederkanker verhoogd. Dit is onder andere het geval bij:

• Laat in de overgang komen, later dan gemiddeld 52 jaar.
• Geen kinderen hebben gekregen.
• (Sterk) overgewicht.
• Langdurig gebruik van oestrogenen zonder progestagenen.
• Een gezwel van de eierstok dat oestrogeen aanmaakt.

Erfelijkheid

Er bestaat een erfelijke vorm van baarmoederkanker, die het gevolg is van bepaalde mutaties in genen. Dit kan voorkomen bij het Lynch syndroom. Het Lynch syndroom zijn families waarbinnen 3 of meer personen in 2 generaties darmkanker, kanker aan de urinewegen of baarmoederkanker hebben. Plus waarvan minimaal 1 van deze 3 personen jonger dan 50 jaar was op het moment dat de diagnose is gesteld.

Tamoxifen

Tamoxifen is een medicijn tegen borstkanker. Het is gebleken dat vrouwen die een aantal jaren dit medicijn tegen borstkanker gebruiken, 2 keer zoveel kans op baarmoederkanker hebben dan vrouwen die dit medicijn niet slikken.

Symptomen van baarmoederkanker

Het meest voorkomende symptoom van baarmoederkanker is vaginaal bloedverlies. Wanneer vrouwen nog niet in de overgang zitten, dan gaat het om onregelmatig en overmatig bloedverlies tussen de menstruaties door. Na de overgang gaat het dan om ongewoon vaginaal bloedverlies of een bruinige afscheiding. Dit bloedverlies kan verward worden met een terugkerende menstruatie. Als de menstruatie al meer dan een jaar afwezig is, dan is een dergelijke bloeding echt geen terugkerende menstruatie. Natuurlijk hoeft dit niet te betekenen dat het baarmoederkanker is. Het bloedverlies kan ook veroorzaakt worden door bijvoorbeeld een vleesboom. Echter, het is wel een reden om hiermee naar de huisarts te gaan. In een later stadium van de ziekte kan buikpijn ontstaan.

Je risico op baarmoederkanker verlagen

Let op je gewicht

Overgewicht is één van de risicofactoren voor het krijgen van onder andere dikkedarmkanker, borstkanker na de menopauze en baarmoederkanker. In verhouding hebben veel patiënten met deze vormen van kanker hebben dan ook al een hoge BMI op het moment van diagnose. Je kunt het risico op baarmoederkanker verkleinen door een gezond gewicht te hebben. Meer dan 15% van alle Nederlandse vrouwen heeft overgewicht. Wil jij weten of dat je een gezond gewicht hebt? Doe dan de dokter.nl BMI test.

Beweeg meer

Wanneer je beweegt, verbruikt je lichaam calorieën, wat goed is voor je gewicht. Daarnaast houdt beweging ook de hormoonspiegel op peil, waardoor het direct kan beschermen tegen baarmoederkanker. Alle manieren van bewegen zijn belangrijk. Dat kan zijn van het huishouden doen tot aan actief sporten.

Koffie

uit een rapport van het Wereld Kanker Onderzoek Fonds, blijkt dat het drinken van koffie het risico op baarmoederkanker kan verlagen. Het is (nog) niet bekend hoeveel koffie iemand daarvoor moet drinken en hoe vaak je koffie moet drinken. Ook uit een Amerikaanse studie blijkt dat het regelmatig drinken van koffie en zwarte thee mogelijk het risico van kanker aan het baarmoederslijmvlies zou verlagen. Er bestaat geen eenduidig bewijs over het effect van koffie op andere soorten kanker en op andere ziekten.

Voeding met een hoge glycemische last

Uit onderzoek is gebleken dat een voeding met een hoge glycemische last het risico op baarmoederkanker verhoogt. Producten met een hoge glycemische last bevatten veel suikers. Denk hierbij aan: koekjes, snoep, witte graanproducten en suikerrijke frisdranken. Fruit, groente, peulvruchten en volkoren graanproducten daarentegen hebben juist een lagere glycemische last en kunnen een positief effect hebben. Meer onderzoek moet hiernaar gedaan worden.

Bovenstaande adviezen zijn gebaseerd op onderzoeksresultaten van het Wereld Kanker Onderzoek Fonds.

Behandeling van baarmoederkanker

De behandeling is afhankelijk van de grootte, kwaadaardigheid en plaats van de tumor. In de meeste gevallen zal voor een operatie worden gekozen.

• Operatie
  Bij een operatie zal de baarmoeder en soms ook andere organen, zoals de eierstokken worden verwijderd. Dit is afhankelijk van het stadium, waarin deze ziekte zich bevindt.
• Chemotherapie
  Deze behandeling wordt gegeven om de ziekte te remmen of om de klachten te verminderen. Vaak krijgt iemand na een operatie chemotherapie. In welke vorm deze behandeling gegeven wordt en welke combinatie van medicijnen iemand krijgt, is afhankelijk van de persoonlijke situatie.
• Hormonale therapie
  Bij hormonale therapie krijgt iemand meestal tabletten met het hormoon progesteron. Baarmoederkanker kan hier gevoelig voor zijn. Progesteron kan namelijk het ontstaan en groeien van kankercellen (tijdelijk) stoppen.
• Inwendige bestraling
  Bij deze behandeling wordt er een radioactieve bron in of in de buurt van de tumor geplaatst. Hier kan alleen voor gekozen worden als een klein gebied in de vaginatop bestraalt moet worden. Het doel ervan is om de kans op terugkeer te verkleinen. Want als de tumor terugkomt dan is dat vaak in de vaginatop.
  Vaak wordt een combinatie van bovenstaande behandelingen ingezet.

Bronnen: radboudumc.nl, wkof.nl, jeroenboschziekenhuis.nl