Strottenhoofdkanker, wat zijn de symptomen?

Strottenhoofdkanker komt voornamelijk bij mannen voor, maar de laatste jaren wordt de ziekte in toenemende mate ook bij vrouwen vastgesteld. Dus wat is strottenhoofdkanker en misschien wel nog belangrijker, hoe kun strottenhoofdkanker herkennen?

Wat is strottenhoofdkanker?

Strottenhoofdkanker is kanker van het strottenhoofd. De medische term hiervoor is larynxcarcinoom. Veelal ontwikkelt strottenhoofdkanker zich vanuit het slijmvlies van het strottenhoofd. Wanneer iemand strottenhoofdkanker heeft, dan kan deze persoon op verschillende plekken een tumor ontwikkelen. De plaats van de tumor bepaalt voor een belangrijk deel welke klachten iemand krijgt, hoe de ziekte verloopt en welke behandeling er mogelijk is. Ongeveer 2/3 van alle patiënten krijgt een tumor op de stembanden, 1/3 krijgt een tumor boven de stembanden en heel weinig patiënten krijgt een tumor onder de stembanden.

Jaarlijks krijgen ongeveer 700 mensen per jaar in ons land strottenhoofdkanker. Vaak ontstaat strottenhoofdkanker bij mannen die tussen de 50 en de 70 jaar zijn. Echter, de ziekte wordt vandaag de dag in toenemende mate ook bij vrouwen vastgesteld. Vrouwelijke patiënten zijn meestal 5 tot 10 jaar jonger dan mannen wanneer er strottenhoofdkanker wordt geconstateerd. Het is gebleken dat 1 op de 139 mannen en 1 op de 833 vrouwen strottenhoofdkanker krijgt. De overleving na 5 jaar (percentage van de patiënten dat na 5 jaar nog leeft), bedraagt bij strottenhoofdkanker 77%.

De functie van het strottenhoofd

Het strottenhoofd ligt in de hals onder de keelholte, vóór het bovenste deel van de slokdarm en het vormt de verbinding tussen de keelholte en de luchtpijp. Het strottenhoofd heeft twee belangrijke functies. De eerste functie is de scheiding van adem- en voedselweg en de tweede functie is de vorming van de stem. Het strottenhoofd heeft een stevig kraakbenig skelet, waardoor je het makkelijk kunt voelen. Bij mannen is de voorkant van het strottenhoofd vaak duidelijk zichtbaar en dat kennen we ook als de adamsappel.

Symptomen

Hoe herken je strottenhoofdkanker eigenlijk? Afhankelijk van de plaats waar de tumor zich ontwikkelt treden er weer andere symptomen op.

• Keelpijn
  Wanneer er een tumor boven de stembanden (supraglottische tumor) zit, dan kan dat verschillende keelklachten ontwikkelen zoals een wat droge of rauwe keel of keelpijn. Je zou dit kunnen vergelijken met het gevoel van een visgraat in de keel. Dat gevoel kan toenemen bij het slikken.
• Brok in je keel
  Je kunt het gevoel hebben dat je een brok in de keel hebt of dat je het gevoel hebt dat je ergens ‘tegenaan’ moet slikken. Ook dat kan een symptoom zijn.
• Extra slijm
  Een ander symptoom kan zijn dat iemand zich vaak verslikt en dat de slijmproductie in de keel is toegenomen.
• Hoesten
  In het geval dat er een tumor onder de stembanden zit (subglottische tumor) dan heeft de patiënt in eerste instantie hoestklachten. Wanneer de tumor blijft groeien richting de stembanden kan er ook heesheid optreden.
• Heesheid
  Indien de tumor op de stembanden zit (glottische tumor) dan kan een eerste klacht een bepaalde heesheid zijn die maar niet overgaat. Zelfs bij heel kleine tumoren treedt heesheid op waardoor deze vorm van strottenhoofdkanker meestal in een vroeg stadium ontdekt wordt. Heesheid betekent lang niet altijd dat iemand strottenhoofdkanker heeft. Heesheid komt bij verschillende aandoeningen voor. Het is wel verstandig om naar de huisarts te gaan wanneer je langer dan 3 weken hees bent of wanneer je één van de andere symptomen langer dan 3 weken hebt. Het is namelijk zo dat strottenhoofdkankercellen kunnen uitzaaien via de lymfe en/of het bloed. Bij verspreiding via de lymfevaten ontstaan in eerste instantie uitzaaiingen in de lymfeklieren in de hals. Uitzaaiingen die zich via het bloed verspreiden, komen meestal in de longen terecht.

Risicofactoren van strottenhoofdkanker

Wat de precieze oorzaak van strottenhoofdkanker is, is (nog) onbekend. Er zijn wel factoren die de kans op strottenhoofdkanker vergroten. Hierbij moet je denken aan:

• Het inhaleren van rook van sigaretten en sigaren. We hebben we het hier zowel over het zelf roken als het meeroken.
• Overmatig gebruik van alcohol.
• Men denkt ook dat het inhaleren van bepaalde prikkelende stoffen zoals asbest en sommige dampen van metalen en chemicaliën een belangrijke rol kunnen spelen.
• Blootstelling aan radioactieve straling kan ook een rol spelen.

Er zijn geen duidelijke aanwijzingen dat strottenhoofdkanker erfelijk is. Mogelijk is wel de aanleg om door roken en overmatig alcoholgebruik strottenhoofdkanker te krijgen erfelijk.

Hoe kan strottenhoofdkanker behandeld worden?

De behandeling van strottenhoofdkanker is afhankelijk van de grootte en de plek van de tumor. Daarnaast wordt er gekeken in hoeverre de tumor is doorgegroeid in het omliggend weefsel, en of er uitzaaiingen zijn. Maar ook de leeftijd en de conditie van een patiënt worden meegenomen in de keuze van de behandeling.

De meest toegepaste behandelingen bij strottenhoofdkanker zijn:

1. Laserbehandeling
   Er kan worden gekozen voor een laserbehandeling, wanneer de tumor zeer klein is of wanneer de luchtweg dreigt af te sluiten. In dit geval zal de tumor later alsnog geopereerd worden om de rest te verwijderen. Men probeert dan met een bepaald soort lichtstralen (CO2 laser) de tumor te vernietigen.
2. Bestraling
   Bij de meeste tumoren wordt gekozen voor bestraling waarbij de radioactieve straling de kankercellen doodt. De duur en uitgebreidheid van de bestraling hangt af van de uitgebreidheid van de tumor en mogelijke uitzaaiingen.
3. Chemotherapie
   Deze behandeling wordt bij strottenhoofdkanker niet zo veel toegepast, enkel om eventuele klachten te verminderen en/of de ziekte terug te dringen (palliatieve behandeling).
4. Operatie
   Wanneer en tumor niet reageert op de bestraling, of wanneer de tumor na een tijdje weer terugkomt dan zal men gaan opereren. Dit kan een gedeeltelijke of totale laryngectomie zijn. Wanneer de tumoren vrij klein zijn dan kan er voor een gedeeltelijke laryngectomie worden gekozen en dan blijft een deel van het strottenhoofd gespaard worden.Bij grotere tumoren moet het hele strottenhoofd verwijderd worden.

Bronnen: kanker.nl, diagnose-kanker.nl en umcg.nl