Leefstijl de grootste veroorzaker van dikkedarmkanker

Jaarlijks krijgen meer dan 13.000 mensen de diagnose dikkedarmkanker. Dat maakt dat dikkedarmkanker de 3de meest voorkomende kankersoort in Nederland is. Het blijkt dat leefstijl de grootste veroorzaker is. Dus wat kun je doen om het risico op het krijgen van dikkedarmkanker te verkleinen?

Wat is dikkedarmkanker?

Wanneer er een kwaadaardige tumor of gezwel in de dikke darm is ontstaan, dan is er sprake van dikkedarmkanker. Na prostaatkanker en longkanker is dikkedarmkanker de meest voorkomende soort kanker bij mannen. Bij vrouwen is dikkedarmkanker na borstkanker de meest voorkomende vorm van kanker.

Bij dikkedarmkanker zijn er 4 stadia:

• Stadium 1
  De tumor is beperkt tot de darmwand zelf. Er zijn in dit stadium geen uitzaaiingen.
• Stadium II
  In dit stadium is de tumor door de spierlaag van darmwand heen gegroeid. Het kan zijn dat de tumor soms in het weefsel eromheen zit, maar er zijn geen uitzaaiingen.
• Stadium III
  De tumor is uitgezaaid naar de lymfeklieren die in de buurt zitten. Echter, er zijn geen uitzaaiingen in de lymfeklieren op afstand van de tumor of in andere organen.
• Stadium IV
  In dit stadium is de tumor uitgezaaid naar verder gelegen lymfeklieren of naar andere organen in het lichaam.

Wat zijn de symptomen van dikkedarmkanker?

De klachten die iemand heeft zijn afhankelijk van de plaats van de tumor. Als de tumor aan het begin van de dikke darm zit, zijn er andere symptomen dan wanneer de tumor aan het einde van de dikke darm zit. Daarnaast zijn er een aantal gemeenschappelijke klachten.

Symptomen bij tumor aan het eind van dikke darm

Wanneer het voedsel het eind van de darm heeft bereikt, dan is al het water eraan onttrokken. Hier is de ontlasting dik en stevig. Wanneer de tumor aan het eind van de dikke darm zit, dan kan de ontlasting lastig langs de tumor. De volgende klachten kan iemand daardoor krijgen:

• Veranderde stoelgang: van verstopping tot diarree.
• Bloed en/of slijm bij de ontlasting.
• Wel aandrang, maar iemand moet niet.
• Aanhoudende vermoeidheid.

Symptomen bij tumor aan het begin van dikke darm

Wanneer de tumor aan het begin van de dikke darm zit, dan treden de klachten vaak veel later op. Dit komt doordat aan het begin van de dikke darm de voedselbrij nog waterig is. Hierdoor kan die brij gemakkelijk langs een tumor en heeft iemand geen last van een veranderde stoelgang. De klachten die iemand wel heeft zijn:

• Vermoeidheid en/of duizeligheid.
• Hartkloppingen.
• Buikpijn of buikkramp.
• Een gevoelige plek in de buik.

Gemeenschappelijke symptomen dikkedarmkanker

Zowel bij een tumor aan het begin als aan het einde kunnen de volgende klachten optreden:

• Een opgeblazen gevoel.
• Gewichtsverlies zonder aanwijsbare reden.
• Gebrek aan eetlust.
• Winderigheid.
• Sterk ruikende ontlasting.

Bovenstaande klachten kunnen het gevolg van dikkedarmkanker zijn, echter ze kunnen ook een andere oorzaak hebben. Wanneer er bloed bij je ontlasting zit, dan is het altijd verstandig om naar je huisarts te gaan. Dat geldt ook voor wanneer je langer dan 2 weken last hebt van bovenstaande klachten.

Oorzaken van dikkedarmkanker

Bij kanker is het proces van celdeling verstoord. In een versneld tempo delen cellen zich, zonder dat er een behoefte is om oude cellen te vervangen. Het gevolg hiervan is dat er een opeenhoping van cellen ontstaat. Een kwaadaardige tumor is dan het gevolg. Waarom cellen zich in een versneld tempo gaan delen is (nog) niet bekend. Men weet wel dat er een aantal risicofactoren zijn, die de kans op dikkedarmkanker verhogen:

Darmpoliepen

Een poliep is in de meeste gevallen goedaardig, maar ze kunnen uitgroeien tot een kwaadaardige tumor. In de dikke darm zitten vaak darmpoliepen, en in veel gevallen weten mensen niet eens dat ze darmpoliepen hebben. Ze geven namelijk geen tot nauwelijks klachten. Echter, 1 op de 20 poliepen groeit uit tot darmkanker.

Chronische darmontstekingen

Mensen die last hebben van colitis ulcerosa en de ziekte van Crohn, hebben een licht verhoogde kans op darmkanker.

Eerder behandelde dikkedarmkanker of endeldarmkanker

Wanneer iemand eerder darmkanker heeft gehad, houdt deze persoon een verhoogde kans om opnieuw een darmtumor te krijgen.

Erfelijkheid

Bij een kleine groep kan dikkedarmkanker erfelijk zijn. Dit geldt bij 5 tot 10% van de mensen met dikkedarmkanker. Wanneer iemand voor het 50ste levensjaar darmkanker krijgt, dan kan er sprake zijn van erfelijke darmkanker. Maar ook wanneer er 3 van je familieleden darmkanker hebben gehad, waarvan één direct familielid kan er sprake van erfelijke darmkanker zijn.

Leef- en eetgewoonten

Maar ook leef- en eetgewoonten kunnen bijdragen aan het ontstaan van dikkedarmkanker. Er zijn onder andere aanwijzingen dat het eten van veel rood vlees en bewerkt vlees de kans op darmkanker vergroot. Maar ook een gebrek aan lichaamsbeweging, net als het hebben van overgewicht kan het risico verhogen. Ook rokers hebben een grotere kans dan mensen die niet roken.

Diagnose van dikkedarmkanker

Wanneer de huisarts het vermoeden heeft dat er sprake van dikkedarmkanker is, dan zal deze je doorverwijzen naar het ziekenhuis. Hier kan men met een coloscopie poliepen of tumoren opsporen. Wanneer er verdacht weefsel is, dan zal dit worden weggenomen. Door middel van een microscopisch onderzoek wordt de definitieve diagnose gesteld. Wanneer deze diagnose is gesteld, dan kijkt men hoe ver de tumor is doorgegroeid en of er uitzaaiingen zijn. Hiervoor kan er een CT-scan van de buik gemaakt worden en een röntgenfoto van de borstorganen.

Behandeling van dikkedarmkanker

Darmkanker kan op een aantal verschillende manieren worden behandeld. Welke behandeling het beste is, is afhankelijk van het stadium van de kanker, de plek van de tumor en bepaalde persoonlijke factoren. Denk hierbij aan hoe goed de lichamelijke conditie is. In veel gevallen is een combinatie van behandelingen nodig.

• Operatie
  In de meeste gevallen wordt de tumor tijdens een operatie verwijderd. Naast de tumor worden vaak ook de lymfeklieren in de directe omgeving verwijderd en onderzocht. Als er kankercellen in de lymfeklieren gevonden worden, zal de arts aanvullend chemotherapie adviseren.
• Chemotherapie
  Wanneer iemand chemo krijgt, dan krijgt hij of zij celdelingremmende of celdodende medicijnen toegediend. Deze medicijnen worden ook wel cytostatica genoemd. De medicijnen moeten de celdeling van kankercellen remmen. Hierbij kunnen ook gezonde cellen beschadigen. Chemotherapie kan bijwerkingen hebben, waaronder misselijkheid, diarree en/of haaruitval. Haaruitval is bij deze behandeling niet zodanig dat iemand helemaal kaal wordt. Het haar kan wel wat dunner worden.
• Bestraling
  Wanneer de tumor in de endeldarm zit, is het ook mogelijk om te bestralen. Hierbij wordt de tumor en de in de buurt liggende lymfeklieren blootgesteld aan elektromagnetische straling. Hierdoor beschadigen de kankercellen en zullen ze afsterven. Doordat dit plaatselijk gebeurd, kunnen de gezonde cellen zoveel mogelijk gespaard blijven.

Bronnen: zorgkaartnederland.nl, mlds.nl en kanker.nl