Hersentumor, wat zijn de symptomen?

Ieder jaar krijgen ongeveer 1950 mensen te horen dat er een hersentumor bij hen is ontdekt. Opvallend is dat meer mannen dan vrouwen deze diagnose te horen krijgen. Wat zijn de symptomen van een hersentumor?

Wat is een hersentumor?

Een hersentumor is een gezwel in de hersenen. Dit gezwel kan goedaardig of kwaadaardig zijn. Wanneer het een gevolg is van een ongeremde celdeling, dan is er sprake van een kwaadaardige tumor. Een goedaardige tumor groeit niet door in het omliggende weefsel. Kwaadaardige tumoren kunnen wel in het omliggende weefsel ingroeien en uitzaaien. Ondanks dit verschil kan ook een goedaardige hersentumor schade aanrichten, doordat ze de hersenen in verdrukking kunnen brengen.

Soorten hersentumoren

Er bestaan meer dan 120 verschillende soorten hersentumoren. Deze zijn allemaal ingedeeld in:

• Primaire hersentumoren
  Dit zijn tumoren die in de hersenen of in de hersenvliezen zijn ontstaan. De hersenen zijn opgebouwd uit: zenuwweefsel, steunweefsel en bloedvaten. Zeer zelden ontstaan er tumoren uit het zenuwweefsel. De meeste tumoren ontstaan uit het steunweefsel. In dit deel vormen gliomen de grootste groep. De meningeoom is de volgende meest voorkomende primaire hersentumor. Deze ontstaan uit de hersenvliezen en zijn bijna altijd goedaardig. Een andere veelvoorkomende primaire hersentumor is de hypofysetumor.
• Secundaire hersentumoren
  We spreken van een secundaire hersentumor, wanneer er uitzaaiingen van een primaire tumor ergens anders in het lichaam (bijv. in de long of borst) in de hersenen nestelen. Bij volwassenen zijn uitzaaiingen de meest voorkomende tumoren in de hersenen.

Oorzaken hersentumoren

De oorzaak van primaire hersentumoren is helaas (nog) onbekend. Ondanks het feit dat er vaak gedacht is dat een virus, straling, chemische stoffen en/of ongelukken de oorzaak zouden kunnen zijn, moet gezegd worden dat niets hiervan wetenschappelijk bewezen is. Dit geldt ook voor factoren zoals: voeding, alcohol, leefpatroon of het gebruik van een mobiele telefoon.

In tumorcellen wordt het mechanisme van celdeling verstoord. Dit ontstaat door een verandering in de genen van die cellen. Het gevolg hiervan kan een ongeremde celdeling en ten slotte tot vorming van een gezwel zijn. Hoewel tumorcellen genetische veranderingen laten zien, is er in het geval van hersentumoren slechts heel soms sprake van een erfelijke aandoening.

Symptomen van een hersentumor

Wat je merkt van een hersentumor wordt onder andere bepaald door de plaats, grootte en soort van de tumor. Symptomen en klachten van een hersentumor kunnen zijn:

• Aanhoudende hoofdpijn.
• Misselijkheid en braken.
• Dubbelzien.
• Sufheid of verwardheid.
• Vermoeidheid.
• Aandachtsproblemen.
• Concentratiestoornissen.
• Evenwichtsproblemen.
• Uitvalsverschijnselen zoals verlamming, taalproblemen, problemen met zien en horen.
• Epileptische aanvallen.
• Depressie gevoelens.
• Verwarring, psychotisch gedrag.

Diagnose van een hersentumor

De diagnose wordt gesteld op basis van een combinatie van onderzoeken. Na een inventarisatie van de klachten en symptomen, wordt vaak een CT- of MRI-scan gebruikt om een nauwkeurig inzicht te krijgen over de plaats en grootte van de tumor. In veel gevallen geeft dit ook al een aanwijzing over de aard van de tumor.

Uiteindelijk kan alleen met weefselonderzoek de diagnose definitief worden gesteld. Hiervoor wordt een deel van de tumor verwijderd, een zogenaamde biopt en door de (neuro)patholoog onderzocht.

Behandeling hersentumor

De behandeling waar voor gekozen wordt, is afhankelijk van de aard, de kwaadaardigheidsgraad van de tumor en de algemene toestand van iemand.

Indeling kwaadaardigheidsgraad:

• I = tumoren zijn meestal goedaardig.
• II en III = tumoren zijn min of meer kwaadaardig.
• IV = tumoren zijn kwaadaardig.

Operatie
In veel gevallen wordt er voor een operatie gekozen om zoveel mogelijk weefsel te verwijderen. Vrijwel altijd blijft er een restje tumorweefsel of tumorcellen achter. In sommige gevallen is opereren niet mogelijk, vaak door de moeilijke bereikbaarheid van de hersentumor. Een vervolgbehandeling van bestraling en/of chemotherapie kan zowel na als zonder operatie volgen.

Bestraling
Bij bestraling wordt een specifiek gebied behandeld met röntgenstraling. In dit geval de hersentumor en de directe omgeving. Het doel van bestraling is het remmen van tumorgroei.

Chemotherapie
Bij chemotherapie worden medicijnen, de zogenaamde cytostatica. Doel is om zoveel mogelijk kwaadaardige cellen te vernietigen. Tegenwoordig behoort chemotherapie bij de meest kwaadaardige hersentumor, het glioblastoom, tot de standaardbehandeling.

Prognose bij een hersentumor

De prognose wordt bepaald door de grootte, de plaats en de kwaadaardigheidsgraad. Een prognose kan dan ook variëren van volledige genezing tot overlijden. Het meningeoom is bijvoorbeeld meestal volledig operatief te verwijderen, wat een goede prognose met zich meebrengt. Echter, het meer kwaadaardige astrocytoom is veel moeilijker weg te halen, waardoor genezing vaak niet mogelijk is. Let wel alle prognoses zijn gebaseerd op een groep patiënten en zijn een gemiddelde. Ze geven een algemeen beeld, maar zeker geen informatie over de persoonlijke situatie van iemand. Ieder mens is uniek en kan om ontelbare redenen afwijken van deze gemiddeldes.

Bronnen: hersenstichting.nl, hersentumor.nl, kwf.nl en oncologie.nwz.nl