Diagnose nierkanker komt vaak onverwacht

Nierkanker komt redelijk vaak voor. Jaarlijks krijgen 2700 Nederlanders de diagnose nierkanker te horen. Het is een ernstige ziekte die in het begin bijna nooit klachten geeft. Daarom komt de diagnose vaak onverwacht. Wat zijn de risicofactoren voor het krijgen van nierkanker?

Wat is nierkanker?

Wanneer er sprake is van een kwaadaardige tumor in één van de nieren, dan spreekt met over nierkanker.
Er zijn verschillende vormen van kanker aan de nieren. In de meeste gevallen, tussen de 80 en 90 procent, gaat het om niercelkanker. Deze vorm ontstaat in de wand van de nierbuisjes. De ander twee vormen van nierkanker zijn urotheelkanker en Wilms tumor.

Nierkanker komt voornamelijk voor bij mensen tussen de 60 en 84 jaar.

Functie van de nieren

Een goede werking van de nieren is van levensbelang. Ze hebben vele functies, maar de hoofdfuncties kunnen worden samengevat als:

• Verwijderen van afvalstoffen
• Op peil houden van de bloeddruk
• Zuurtegraad corrigeren
• Activering van vitamine D
• Produceren van erytropoëtine

De afvalstoffen blijven achter in de vorm van urine, waarna de blaas deze opvangt totdat deze het lichaam verlaat.

Symptomen van nierkanker

In het beginstadium van nierkanker geeft een tumor zelden klachten. Daardoor is het vaak moeilijk de ziekte in een vroeg stadium vast te stellen.

Symptomen die kunnen duiden op nierkanker zijn:

• Bloed in je urine
• Pijn in de nierstreek
• Voelbare zwelling in de buik
• Nachtelijk zweten
• Vermoeidheid zonder duidelijke reden
• Lusteloosheid
• Aanhoudende koorts
• Verlies van eetlust
• Gewichtsverlies zonder aanwijsbare reden

Het is belangrijk om te weten dat deze symptomen en klachten niet uitsluitend wijzen op een niercarcinoom. Het kunnen ook symptomen zijn die bij andere (onschuldige) ziektes voorkomen. Neem contact op met je arts als deze symptomen lange tijd aanwezig zijn, verergeren of als je je zorgen maakt.

Oorzaak van nierkanker

Over de exacte oorzaak van nierkanker is helaas nog weinig bekend. Wel is duidelijk dat er een aantal factoren zijn die het risico verhogen. Deze risicofactoren zijn onder andere:

• Roken
• Overgewicht
• Voeding
• Hoge bloeddruk
• Erfelijke aanleg

Roken

Het blijkt dat de belangrijkste risicofactor voor nierkanker roken is. Het risico op het krijgen van nierkanker is ongeveer 1,5 keer zo groot voor mensen die roken ten opzichte van niet-rokers.

Erfelijke aanleg

Bij minder dan 5 procent van de mensen met nierkanker is een erfelijke aanleg de oorzaak. Deze erfelijke aanleg betekent niet dat mensen per definitie een niertumor ontwikkelen, maar dat de kans bij hen groter is. Er zijn ook ziekten die kunnen leiden tot een erfelijke vorm van nierkanker zoals de Ziekte van Von Hippel-Lindau, het Birt-Hogg-Dubé syndroom en het Hereditair Papillair niercelcarcinoom.

Diagnose

Op het moment dat je huisarts vermoedt dat er sprake is van nierkanker, zal deze je doorsturen naar een uroloog of internist. Deze zal door middel van verschillende onderzoeken vaststellen of er echt sprake is van nierkanker.

Voorbeelden van onderzoeken zijn:

• Bloed- en urineonderzoek
  Dit onderzoek geeft een eerste indruk van de conditie van de nieren. Ook geeft dit onderzoek informatie over de functie van andere organen in je lichaam.
• Echografie
  Tijdens een echografie kijkt een arts met behulp van geluidsgolven naar je organen, waaronder je nieren. Eventuele afwijkingen kunnen op een niertumor wijzen.
• Röntgen
  Röntgenstraling brengt je organen en weefsels in beeld.
• Een CT/MRI-scan
  Met behulp van magneetvelden wordt een dwarsdoorsnede zichtbaar van het lichaam. Eventuele tumoren en uitzaaiingen zijn hierdoor zichtbaar.
  • Biopsie
  Bij vermoeden van nierkanker volgt meestal aanvullend weefselonderzoek. Door te prikken met een naald (punctie) wordt er een stukje weefsel (biopt) genomen voor verder onderzoek.

Behandeling nierkanker

Er bestaan verschillende behandelingen. Waar voor gekozen wordt, is afhankelijk van het stadium en subtype je hebt.

In de meeste gevallen wordt er gekozen voor een kijkoperatie waarbij de nier helemaal of gedeeltelijk wordt verwijderd. Zo’n operatie heet een nefrectomie. Soms worden ook de bijnier of lymfeklieren verwijderd. Naast een operatie wordt er vaak gekozen voor bestraling en/of chemotherapie.

Als een tumor niet groter is dan ongeveer drie centimeter en op een plek zit waar men goed bij kan, dan kan deze worden bevroren. Door deze bevriezing gaan de cellen dood, waardoor de tumor verdwijnt. Bij een tumor tot ongeveer 4 centimeter op een plek waar we goed bij kunnen, kan verhitting een geschikte behandeling zijn.

Bronnen: Maxima MC, KWF, en Kanker.nl