De eerste tekenen van multipel myeloom

Ieder jaar krijgen ongeveer 750 mensen in Nederland de diagnose multipel myeloom te horen. Dit zijn vaker mannen dan vrouwen. Een vroegtijdige diagnose lijkt het verloop van de ziekte positief te beïnvloeden, dus wat zijn de eerste tekenen van multipel myeloom?

Wat is Multipel Myeloom?

Multipel myeloom is een kanker van plasmacellen. Deze ziekte wordt ook de ziekte van Kahler genoemd. Plasmacellen bevinden zich meestal in het beenmerg. Het beenmerg is het zachte, sponsachtige weefsel in de kern van de meeste botten. Maar plasmacellen kunnen ook voorkomen buiten het beenmerg: bijvoorbeeld in de darmen, de luchtwegen en de lymfklieren. We hebben verschillende soorten witte bloedcellen. Eén soort witte bloedcel heet lymfocyt en bepaalde lymfocyten kunnen in de lymfeklieren uitrijpen tot plasmacellen.

Plasmacellen maken antistoffen aan. Deze antistoffen beschermen ons lichaam tegen infecties met virussen en bacteriën. Iedere plasmacel kan maar één soort antistof maken. Door een fout in het DNA van de plasmacellen, kunnen deze wanneer die fout niet herstelt wordt, kwaadaardig worden. De kwaadaardige plasmacellen (ook wel myeloom cellen genoemd), delen in het beenmerg en vormen haarden. Er ontstaan dan vaak meerdere (multipele) haarden in het beenmerg. Vandaar de naam multipel myeloom.

De toegenomen plasmacellen vormen immunoglobuline van één bepaald type, het zogenaamde monoclonale of m-proteïne. Daarnaast worden de normale plasmacellen onderdrukt, en dus zijn de normale immunoglobulinen in het bloed vaak verlaagd.

Oorzaak van Multipel Myeloom

Hoe een kwaadaardige plasmacel ziekte als multipel myeloom ontstaat en welke factoren het ontstaan bevorderen is (nog) niet bekend. Multipel myeloom ontstaat op één plaats. Maar het kan zich verspreiden door het hele lichaam. Want overal in het skelet zit beenmerg. Alle delen van het skelet kunnen zijn aangedaan, behalve de voeten en de handen. In zeldzame gevallen kunnen de plasmacellen zich ook verspreiden buiten het beenmerg en het bot, naar andere organen. Bijvoorbeeld naar het hart, de longen of de nieren.

Symptomen van multiple Myeloom

In de meeste gevallen zijn de klachten in het begin nogal onduidelijk. Vaak zijn het klachten die verschillende oorzaken kunnen hebben. Denk hierbij aan rugpijn, pijn in de ribben of vermoeidheid. Helaas is het dan ook vaak dat de huisarts in een andere richting denkt bij het zoeken naar een oorzaak.

Symptomen die op kunnen treden zijn:

• Pijn in de botten door botafbraak vanwege woekerende cellen. Maar het komt ook voor dat botbreuken spontaan ontstaan.
• Ingezakte wervels.
• Bloedingen van de neus en het tandvlees
• Ontstaan van blauwe plekken zonder echte oorzaak.
• Misselijkheid, obstipatie (verstopping) en dorst. Dit komt doordat het calciumgehalte in het bloed is verhoogd.
• Steeds terugkerende infecties, door de verstoring van het afweersysteem.
• Vermoeidheid en vermagering die algemeen gelden voor mensen met een kwaadaardige ziekte.
• Problemen met de nieren die worden veroorzaakt door de neerslag van het abnormale eiwit in de nieren, een te hoog calciumgehalte of een hoog urinezuurgehalte in het bloed.
• Oogaandoeningen, zoals aantasting van de traanklieren en van de oogkas.
• Hartkloppingen en kortademigheid.

Wanneer je één of meerdere van deze klachten hebt, dan wil dat natuurlijk niet direct zeggen dat je multipel myeloom hebt. Deze verschijnselen komen bij meer ziektes voor. Soms wordt deze ziekte ook ontdekt bij iemand die geen klachten heeft.

Diagnose

Om een correcte diagnose te stellen, worden er in korte tijd allerlei onderzoeken gedaan. De onderzoeken die gedaan worden zijn:

• Bloedonderzoek
  Dit onderzoek wordt gedaan om duidelijkheid te verschaffen in: wat het calciumgehalte is, of er aanwijzingen zijn dat de nierfunctie is aangetast en over de aanwezigheid van M-proteïne. Het M-proteïne is de ‘foute afweerstof’ die kenmerkend is voor multipel myeloom.
• Urineonderzoek
  De urine wordt onderzocht op de aanwezigheid van het Bence-Jones eiwit. Dat is een variant op M-proteïne.
• Beenmergonderzoek
  Met een beenmergonderzoek wordt er gekeken of het aantal plasmacellen is vergroot en of er bepaalde chromosoomafwijkingen in de plasmacellen aanwezig zijn die van belang zijn voor de prognose
• Röntgenonderzoek
  Met een röntgenonderzoek wordt er gekeken of dat er botaantasting of plekken met botontkalking zijn.

Behandeling van Multipel Myeloom

Helaas is multipel myeloom (nog) niet te genezen. Daarom wordt het dan ook als een ongeneeslijke ziekte beschouwd. Maar mensen reageren in het algemeen goed op een behandeling. De behandeling waar voor gekozen wordt, is afhankelijk van de persoonlijke situatie. Maar een behandeling kan bestaan uit:

• Chemotherapie en stamceltransplantatie
  Bij patiënten jonger dan 66 jaar is een behandeling met intensieve chemotherapie en immuuntherapie, met mogelijk daarna stamceltransplantatie de eerste keuze. Bij een stamceltransplantatie krijgt iemand gezonde cellen in bloed. Deze cellen kunnen van iemand zelf of van een donor zijn. De meeste mensen reageren hier erg goed op. Bij mensen die ouder zijn, krijgen meestal een behandeling met een combinatie van melfalan, prednison en thalidomide en immuuntherapie. De meeste mensen reageren goed op de behandeling, waardoor de ziekte gedurende lange tijd weg blijft. Maar met deze behandeling kan de ziekte niet genezen worden. Wanneer de ziekte weer actief wordt, volgt meestal een behandeling met middelen die nog niet eerder gegeven zijn of met dezelfde medicijnen.
• Andere behandelingen
  Voor de behandeling van de botpijnen kan de behandeling ondersteund worden door bestraling. Op het moment dat er sprake is van bloedarmoede, als gevolg van deze aandoening, kan er een bloedtransfusie worden gegeven. Ook een operatie kan plaatsvinden voor de behandeling van botproblemen en pijnbestrijding.

Omdat mensen met multipel myeloom vaak een verminderde afweer hebben, hebben ze regelmatig last van infecties aan de luchtwegen en urinewegen. Daarom wordt dit met antibiotica behandeld, om infecties zoveel mogelijk voorkomen en te bestrijden.

Bronnen: umcutrecht.nl en kanker.nl