Blaaskanker; de vierde meest voorkomende kanker

Het aantal mensen dat de diagnose blaaskanker heeft gekregen is het afgelopen decennium met bijna 30% toegenomen. Hiermee is blaaskanker de vierde meest voorkomende kanker bij mannen geworden. Maar ook bij vrouwen komt blaaskanker vaak voor.

Wat is blaaskanker?

We spreken van blaaskanker, wanneer er sprake is van een ongecontroleerde groei van cellen in de binnenwand van de blaas. Een gezwel in de blaas kan goed- of kwaadaardig zijn. Echter, alleen bij een kwaadaardige blaastumor is er sprake van blaaskanker. Goedaardige tumoren van de blaas worden ook wel poliepen genoemd. De kans dat een blaastumor goedaardig is, is helaas erg klein. Namelijk minder dan 5%. De resterende 95% van de gevallen zijn kwaadaardige blaastumoren. Er bestaan 2 vormen van kwaadaardige blaaskanker:

• Niet-spierinvasief blaaskanker
  Deze tumor is oppervlakkig en groeit alleen in het slijmvliesweefsel van de blaas. Hierbij is het risico op uitzaaiingen buiten de blaas laag. Echter, de kans op terugkeer is bij deze vorm wel groot.
• Spierinvasief blaaskanker
  Bij dit type blaaskanker groeit de tumor in of door de blaasspier heen. Daardoor kunnen deze agressieve tumoren doorgroeien in de diepere laag van de blaasspier of daarbuiten. Hierdoor hebben ze een verhoogd risico op uitzaaiingen buiten de blaas. Dit is een ernstige, levensbedreigende ziekte.

Oorzaken van blaaskanker

Er zijn een aantal factoren die de kans op het krijgen van blaaskanker vergroten. Dat zijn:

• Roken
  Bij mannen speelt roken in 50 tot 65% van de gevallen een rol. Bij vrouwen is dat in 20 tot 30% van de gevallen. Na het stoppen met roken daalt het risico op blaaskanker met 40% in de eerste 4 jaar tot een 60% afname na 25 jaar. Het loont dus om te stoppen met roken
• Chronische infectie van de blaas
  Veel voorkomende blaasaandoeningen zijn blaasstenen en blaasontsteking. Blaasstenen ontstaan in de nieren. Ontstekingen in de blaas kunnen worden veroorzaakt door: te weinig drinken, onvoldoende plassen, agressieve bacteriën, verminderde weerstand en seksueel contact.
• Chemische stoffen
  Bepaalde chemische stoffen kunnen ook een rol spelen bij het ontstaan van blaaskanker. Blootstelling aan deze stoffen was vroeger mogelijk in het kader van de beroepsactiviteit (bijvoorbeeld door textiel-, plastic-, kleurstoffen- en rubberindustrie).
• Erfelijke aanleg
  In bepaalde families komt blaaskanker vaker voor. Wanneer er in de eerste lijn van de familie blaaskanker is vastgesteld (vader, moeder, broer of zus), bespreek dit dan met je huisarts.

Symptomen van blaaskanker

In het beginstadium geeft blaaskanker vrijwel geen klachten. Echter, de meest voorkomende klacht bij blaaskanker is bloed in de urine. Dit bloedverlies kan heel gering zijn. Wanneer je hier last van hebt, ga dan naar je huisarts. Andere veel voorkomende klachten zijn:

• Veel aandrang hebben tot plassen.
• Kleine hoeveelheden plassen.
• Pijn in de onderbuik en/of in de zij.
• Pijn tijdens het plassen.
• Regelmatig last hebben van een blaasontsteking.

Behandeling van blaaskanker

De behandeling van blaaskanker is voor ieder tumorstadium verschillend:

Niet-spierinvasieve blaaskanker

• Laag risico tumoren: Ta graad 1
  Niet-spierinvasieve tumoren worden meestal behandeld met een zogenoemde Trans Urethrale Resectie Tumor (TUR-T). Dit is een operatie, waarbij de tumoren via de plasbuis worden verwijderd. Bij deze ingreep wordt gebruik gemaakt van een dunne metalen draad. Door middel van elektrische stroom die door de draad wordt geleid, snijdt de chirurg het kwaadaardig weefsel weg. Nadien zal er een chemo-spoeling plaatsvinden.
• Gemiddeld risico tumoren: Ta of T 1 Graad 2
  Hierbij krijgt iemand, naast de TUR-T, gedurende een half jaar een kuur van blaasspoelingen.
• Hoog risico tumoren: T1 graad 2 of 3 en of Carcinoma in Situ
  Bij tumoren in deze stadia zal 6 weken na de eerste, nog een 2e TUR-T gedaan worden. Hierna zal een reeks spoelingen met BCG volgen. BCG is een vaccin tegen tuberculose. Door dit vaccin zal het afweersysteem van het eigen lichaam de tumorcellen bestrijden.

Bij alle drie de stadia bestaat er een kans is dat de ziekte terugkomt. Daarom zal iemand gedurende een langere tijd onder controle staan.

Spierinvasieve blaaskanker

Deze vorm van blaaskanker is meer levensbedreigend. Hierdoor is de behandeling ook veel ingrijpender. De behandeling bestaat uit:

• Niet-blaassparende behandeling
  Een niet-blaassparende behandeling houdt in de blaas wordt verwijderd. In het geval dat de blaaskanker zich in een vergevorderd bevindt, kan er besloten worden om voorafgaand aan de operatie een chemotherapie te doen.
• Blaassparende behandeling
  Aangezien het verwijderen van een blaas een ingrijpende operatie is, kan het zijn dat de conditie van iemand de reden is om voor de blaassparende behandeling te kiezen. Hierbij wordt er overgegaan tot bestraling van de blaas.
• HIVEC
  Dit is een behandeling van blaasspoelingen met chemotherapie. De behandeling wordt gegeven aan mensen bij wie oppervlakkige tumoren zijn verwijderd. HIVEC verkleint de kans op het terugkeren van verwijderde tumoren.
• Pijnbestrijding
  Wanneer blaaskanker gepaard gaat met pijn, dan kan deze met verschillende medicijnen bestreden worden. Welke pijnstiller wordt ingezet, hangt af van de mate van pijn.

Vooruitzichten

De vooruitzichten zijn sterk afhankelijk van het stadium van de blaaskanker en de snelheid waarmee de kwaadaardige cellen zich delen. Echter, bij 9 van de 10 mensen is de ziekte niet levensbedreigend. In de meeste gevallen zijn hun vooruitzichten goed.

Bij oppervlakkige blaaskanker is met de juiste behandeling de kans op genezen goed. Minder goed zijn de vooruitzichten bij een spierinvasief groeiende blaaskanker. Maar over het algemeen geldt dat hoe eerder de diagnose gesteld wordt, hoe groter de kans op een succesvolle behandeling is.

Bronnen: diagnose-kanker.nl, ommelanderziekenhuis.nl en umcutrecht.nl