Wat je moet weten over huidkanker

Eén op de zes Nederlanders krijgt ooit huidkanker, maar de één loopt meer risico dan de ander. Dus wat zijn de risicofactoren en waar moet je op letten wanneer je de zon in gaat.

Wat is huidkanker?

Huidkanker is de meest voorkomende vorm van kanker onder blanke mensen. Ook in Nederland komt het van alle kankersoorten het vaakst voor. Kanker ontstaat doordat de lichaamscellen zich ongeremd blijven delen. Dit gebeurt ook bij huidkanker.

Het aantal mensen met huidkanker neemt schrikbarend toe. Afgelopen 10 jaar groeide het aantal patiënten dat in Nederland werd gediagnosticeerd met huidkanker van ongeveer 15.000 naar bijna 40.000 mensen. Jaarlijks overlijden gemiddeld 900 mensen aan huidkanker, en dat aantal groeit. Naast het aantal patiënten met huidkanker, neemt ook het aantal mensen met een voorstadium van huidkanker toe.

Welke veranderingen kunnen wijzen op huidkanker?

• Groeiende moedervlek.
• Nieuw ontstane moedervlek, deze stip is 5 millimeter in doorsnede.
• Kleurverandering van een moedervlek (of donkerder of bleker).
• Jeukende, of stekende moedervlek.
• Plekje met korstje, dat niet over gaat.
• Zweertje dat maar niet geneest.
• Snel groeiend bol gezwel ook wel bekend als ‘wildvlees’.

Belangrijkste risicofactoren

Iedereen kan huidkanker krijgen. Maar er zijn wel factoren bekend die het risico op huidkanker duidelijk verhogen.

• Licht huidtype (bleke huidskleur). Mensen met een lichte huid (huidtype I en II) zijn van nature gevoeliger voor UV-straling. Als je dit huidtype hebt, is de zon schadelijker voor je dan voor andere mensen.
• Zonverbrandingen. Het aantal keren dat iemand verbrandt, is een belangrijke factor. Bij elke keer dat je (als kind of als volwassene) verbrandt, stijgt de kans dat je huidkanker krijgt.
• Zonverbrandingen voor het 20ste jaar. Wie als kind veel in de zon is geweest, loopt meer risico op het ontwikkelen van basaalcelkanker op latere leeftijd. Hoe hoger de UV-belasting, hoe groter het risico.
• Chronische zonblootstelling. Overmatige blootstelling aan de zon wordt gezien als de belangrijkste oorzaak voor het ontstaan van huidkanker. Maar óók UV-straling uit zonnebanken is gevaarlijk. De UV-straling van de zon en de zonnebank moeten bij elkaar worden opgeteld. Ook wanneer je veel buiten werkt of in de tropen hebt gewoond, heb je een grotere kans om huidkanker te krijgen.
• Gewone moedervlekken. Heb je veel moedervlekken (meer dan vijftig), dan loop je een hoger risico om een melanoom te ontwikkelen.
• Atypische moedervlekken.
• Huidkanker gehad in het verleden.
• Melanoom bij andere familieleden. Sommige vormen van huidkanker zijn erfelijk.
• Bepaalde medicijnen. Als je medicijnen slikt die het immuunsysteem onderdrukken, bijvoorbeeld na een orgaantransplantatie heb je een hoger risico.
• Leeftijd. Mensen boven de vijftig hebben een groter risico om huidkanker te krijgen. Basaalcelcarcinoom en plaveiselcelcarcinoom worden daarom vooral gezien vanaf vijftig jaar. Een melanoom kan overigens wel op jongere leeftijd ontstaan.

Wat moet je zeker onthouden voordat je de zon in gaat:

• Geen parfum gebruiken
  Draag geen parfum als je gaat zonnen. De alcohol versterkt de schade die je huid oploopt, je huid kan verkleuren en het kan voor allergische reacties zorgen. Hetzelfde geldt voor bepaalde deodoranten en sommige soorten anti-muggenmelk.
• Draag donkere kleding
  Donkere kleding absorbeert het licht beter dan lichte kleding, waardoor de UV-stralen er moeilijker doorkunnen. Je zult dus beter beschermd zijn met een zwart T-shirt dan met een witte, al zal de zwarte een stuk warmer aanvoelen.
• Insmeren
  Ook wanneer je niet vol in de zon gaat zitten maar lekker onder de parasol dan nog moet je je insmeren. Ook in de schaduw zijn namelijk schadelijke UV-stralen, en hetzelfde geldt voor de auto. Achter glas verbrand je ook, dus ook dan moet je een zonnebrandcrème gebruiken.Heel veel mensen denken dat een waterproof zonnebrandcrème maar één keer opgebracht moet worden om vervolgens de hele middag onbezorgd te kunnen zwemmen. Helaas, waterproof zonnebrandcrème beschermt je lichaam tijdens het zwemmen maar veel minder erna. Zodra je uit het water komt, moet je dus toch weer smeren. Overigens geldt in het algemeen dat je ieder uur moet smeren, om een optimale bescherming te houden.
• Bescherm je ogen
  Ook je ogen moet je tegen de zon beschermen. Check je zonnebril eens op een CE-keurmerk. Dit keurmerk kun je vinden op de brillenpoot van de bril. Zonnebrillen met dit keurmerk houden ultraviolet licht tegen. Andere zonnebrillen houden wel licht tegen, maar geen UV-straling. Wanneer je deze draagt, worden je pupillen groter, omdat ze minder licht tegen hoeven te houden. De UV-straling kan hierdoor nog meer schade aanrichten, omdat je oog zichzelf niet beschermd met een kleinere pupil. Kies daarom altijd voor een zonnebril met dit keurmerk. De hoogst haalbare UV-bescherming die er is, is het CE 3 keurmerk.
• Geen bescherming door de zonnebank
  Even ‘voorbruinen’ onder de zonnebank biedt geen extra bescherming voor verbranding en zorgt juist voor snellere veroudering van de huid. Zonnebanken zenden UVA-stralen uit die je een bruine kleur geven, maar dat bruin biedt zeer weinig bescherming tegen UVB-stralen. Je moet dus nog altijd een zonnebrandcrème gebruiken om je te beschermen tegen alle huidaandoeningen die veroorzaakt worden door UVB- en UVA-stralen.
• Weer de zon soms
  Zorg ook dat je zo nu en dan de schaduw op zoekt. Vooral tussen 12 en 15 uur dan is de zon het schadelijkst. Houd kinderen jonger dan 1 jaar helemaal uit de directe zon.

Bronnen: Huidkanker.nl, kwf.nl en checkjevlekje.nl