Hersenvliesontsteking is een gevaarlijke ziekte die vooral voorkomt bij kinderen en bij mensen met een slechte weerstand. De gevolgen kunnen groot zijn. Zo kan iemand er door in coma raken, een hersenbeschadiging krijgen of overlijden. Vroege herkenning en behandeling van acute hersenvliesontsteking zijn dus van levensbelang.
Wat is hersenvliesontsteking?
Een hersenvliesontsteking is een ontsteking van de vliezen die om de hersenen en het ruggenmerg zitten. Andere benamingen zijn meningitis, meningo-encefalitis of nekkramp. Een hersenvliesontsteking kan zowel door een bacterie als door een virus worden veroorzaakt. Maar in de meeste gevallen is een virus de veroorzaker. Een hersenvliesontsteking veroorzaakt door een bacterie verloopt meestal ernstiger, dan een hersenvliesontsteking die door een virus veroorzaakt is.
Oorzaak van hersenvliesontsteking
Een hersenvliesontsteking kan dus worden veroorzaakt door een virus of door een bacterie.
- Virale hersenvliesontsteking
Een virale ontsteking wordt veroorzaakt door een virus. Dit is de minder ernstige variant. Voorbeelden van virussen die hersenvliesontsteking kunnen veroorzaken, zijn het ECHO-virus, de bof en Herpes simplex. - Bacteriële hersenvliesontsteking
Bacteriën die deze aandoening kunnen veroorzaken zijn: meningokokken, pneumokokken en Haemophilus Influenzae type B. Deze bacteriën leven normaal gesproken in de neus-keelholte, waar ze onschuldig zijn. Echter, wanneer de weerstand afneemt kunnen de bacteriën zich vermeerderen en verspreiden via de bloedbaan. In sommige gevallen ontstaat er dan een bloedvergiftiging (vooral bij de meningokok). Bovendien kan de bacterie via de bloedbaan in de hersenen en hersenvliezen terechtkomen en hierdoor hersenvliesontsteking veroorzaken.
In principe kan een infectie met meningokokken op iedere leeftijden voorkomen. Echter, het komt meestal voor bij jonge kinderen tot 4 jaar en bij jonge mensen tussen de 14 en 25 jaar. Een ontsteking van het hersenvlies veroorzaakt door pneumokokken dat komt meestal voor bij mensen ouder dan 60 jaar en kinderen die jonger zijn dan 5 jaar.
Een verzwakt immuunsysteem maakt je vatbaarder voor infecties, net als slechte hygiënische omstandigheden. Ook hoofdwonden en infecties aan je ogen, oren en neus kunnen leiden tot hersenvliesontsteking. Daarnaast kan deze aandoening voorkomen als complicatie bij aandoeningen zoals longontsteking, syfilis en tuberculose.
Is een hersenvliesontsteking besmettelijk?
Een virale hersenvliesontsteking is inderdaad besmettelijk. Deze heeft een incubatietijd van 3 weken. Met andere woorden er kan 3 weken zitten tussen het moment van besmetting en dat de eerste symptomen zichtbaar worden.
Een bacteriële hersenvliesontsteking is ook besmettelijk, maar in mindere mate. Zo krijgt niet iedereen die besmet is ook daadwerkelijk een hersenvliesontsteking. Sommige mensen zijn er gevoeliger voor dan anderen. Waar dat aan ligt is niet bekend. De incubatietijd van bacteriële hersenvliesontsteking ligt tussen de 2 en 10 dagen.
Symptomen van hersenvliesontsteking
Bij een virale hersenvliesontsteking zijn de symptomen onder andere:
- Hoofdpijn.
- Koorts.
- Een lichte nekstijfheid.
Bij een bacteriële hersenvliesontsteking kunnen de symptomen zijn:
- Ernstige hoofdpijn.
- Stijve nek.
- Koorts.
- Overgeven.
- Suf en verward zijn.
- Veranderd bewustzijn (slaperig of zelfs bewusteloos).
Symptomen bij kinderen tot 2 jaar:
- Niet willen eten.
- Moeilijk wakker worden.
- Schel huilen.
- Prikkelbaar zijn of juist lusteloos zijn.
- Overgeven en een grauwe teint.
- Baby’s hebben vaak een lagere lichaamstemperatuur dan normaal.
- Huidbloedinkjes. Dit zijn hele kleine paarsrode stipjes die niet weggaan wanneer je er op duwt. Deze stipjes zijn een teken van bloedvergiftiging door de bacteriën. Ze beginnen als kleine speldenknopjes, maar worden geleidelijk groter. Dat gebeurt meestal binnen een paar uur, soms zelfs voordat andere symptomen zichtbaar zijn.
Een kind met hersenvliesontsteking wordt met het uur meer ziek. Zo erg zelfs dat een kind binnen een dag bewusteloos kan raken. Bij volwassenen kan het minder snel gaan. Dit hangt af van de oorzaak. Dus wanneer je vermoedt dat het om een hersenvliesontsteking gaat, neem dan direct contact op met je huisarts, of ga naar het ziekenhuis.
De diagnose hersenvliesontsteking
De diagnose kan met zekerheid gesteld worden nadat vocht dat tussen de vliezen ligt is onderzocht. Dit hersenvocht is verbonden met het ruggenmergvocht. Dat vocht wordt afgenomen door middel van een ruggenprik. Hierbij wordt een naald tussen 2 wervels door in het wervelkanaal geplaatst. Vervolgens kan er dan wat vocht worden afgenomen, wat onderzocht wordt. Dit onderzoek moet duidelijk maken of er sprake is van hersenvliesontsteking en zo ja, of de veroorzaker een bacterie of virus is.
Behandeling van hersenvliesontsteking
Een virale hersenvliesontsteking gaat meestal binnen 1 à 2 weken over zonder behandeling. Er zijn geen ernstige restverschijnselen, en iemand moet vooral heel veel rust houden.
Een bacteriële hersenvliesontsteking moet heel snel behandeld worden. In het ziekenhuis zal direct gestart worden met antibiotica. Vaak zal men hier ook ontstekingsremmers bij geven. Aangezien deze aandoening gevaarlijk kan zijn en tot de dood kan lijden, wordt de behandeling al bij een voorlopige diagnose gestart.
Tot slot
Kinderen worden sinds 1993 via het Rijksvaccinatieprogramma gevaccineerd tegen Hib en sinds 2011 met het DaKTP-Hib-HepB vaccin. Dit vaccin wordt op de leeftijd van 2, 3, 4 en 11 maanden toegediend. Bescherming ontstaat nadat er minstens 3 vaccinaties zijn gegeven. Bij kinderen ouder dan 12 maanden, die nog niet tegen Hib zijn ingeënt, volstaat een eenmalige vaccinatie.
Bronnen: umcutrecht.nl, mcl.nl, rivm.nl en hersenstichting.nl
Delen: gepubliceerd door C. van Etten. onderschreven door P.M. Mulder (arts)
Nu moest ik toevallig vorige week met mijn jongste op bureau wezen en las daar dat de inenting voor meningokokken veranderd is. Dus heb daar bij de arts navraag over gedaan en of mijn kinderen (4 en 7 jaar) ook in aanmerking komen voor deze nieuwe type inenting . Nee..daar was geen sprake van..alleen kinderen van 14 jaar sterker nog kinderen van 14 jaar die in de maand mei tot december geboren waren dús als je 29 april geboren bent niet. Dat is toch bizar! Kon hem wel aanvragen bij mijn huisarts maar dan moest ik hem betalen..nou dat maakt mij niks uit …maar het systeem is krom !
Ook ik ga mijn kinderen laten inenten.. Dan maar zelf betalen.. Ik vind het zo’n enge en gevaarlijke ziekte…
Mijn echtgenoot had in 2015 bacteriële hersenvliesontsteking.hij heeft 10 dagen in coma gelegen en woog op het einde nog maar 43 kilo.hij heeft het overleefd .maar is een beetje doof en vlugger moe.het gebeurt op amper 5 min tijd.gelukkig was ik zo alert om direct ambulance te bellen.wij moesten antibiotica nemen.het waren bange weken.hij herkende ons niet en verkrampte veel en begon te stampen.die nare tijd wil ik niet meer meemaken
in dit verhaal mis ik listeria en mycoplasma , wat door stijfkoppigheid van de arts bijna onze dochter het leven kostte , de behandeling werd pas na 5 maanden gestart en revalidatie duurde meer dan 3 jaar en is na 20 jaar nog niet volledig , met vriendelijke groeten Fiepko van Calcar
Mycoplasma heb ik zelf ook gehad… door fout van de huisarts… had niet 2 uur langer moeten duren of ik was er niet meer geweest…
Mijn zoon was 11 jaar toen hij de bacteriele hersenvliesontsteking had. Symptonen precies zoals beschreven en door de huisarts ook meteen herkent….gelukkig heeft hij er niets aan overgehouden. Is inmiddels 28 jaar.
Onze dochter is overleden aan een bacteriële infectie :meningococcen scepsis, dokter constateerde n zware griep. Tot er allemaal kleine bloeduitstortingen verschenen, vreselijk. Binn en n paar overleden. Zeven artsen hebben voor haar levengevochten, helaas maar wij waren onze mooie lieve dochter van 18 jaar kwijt ! N
Lieve N,
Wat verschrikkelijk voor jullie.. heel erg veel sterkte gewenst
Mijn dochter was 3 jaar toen ze de symptomen van een Encefalites had meteen heb ik de dokter gebeld die komt en zegt het is een griepje en hij gaat
Meteen heb ik weer de dokter gebeld hij was weg het was weekend
Er kwam een andere dokter die constateerde Encefalites mijn dochter heeft een ernstige hersenbeschadiging opgelopen de schuld van de dokter
Ikken dit ik heb van kind af en ook over gehouden doofdt slechtpraten en gewicht klachten nu zit ik nog ben nu 53 jaar hebt van geboorte al gekregen 3keer gehad christien
Inenting is geen garantie! Mijn dochter kreeg de inenting toen ze 1 jaar was. We gingen in Engeland wonen en daar was het verplicht.. in NL werd de prik nog niet gegeven.
toen ze 8 jaar was waren we op vakantie in de Dominicaanse republiek daar was ze inderdaad een dag suf en viel ze tijdens het eten aan tafel in slaap. Volgende dag hele dag zwemmen en aan het strand tot ze in de avond zich niet lekker voelde. Overgeven en diarree. Wat vreselijk stonk. We dachten eerst dat ze misschien een zonnesteek had.
Totdat ik snachts wakker werd van de stank… en een raar geluid… ik dacht dat ze aan het overgeven was.
Ze was in shock!! En had alles laten lopen, haar ogen gingen helemaal naar 1 kant en kreeg haar niet wakker. Arts erbij.. legde direct infuus aan (en haar bloedsuiker was heel laag. ) ze ging met ambulance naar een lokaal ziekenhuis waar ze eigenlijk niks voor haar konden doen. Na 3 uur wachten tot de verzekering de ambulance had betaald mochten we verder naar Santa Domingo …..3 uur rijden!
Nou je begrijpt wel dat dat allemaal kostbare tijd is…..dus ging ze in coma
Pfff over de hele ervaring in het ziekenhuis kan ik wel een boek schrijven… maar ik zal het kort houden. Ze kwam bij maar met wat later bleek veel hersenbeschadiging en erge epilepsie…. ze is nu 19 Maar is op de leeftijd van 9 a 10 blijven steken.
Ze heeft een tas vol medicijnen en heeft meer dan 100 aanvallen per uur in haar hoofd…(deze uiten zich soms door schokken soms wat langere aanval.. dan is ze helemaal verstijft en maakt een klakkend geluid) waardoor ze constant moe is…. Dit ook door de medicatie want die zijn allemaal slaap verwekkend.
O nog aanvulling op hierboven…. mijn dochter had geen zichtbare vlekken omdat ze half Surinaams is en al lekker in de zon was geweest…. die vlekken werden pas zichtbaar na paar dagen op intensive care.
?mijn broertje nu heel heel lang geleden is in 1 dag overleden ; hij was 7 jaar ; t was op zondag ; vervangende huisarts ; zei morgen ben je weer beter simmetje, s nachts was hij overleden ; 7 jaar jong ; in 1953 ; ik was 9 jaar jong ; lang lang geleden maar nooit vergeten , zo’n mooi manneke?
Ik had een virale meningitis. Als gevolg heb ik nu een beperkte dwarslaesie. Vermoeid, nog maar heel moeilijk kunnen lopen. Ik ben 78. Ik was fit, deed volleybal, zeilen met onze platbodem was onze passie. Herstel is niet te verwachten.
2 weken geleden geopereerd aan een hernia in mijn rug.
Toen ik uit de narcose kwam stond de chirurg naast mijn bed omdat hij persoonlijk iets moest vertellen.
Hij vertelde mij dat tijdens de operatie per ongeluk een scheurtje in mijn hersenvlies is ontstaan en dat dat wel goed ging komen.
1 dag later een ontslag gesprek gehad met een verpleegster die mij benadrukten dat ik de wond goed in de gaten moest houden en bij verlies van vocht uit de wond dat ik naar de EHBO moest komen. 1 dag later lekte de wond heel erg en kwamen er stralen helder vloeistof uit gepaard met een knallende hoofdpijn. EHBO heeft alles nagekeken en ik mocht naar huis toe met wederom de mededeling dat ik terug moest komen als het lekken niet stopte.
2 dagen later kwam er nog steeds heek veel vocht uit en heb ik de EHBO gebeld.
Hun advies was dat bij blijvend lekkage uit de wond ik mij moest melden bij de EHBO!!!
Lekte nu al ruim anderhalve week.
Vanavond was het verband weer drijfnat en morgen weer contact opnemen met de EHBO en eisen dat ze ermee aan de slag gaan aangezien er zeer veel helder vocht uit de wond komt gepaard met een knallende hoofdpijn.
Nu maar hopen dat het alsnog wel mee gaat vallen alhoewel mijn gevoel mij zegt dat het foute boel is. Hoofdpijn had ik voor de operatie zelden of nooit en nu al 1,5 week een knallende hoofdpijn.
Ik laat jullie weten hoe dit verloopt en hoop er op dat het meevalt.