Wat zijn de grootste vijanden van onze hersenen?

Om onze hersenen zo lang mogelijk optimaal te laten functioneren moeten we ze beschermen tegen vijanden die de hersenactiviteit kunnen verstoren. Maar wat zijn dan eigenlijk de grootste vijanden van onze hersenen?

Vijanden van onze hersenen

Onze hersenen zijn volgroeid als we zo 25 jaar zijn. Echter, ook na ons 25ste veranderen onze hersenen nog, omdat ze flexibel zijn. Dit houdt in dat er altijd nieuwe verbindingen tussen hersencellen kunnen worden gelegd. Door die verbindingen is het voor ons mogelijk om de dingen te doen die we leuk en belangrijk vinden. Wel is het zo dat onze hersenen makkelijker nieuwe verbindingen kunnen maken als ze gezond zijn. Dus hoe zorgen we goed voor onze hersenen? Wat zijn vijanden van onze hersenen?

Stress

Kortstondige acute stress maakt je lichaam alert en zorgt ervoor dat je meer glucose aanmaakt wat je energie geeft die je lichaam gebruikt. Stress is in die zin gunstig. Echter, wanneer je last hebt van chronische stress, dan ontstaat er een overdosis aan het hormoon cortisol. Dit hormoon vertraagt de productie van neuronen en verstoort de werking van de synapsen. Een gestrest brein zet de hersendelen die gewijd zijn aan redenering en geheugen dan in een soort van ruststatus, zodat ze zich kunnen focussen op het overleven. Er blijft dus minder energie over voor de cellen in bijvoorbeeld de hersenen. Wanneer dit tijdelijk is, dan kunnen de hersencellen dit wel hebben, echter wanneer dit langer duurt kan dut leiden tot beschadiging van je hersencellen.

Slaap- en kalmeringsmiddelen

Slaap- en kalmeringsmiddelen behoren tot een groep van geneesmiddelen die gebruikt worden om slaapproblemen, angst of spanningen tegen te gaan. Deze middelen hebben een dempende/verdovende werking op de hersenactiviteit en op je centrale zenuwstelsel. Na het slikken ervan word je rustig, ontspannen en slaperig. Echter, bij dagelijks gebruik heeft dit een negatief effect op je concentratievermogen, geheugen en je coördinatie. Dus ondanks dat slaap- en kalmeringsmiddelen voor sommige mensen onmisbaar zijn, is voorzichtigheid dus wel aan de orde.

Weinig bewegen

Een andere vijand van onze hersenen is te weinig bewegen. Bewegen is belangrijk voor gezonde hersenen. Het verkleint het risico op hersenaandoeningen zoals: dementie, beroerte, depressie en wellicht ook Parkinson. Dit komt doordat bewegen zorgt voor de aanmaak van nieuwe hersencelen en voor een sterkere verbinding tussen de hersencellen. Ook verbetert het de werking van signaalstoffen net als dat de hoeveelheid van de signaalstoffen toeneemt. Hierdoor ontstaat er een verbeterde communicatie tussen onze hersencellen. Bewegen is dus zeer belangrijk voor het goed functioneren van onze hersenen.

Te weinig mentale uitdaging

Onze hersenen bestaan uit miljarden zenuwcellen die verbindingen met elkaar maken. Dit is een proces wat in ontwikkeling blijft en zo worden er de hele tijd nieuwe verbindingen tussen hersencellen gemaakt en versterkt. Hierdoor kunnen we steeds nieuwe dingen blijven leren. Dit gebeurt bij zowel jongeren als bij ouderen. Echter, daar moet je wel wat voor doen: je moet je hersenen blijven uitdagen. Door je hersenen uit te dagen, blijven ze soepel. Dus hoe meer mentale uitdaging, des te beter dat is voor je hersenen en te weinig mentale uitdaging of structurele routine is een vijand voor de hersenen.

Eenzaamheid

Het is bekend dat mensen die zich eenzaam voelen een grotere kans hebben om hersenziekten zoals dementie te ontwikkelen. Daarnaast zijn er aanwijzingen dat eenzaamheid samenhangt met het volume en de structuur van de hersenen. Onze hersenen krimpen wanneer we ons eenzaam en sociaal niet gesteund voelen. Het hebben van sociale contacten geven onze hersenen een boost en door emoties met elkaar te delen zorgt voor een afgifte van oxytocine, wat een stressreducerend effect heeft.

Vetten en suikers

Een dieet waarin je veel overtollige vetten en suikers consumeert kan zorgen voor ontstekingen in de hypothalamus en zenuwcellen beschadigen. Dit kan tot gevolg hebben dat er cellulaire stress ontstaat en een vermindering van het vermogen om neurale verbindingen te regenereren, wat leidt tot veroudering van de hersenen en kan resulteren in vergeetachtigheid en concentratieproblemen. Daarom is het verstandig om voor gezonde hersenen de voorkeur te geven voedingsmiddelen die laag zijn in vetzuren en rijk zijn aan natuurlijke antioxidanten en omega 3.

Bronnen: Verder met hersenletsel, de Hersenstichting en Hersenonderzoek