Hersenmist: wat zijn mogelijke oorzaken?

Hersenmist, ook wel brain fog genoemd, is geen officiële medisch erkende diagnose. Toch is het iets waar mensen enorm veel last van kunnen hebben. Wat zijn mogelijke oorzaken van hersenmist en wat kun je aan brain fog doen?

Wat is hersenmist?

Wanneer je last hebt van algehele wazigheid in je hoofd en een gevoel van mentale sloomheid, waardoor je moeite hebt met concentreren en vaak vergeetachtig bent, dan kan het zijn dat je last hebt van hersenmist. Helemaal wanneer dit samen gaat met oververmoeidheid en dat je soms niet meer uit je woorden komt. Brain fog of hersenmist is een overkoepelend begrip voor een groep van symptomen die de cognitieve functies en mentale helderheid beïnvloeden. Het is dus op zich geen aandoening, maar een symptoom van een onderliggend probleem.

Mogelijke oorzaken van hersenmist

Hersenmist kan allerlei oorzaken hebben:

Gebrek aan kwalitatieve slaap

Misschien wel de meest voorkomende oorzaak is het gebrek aan kwalitatieve slaap. Een langdurig slaaptekort kan daadwerkelijk het vermogen van je hersencellen om goed met elkaar te communiceren verstoren. Met hersenmist als gevolg. Dit komt zeker voor bij de slaapstoornissen: centraal slaapapneu syndroom (CSAS) en obstructieve slaapapneu syndroom (OSAS).

Stress

Wanneer je chronische stress ervaart, dan kan dit een trigger voor brain fog zijn. De overmatige productie van het stresshormoon cortisol kan ervoor zorgen dat dit ten koste gaat van bepaalde cognitieve functies, waardoor het lijkt alsof je niet meer helder kunt denken en dingen sneller vergeet.

COVID

Na corona kun je verschillende klachten blijven houden. Eén van de klachten zijn problemen met denken: je aandacht ergens bijhouden of dingen onthouden. Ondanks dat hier nog weinig over bekend is gaan sommige ervan uit dat dit een gevolg van directe en indirecte ontstekingseffecten in de hersenen door het virus is.

Menopauze

Hormonale veranderingen zoals tijdens de menopauze kunnen zeker ook een oorzaak zijn. Door de afname van het hormoon oestrogeen en dan specifiek de veranderingen van het oestrogenenpeil in de hippocampus. De hippocampus is dat deel van de hersenen dat het meest nauw betrokken is bij het vormen van ons geheugen. Door het veranderen van het oestrogenenpeil zou er een verandering in deze hersenfunctie optreden en dat zou er voor zorgen dat je minder goed kan focussen en dat het lijkt alsof je denkvermogen belemmerd wordt door een dichte mist.

Zwangerschap

Vergeetachtigheid, slechtere concentratie en je warrig en afwezig voelen tijdens de zwangerschap, staat ook wel bekend als zwangerschapsdementie of het moederbrein. Niets vreemds, want zo’n 80% van de aanstaande moeders schijnt hier last van te hebben. Tijdens de zwangerschap maakt het lichaam grote hoeveelheden progesteron aan. Dat hormoon zorgt ervoor dat je hersenen minder of langzamer actief zijn. En dan specifiek dat deel waar herinneringen worden opgeslagen en dat effect heeft op je concentratievermogen. Natuurlijk speelt gebrek aan slaap ook een rol in de oorzaak van hersenmist tijdens de zwangerschap.

Kanker

Door kanker, of de behandeling ervan, kun je last krijgen van cognitieve problemen, met andere woorden je kunt last hebben met dingen onthouden of om je aandacht ergens bij te houden. De exacte oorzaak hiervan is niet bekend, maar men denkt dat een aantal factoren een rol spelen, zoals: vermoeidheid, slaapproblemen, chemotherapie (chemobrein) en medicatie. Niet iedereen krijgt hier last van, uit onderzoek blijkt dat ongeveer 20% van de mensen met kanker hier last van krijgt.

Andere aandoeningen

Ook bij andere aandoeningen waaronder: Multiple Sclerose (MS), het chronisch vermoeidheidssyndroom (ME/CVS), depressie, de ziekte van Alzheimer en andere (hersen)aandoeningen kan iemand last krijgen van hersenmist.

Wat kan je doen tegen hersenmist?

Helaas bestaat er (nog) geen specifieke behandeling tegen hersenmist. Wel weten we dat het belangrijk is om voldoende te slapen en ontspanning op te zoeken. Daarnaast is het belangrijk dat je sociaal actief blijft. Door deel te nemen aan verschillende sociale activiteiten kan je je stemming, geheugen en cognitie verbeteren. Ook door fysiek actief te blijven kun je dit verbeteren, net als een gezond en gevarieerd dieet, zoals het mediterrane dieet een goede ondersteuning is voor de cognitie en de gezondheid van de hersenen. Drink dagelijks zeker ook voldoende water (minstens 1,5 tot 2 liter), zodat je hersenen niet uitdrogen. Ook door nieuwe dingen te proberen stimuleer je de hersenactiviteit.

Wanneer naar je huisarts?

In de meeste gevallen gaat hersenmist vanzelf over, echter wanneer je lang last blijft houden en je geen verbeteren merkt ga dan naar je huisarts. Hij/zij kan dan samen met jou kijken naar een plan om de klachten te verminderen. Wanneer aanpassingen aan je leefstijl niet helpen, dan kan cognitieve therapie of ergotherapie misschien een uitkomst bieden.

Bronnen: WebMD, Thuisarts, Kanker.nl en Hersenletsel-uitleg