Epilepsie kent vele verschijningsvormen

Epilepsie is één van de meest voorkomende neurologische aandoeningen. En wanneer we de term ‘epilepsie’ horen denken we toch vaak aan stuiptrekkende mensen die op de grond liggen. Maar epilepsie kent veel verschillende uitingsvormen en daardoor wordt epilepsie niet altijd gemakkelijk herkend.

Wat is epilepsie?

Epilepsie is een stoornis in de hersenen, waarbij zich tijdelijk, plotseling en ongecontroleerd grote groepen hersencellen ontladen. Er ontstaat dan een soort ‘kortsluiting’ in de hersenen. Bij een epilepsieaanval worden sommige hersencellen overactief en gaan in het wilde weg elektrische signalen afgeven. Deze aanvallen worden epileptische insulten genoemd. Afhankelijk van waar de kortsluiting begint, heb je te maken met verschillende types aanvallen en verschillende symptomen.

Soorten epileptische aanvallen

• Partiële aanvallen
  Bij partiële aanvallen (ook wel focale aanvallen genoemd) begint de kortsluiting in een deel van je hersenen. En afhankelijk van het gedeelte van de hersenen waar de stoornis optreedt, zullen ook de symptomen verschillen. Bij een partiële aanval raakt iemand niet buiten bewustzijn en kan hij of zij verschijnselen hebben zoals tintelingen in een arm, lichtflitsen zien, onwillekeurig gaan smakken en onrustig bewegen. Een partiële aanval kan overgaan in een gegeneraliseerde aanval.
• Gegeneraliseerde aanvallen
  Bij gegeneraliseerde aanvallen is er een verstoring van de prikkeloverdracht in beide hersenhelften. Tijdens een aanval is het bewustzijn verstoord en daarna kunnen mensen zich er vaak niets van herinneren.De meest voorkomende verschijningsvormen zijn:
  Absences, dit wordt ook wel petit mal genoemd en dan ben je maar een paar seconden buiten bewustzijn. Voor buitenstaanders lijkt het of je even stopt waar je mee bezig bent en soms draaien mensen met hun ogen. Absences komen het meest voor bij kinderen.Myoclonische aanvallen; zijn een korte aanval waarbij de spieren in armen en/of benen vrij plotseling gaan schokken.Tonisch-clonische aanvallen; hierbij spannen eerst alle spieren aan, daarna krijgt iemand spierschokken over het hele lichaam en vervolgens verslappen alle spieren. Bij een tonisch-clonische aanval raakt iemand bewusteloos. Als een tonisch-clonische aanval langer duurt dan vijf minuten roep dan om direct medische hulp.

• Status epilepticus
  Er is sprake van status epilepticus wanneer iemand verschillende opeenvolgende aanvallen krijgt, zonder tussendoor weer bij bewustzijn te komen, of wanneer een aanval langer dan twintig minuten duurt. Schakel dan zo snel mogelijk medische hulp in.

Wie kan epilepsie krijgen?

Ondanks het feit dat het meest kinderen en oudere mensen worden getroffen door epilepsie kan het bij iedereen voorkomen, ongeacht leeftijd, ras of geslacht. In Nederland hebben ongeveer 120.000 mensen epilepsie. Ieder jaar krijgen ongeveer 8.000 tot 11.000 de diagnose epilepsie. Wanneer iemand twee of meer epileptische aanvallen heeft gehad dan pas is er sprake van epilepsie.

Oorzaken van epilepsie

Er zijn echter veel oorzaken van epilepsie. Maar bij de helft van de epilepsiepatiënten is er geen aanwijsbare oorzaak. Bij de andere helft is epilepsie het gevolg van hersenaandoeningen, zoals hersenletsel door een ongeluk, een hersentumor, een ontsteking in de hersenen, een beroerte of zuurstoftekort.

Is epilepsie erfelijk?

Erfelijkheid kan een rol spelen bij epilepsie, maar dit hoeft niet zo te zijn. Hoe die overerving precies werkt, is (nog) niet bekend. Wat men wel weet is dat sommige vormen van epilepsie sterker erfelijk bepaald zijn dan andere. Omdat er verschillende vormen bestaan, ligt de kans dat een kind epilepsie krijgt, wanneer één van de ouders epilepsie heeft, tussen de 0 en 50%. Gemiddeld ligt het risico ongeveer tussen de 2% en 8%.

Kan een aanval worden uitgelokt?

Vaak is het niet duidelijk waarom iemand met epilepsie een aanval krijgt maar er kunnen wel triggers zijn die een aanval uitlokken. Ze zijn niet de oorzaak van de epilepsie, maar ze kunnen wel een aanval uitlokken bij iemand die er sowieso al gevoelig voor is.

• Overmatig alcohol- en/of druggebruik.
• Slaaptekort/vermoeidheid.
• Stress.
• Hormonale veranderingen (de menstruatiecyclus, overgang of puberteit).
• Sterke lichtprikkels, zoals bepaalde verlichting of computergames.

Behandeling van epilepsie

• Medicijnen
  Anti-epileptica kunnen epilepsie niet genezen maar ze zorgen ervoor dat de epileptische ontlading in de hersenen wordt voorkomen of verminderd. Hierdoor treden er geen (of minder) aanvallen op. In 30% van alle gevallen werken medicijnen niet. In deze gevallen kan een behandeling bestaan uit:
• Epilepsiechirurgie
  Epilepsiechirurgie is een hersenoperatie met als doel epileptische aanvallen te stoppen.
• Een dieet
  Het ketogeen dieet berust op een vetrijke voeding met weinig koolhydraten en een normale hoeveelheid eiwitten. Het lichaam gebruikt dan vet in plaats van koolhydraten als energiebron en hierbij komen ketogene stoffen vrij. Met als gevolg minder aanvallen. Bij kinderen past men het ketogeen dieet toe en bij jongeren en volwassenen het Modified Atkins Dieet.
• Nervus Vagus Stimulator (NVS)
  De nervus vagus is een zenuw in de hals die de hersenen verbindt met andere delen van het lichaam. Prikkeling van deze zenuw kan epileptische aanvallen verminderen.

Handelen als getuige van een epileptische aanval

• Blijf rustig want de meeste aanvallen zijn vrij onschuldig en gaan vaak na een paar minuten vanzelf over.
• Zorg dat de patiënt zich niet kan bezeren tijdens een aanval dus verwijder harde voorwerpen.
• Probeer de patiënt niet in bedwang te houden of iets in zijn mond te stoppen omdat je daarbij gewond kan raken.
• Blijf bij de patiënt totdat die weer bij bewustzijn is.
• Na een grote aanval kan een patiënt een tijdje verward zijn, probeer hem dan gerust te stellen.

Bronnen: hersenstichting.nl, epilepsie.nl en epilepsievereniging.nl