Slagaderverkalking en de verschillen tussen mannen en vrouwen

Slagaderverkalking is de belangrijkste oorzaak van een hartinfarct. Maar er zijn duidelijke verschillen tussen mannen en vrouwen wanneer het gaat om slagaderverkalking. Helaas wordt dit niet altijd onderkend, met een foutieve behandeling als gevolg. Wat is de oorzaak van slagaderverkalking en wat zijn de verschillen tussen mannen en vrouwen?

Wat is slagaderverkalking?

Slagaderverkalking, ook wel bekend als aderverkalking of atherosclerose, is een langzaam proces waarbij de slagaders vernauwen. Vaak werd er gedacht dat deze aandoening alleen bij ouderen zich voordoet, maar vaak begint deze vaatvernauwing al op jonge leeftijd.

Ontstaan slagaderverkalking

Wanneer we jong zijn, dan is de binnenste laag van een bloedvat glad. Echter, met de jaren kan die laag beschadigt raken. Hierdoor dringen er witte bloedcellen en vette stoffen zoals cholesterol doorheen. Deze kunnen zich dan vervolgens ophopen in de vaatwand. Deze verdikking van de vaatwand is de zogenaamde plaque die ervoor zorgt dat de doorgang van de slagader steeds kleiner wordt. Dat geeft in het begin geen klachten. Echter, wanneer de doorgang zo vernauwd is dat er te weinig bloed naar de weefsels daarachter stroomt dan krijgen deze weefsels te weinig zuurstof. Weefsel dat te weinig zuurstof krijgt kan pijn veroorzaken en zelfs afsterven.

Risicofactoren slagaderverkalking

We weten dat er bepaalde factoren zijn die het risico op het ontstaan van slagaderverkalking vergroten. De belangrijkste zijn:

Roken

Waarschijnlijk is roken de belangrijkste risicofactor in het ontstaan van aderverkalking. De nicotine zorgt ervoor dat wanden van de vaten beschadigen kunnen raken, waardoor ze stugger worden. Hierdoor kunnen vetten, zoals cholesterol zich gemakkelijk op de wanden vastzetten. Het gevolg is dat de vaten dichtslibben. Maar roken beïnvloedt ook je hartslag, bloeddruk en het cholesterolgehalte in negatieve zin.

Hoge bloeddruk

Wanneer er langdurig sprake is van een te hoge bloeddruk (hypertensie), dan kan dit leiden tot een beschadiging van de bloedvatwand. Hierdoor kunnen cholesterol en vet zich gemakkelijker op de wanden vastzetten, waardoor de vaten dichtslibben. Op 55-jarige leeftijd heeft 32% van de mannen en 25% van de vrouwen een te hoge bloeddruk.

Hoog cholesterolgehalte

Een te hoog cholesterolgehalte zorgt ervoor dat de vetlaagjes zich kunnen vastzetten op de vaatwanden. Hierdoor ontstaat er een vernauwing van de slagaders. Een te hoog cholesterolgehalte kan onder andere worden veroorzaakt door het eten van veel verzadigd vetten. Maar ook door overgewicht, diabetes, roken of een langzaam werkende schildklier.

Diabetes mellitus (suikerziekte)

Wanneer je last hebt van diabetes, heb je verhoogde glucosewaarden in het bloed. Dit kan de wanden van de bloedvaten beschadigen, waardoor er een verhoogde kans op atherosclerose is.

Overgewicht

Overgewicht kan zowel direct als indirect effect hebben. Vaak gaat overgewicht samen met diabetes, een te hoge bloeddruk en cholesterolgehalte.

Erfelijkheid

Wanneer familieleden last hebben van atherosclerose, dan is er een verhoogde kans dat deze ziekte zich ook bij jou zal ontwikkelen.

Geslacht

Mannen krijgen gemiddeld op jongere leeftijd slagaderverkalking. Bij mannen stijgt het risico na 35 jaar, bij vrouwen is dit pas na de menopauze. Ook zitten de vernauwingen bij mannen vaak dichter bij elkaar, wat een groter risico op slagaderverkalking geeft.

Symptomen slagaderverkalking

In het begin merk je niet dat je aderverkalking hebt. Pas wanneer de bloedvaten dusdanig dichtgeslibd zijn ontstaan er klachten. Mogelijke symptomen zijn:

• Pijn op de borst op het moment van inspannen: angina pectoris.
• Pijn in de benen bij het lopen: etalagebenen.

Verschil tussen mannen en vrouwen

Zowel mannen als vrouwen ontwikkelen slagaderverkalking. Echter, er zijn wel degelijk een aantal belangrijke verschillen.

• De plek
  Het is gebleken dat de vernauwingen bij vrouwen vaak over een grotere lengte en vaker in de kleinere bloedvaten bevinden. Bij mannen ontwikkelen de plaques zich vaker in een grotere tak van een kransslagader.
• Samenstelling plaque
  Bij vrouwen is de samenstelling van de plaques anders dan bij de mannen. Hierdoor zijn deze stabieler en ontstaan er minder snel scheurtjes in de plaque.
• Hoeveelheid plaque
  De totale hoeveelheid plaque is bij mannen groter dan bij vrouwen.
• Oestrogeen
  Voor de overgang beschermen de vrouwelijke hormonen (oestrogenen) de vaatwand. Maar rondom de overgang wordt de vaatwand kwetsbaarder en neemt de kans op beschadiging toe.

Behandeling slagaderverkalking

De uiteindelijke behandeling is afhankelijk van het aantal risicofactoren dat aanwezig is en de ernst van de slagaderverkalking. Mogelijke behandeling:

• Dotterbehandeling
  Dit is het oprekken van de ader met een ballonnetje. Soms plaatsen men vervolgens ook een stent. Een stent is een soort metalen balpenveertje (metalen gaasje) dat de vaatwand extra ondersteuning geeft. Het voorkomt dat de ader na het dotteren weer terugveert.
• Medicatie
  Een ander onderdeel van de behandeling kan bestaan uit het voorschrijven van medicijnen, zoals bloedverdunners, bloeddrukverlagers en cholesterolverlagers.
• Bypass
• Trombolyse
  Dit is het oplossen van een acute afsluiting met medicijnen.
• Looptraining onder begeleiding.

Bronnen: hartstichting, UMC Utrecht en ZGT