Hoge bloeddruk; wat zijn de gevaren

Een hoge bloeddruk, ook wel hypertensie genoemd, is een veel voorkomende aandoening. Ongeveer 1 op de 4 Nederlanders heeft een hoge bloeddruk. Vaak merken mensen daar niets van en dat is bedrieglijk, want een hoge bloeddruk is wel degelijk gevaarlijk!

Wat is een hoge bloeddruk?

Bloeddruk is de kracht waarmee het hart het bloed de bloedvaten in pompt. Bij iedere hartslag varieert de bloeddruk tussen een maximum druk (ook bekend als bovendruk of systolische), en een minimum (ook bekend als onderdruk of diastolische) druk. Die bloeddruk verandert niet alleen bij iedere hartslag, maar ook bij het sporten, of praten, of bij emoties zoals angst en blijdschap, maar hij verandert ook gedurende de dag. Zo is de bloeddruk in de nacht relatief laag, loopt je bloeddruk aan het begin van de dag op, daalt deze in de loop van de dag om vervolgens aan het eind van de dag weer te stijgen. En dat is zo’n beetje het ritme van je bloeddruk.

Het gaat bij bloeddruk dus altijd om de bovendruk en de onderdruk. Wanneer het hart samentrekt en op die manier het bloed het lichaam in stuwt, dan noemen we dat de bovendruk. Wanneer het hart daarna weer ontspant, ontstaat er een lagere druk en dat is de onderdruk.

Als richtlijn voor de bloeddruk is er een waarde onder de 140/99 mmHg en die geldt voor volwassenen tot 80 jaar. Dus wanneer de gemiddelde bovendruk 140 of hoger is dan spreken we van een hoge bloeddruk. Bij mensen die 80 jaar en ouder zijn dan spreken we over hypertensie wanneer de gemiddelde bovendruk boven de 160 ligt.

Wat merk je van een hoge bloeddruk?

De meeste mensen voelen meestal niets van een hoge bloeddruk. Dus lopen er veel mensen rond met een hoge bloeddruk die daar niet bewust van zijn. Dat maakt een verhoogde bloeddruk erg gevaarlijk. Bij een extreem hoge bloeddruk, of een langdurig niet behandelde verhoogde bloeddruk, kunnen er wel symptomen optreden. Dan moet je denken aan hoofdpijn, duizeligheid, kortademigheid, problemen met het zien, vermoeidheid, rusteloosheid en soms misselijkheid. Omdat je niet weet of dat je een hoge bloeddruk hebt is het verstandig (zeker wanneer je twijfels hebt), om af en toe je bloeddruk te laten meten. Ouderen en mensen met diabetes, mensen met nierproblemen en mensen met hart- en vaataandoeningen worden aangeraden om regelmatig hun bloeddruk te laten controleren.

Gevaren van hypertensie

Een hoge bloeddruk richt veel schade aan in het lichaam. Het kan effect hebben op:

• Aderen
  Op termijn kunnen de wanden van de bloedvaten beschadigd raken. Dit proces wat dan ontstaat wordt aderverkalking genoemd. De medische benaming hiervoor is arteriosclerose. Daarnaast kunnen de grote bloedvaten verstoppen, waardoor sommige mensen pijn ervaren bij het lopen, maar de beschadigingen kunnen ook aanleiding geven tot bloedingen.
• Het hart
  Doordat de druk op de aderen wordt verhoogt als gevolg van een hoge bloeddruk, moet het hart harder pompen om het bloed door het lichaam te stuwen. Een gevolg hiervan is een overbelaste hartspier die dik en stug wordt. Het gevolg hiervan kan hartfalen zijn. Daarnaast kan een blokkade in de bloedstroom resulteren in een hartinfarct.
• De nieren
  De nieren zijn het zuiveringssysteem van het lichaam. Door een verhoogde bloeddruk kunnen de vaten in de nieren verkalken. De nieren filteren dan minder goed waardoor er afvalstoffen in het lichaam achterblijven die eigenlijk via de urine gelost hadden moeten worden. De urineproductie blijft echter gewoon doorgaan. Op den duur leidt dat tot vage klachten zoals moeheid. Het kan zelfs zo zijn dat de nieren er helemaal mee stoppen. Het gevolg kan een dialyse of niertransplantatie zijn.
• De hersenen
  Een hoge bloeddruk is één van de belangrijkste risicofactoren voor een beroerte. Een beroerte is een verzamelnaam voor stoornissen in de hersenfunctie als gevolg van een gestoorde doorbloeding in de hersenen. Als gevolg van een langdurige hoge bloeddruk kan een scheurtje ontstaan in een bloedvat waardoor er bloed in de hersenen komt. Dit is een hersenbloeding. De meeste beroertes (80%), worden veroorzaakt door een infarct als gevolg van een bloedvatafsluiting.
• De ogen
  Door een hoge bloeddruk en slagaderverkalking kunnen ook de bloedvaten die het netvlies van bloed voorzien worden aangetast. Een afsluiting van zo’n bloedvat leidt tot afsterven van een deel van het netvlies waardoor (gedeeltelijke), blindheid kan optreden.
• De moederkoek
  Hypertensie kan de moederkoek beschadigen waardoor het kindje, dat voor de volle 100% afhankelijk is van deze moederkoek, een tekort aan zuurstof en voedingsstoffen krijgt. Dat heeft nadelige gevolgen voor de ontwikkeling van het kindje.

Wat kun je zelf doen tegen hoge bloeddruk

Je kunt zelf veel doen om je bloeddruk te verlagen en daarmee ook het risico op hart- en vaatziekten verminderen. De volgende leefregels zijn dan belangrijk:

• Zorg voor een optimaal gewicht;
• Eet gevarieerd en gezond en met minder zout;
• Niet roken;
• Matig zijn met alcohol;
• Regelmatig bewegen.

Bronnen: Nederlandse Hartstichting, UMC Utrecht