Hoe herken je een eetstoornis?

Velen van ons letten op wat we eten en op ons gewicht. Maar wanneer slaat dit om in het nastreven van een onrealistisch laag gewicht? Om een eetstoornis te kunnen herkennen, wordt vaak gedacht aan het herkennen van een bepaald eetgedrag of ondergewicht. Maar er is veel meer waaraan een eetstoornis kan worden herkend. Hoe herken je een eetstoornis?

Wat is een eetstoornis?

Een eetstoornis is een stoornis in zowel het eten, als het denken over eten. Voor iemand met een eetstoornis is zowel het gewicht als het eten een obsessie geworden. Eetstoornissen behoren in de categorie psychische stoornissen, en zijn moeilijk te behandelen.

De gevolgen kunnen zeer ernstig zijn. Iemand met een eetstoornis krijgt op een gegeven moment allerlei lichamelijke klachten krijgen zoals:

• Botontkalking.
• Beschadigde organen.
• Duizeligheid.
• Menstruatieproblemen.
• Slecht gebit.
• Haaruitval.
• Hartritmestoornissen.
• Maag- en darmproblemen.
• Hoge bloeddruk.
• Longklachten.
• Zere gewrichten.

Maar daarbij krijgt iemand ook te maken met schuldgevoelens, schaamte, depressiviteit en eenzaamheid.

Soorten eetstoornissen

Er zijn veel soorten, maar dit zijn waarschijnlijk de bekendste:

Anorexia Nervosa

Wanneer je Anorexia Nervosa hebt, dan ben je heel erg bang om dik te worden. Het afvallen werkt verslavend en daarom blijft iemand ermee doorgaan, zelfs als zij al op een gevaarlijk laag gewicht zitten. Het geeft patiënten het gevoel dat ze ergens complete controle over hebben. Anorexia kent verschillende vormen, zo zijn er mensen die zoveel mogelijk afvallen door niet te eten. Anderen eten de ene periode niet of nauwelijks om de volgende periode enorme eetbuien te kunnen hebben. Na die eetbuien proberen ze de verorberde calorieën kwijt te raken door bijvoorbeeld over te geven of te laxeren.

Boulimia Nervosa

Bij Boulimia heb je eetbuien die worden afgewisseld met perioden van weinig eten. Het gaat hier om het eten en niet omdat iemand honger heeft. Tijdens een eetbui verliest iemand zijn of haar zelfbeheersing. Na deze eetbui vindt iemand zichzelf vies, en zal proberen om dat eten zo snel mogelijk weer kwijt te raken. Vaak gebeurt dit door dat een vinger in de keel te steken en/of laxeermiddelen of plasmiddelen te gebruiken. Het kan ook zijn dat er geen gebruik wordt gemaakt van deze middelen, maar dat na een periode van eetbuien een periode van streng vasten volgt.

Binge Eating Disorder (BED)

Deze vorm lijkt op erg Boulimia, ook hier wordt er in een korte tijd een grote hoeveelheid voedsel ingenomen, met het verschil dat er niet gebraakt wordt of dat er laxeermiddelen gebruikt worden. Na een eetbui voelen mensen met Binge Eating Disorder zich vaak schuldig of schamen ze zich. Dit kan weer leiden tot een nieuwe eetbui of juist een periode van diëten.

Niet Anders Omschreven (NAO)

Bij deze eetstoornis, is er sprake van een aantal kenmerken van Anorexia Nervosa of Boulimia Nervosa. Zo denken ze heel veel over eten, hun gewicht en lichaam, maar er wordt niet aan alle criteria voldaan. Zo kan iemand aan bijna alle criteria van Anorexia Nervosa voldoen, behalve dat de menstruatie nog steeds voortduurt. Of iemand voldoet aan alle criteria van Boulimia Nervosa, maar de eetbuien en de compensatie hiervan komt niet iedere week voor. Wanneer er dus niet aan alle kenmerken van bovenstaande eetstoornissen wordt voldaan, krijg je de diagnose eetstoornis NAO.

Naast deze meest bekende zijn er nog een aantal eetstoornissen zoals Orthorexia Nervosa, waarbij iemand niet obsessief de hoeveelheid voedsel controleert maar de kwaliteit ervan. Anorexia Atletica is een eetstoornis, waarbij iemand sport obsessief gebruikt als een middel om af te vallen. Vooral het aantal verbrande calorieën speelt daarbij een belangrijke rol. Vrouwen met diabetes type I hebben bijna 2,5 keer zoveel kans om een eetstoornis te ontwikkelen. Ze doen dat door hun insulinegehalte te beïnvloeden. Ze spuiten lagere dosissen, in of slaan ze over, waardoor de suiker en calorieën niet worden opgenomen door het lichaam. Deze vorm is bekend als Diaboulemie. Bij het Night eating syndrome eet iemand vooral ’s nachts de dagelijkse calorieën, en niet overdag. Dit lijkt niet zo gevaarlijk, echter de aandoening wordt in veel gevallen ook aan depressie gelinkt.

Hoe herken je een eetstoornis?

Naarmate een eetstoornis zich verder ontwikkelt, wordt het gemakkelijker om de signalen te herkennen. Maar iemand met een eetstoornis zal proberen om dit zo veel mogelijk te verbergen. Het is dus belangrijk om je bewust te zijn van de signalen. De meest voorkomende signalen van een eetstoornis zijn:

Signalen eetstoornis: gewicht

• Continue bezig zijn met het gewicht en daardoor vaak op de weegschaal staan.
• Gewichtsverlies of veel aankomen.
• Braken of het gebruiken van laxeermiddelen of dieetpillen.
• Veel drinken (om zo de honger te stillen).
• Obsessie hebben voor calorieën. Alles tellen.
• Vaak alleen eten, en daar ook veel moeite voor doen.
• Ruime of veel kleding dragen, om e.e.a. te verbergen.
• Extreem veel bewegen, sporten.
• Regelmatig maaltijden overslaan.
• Obsessief gedrag rond eten, excuses verzinnen om niet te hoeven eten of het vermijden van gelegenheden waarbij eten een rol speelt.

Signalen eetstoornis: lichamelijk

• Vage klachten (hoofdpijn, moeheid, lusteloosheid).
• Menstruatieklachten.
• Keelpijn, heesheid, opgezette speekselklieren
• Gebitsproblemen (gaatjes).
• Het koud hebben (met name handen en voeten)
• Maag-darmklachten (buikpijn, misselijkheid, zuurbranden)
• Spierslapte, duizeligheid, flauwte.
• Wondjes op de vingers en handen (door geforceerd braken).
• Slaapproblemen.

Signalen eetstoornis: persoonlijk

Onderstaande factoren kunnen een verhoogd risico geven voor het ontwikkelen van een eetstoornis:

• Gebrek aan autonomie en identiteit.
• Weinig zelfvertrouwen hebben.
• Negatief zelfbeeld hebben.
• Vertekend lichaamsbeeld, denken dat je dik bent terwijl dat geheel niet waar is.
• Last hebben van faalangst.
• Perfectionistisch zijn.
• Hoge eisen stellen aan zichzelf en anderen.
• Sterk afhankelijk zijn van de goedkeuring van een ander. Continue vragen om bevestiging.
• Graag willen pleasen.
• Het lastig vinden om gevoelens te uiten en om te gaan met conflicten.
• Moeilijk nee kunnen zeggen.
• Moeite hebben met assertiviteit.

Ga wanneer je je zorgen maakt over je eetpatroon naar je huisarts. Deze kan je, wanneer dat nodig is, verwijzen naar een GGZ, een psycholoog, psychotherapeut of psychiater. Vraag dan naar een hulpverlener die gespecialiseerd is in de behandeling van eetstoornissen. Wanneer je je zorgen maakt over een vriend, vriendin of kind spreek dan je bezorgdheid uit. Laat de ander weten dat je er voor die persoon wilt zijn, en dat wanneer deze erover wilt praten dat dat dan kan. Kies je woorden zorgvuldig: beschuldig niet en geef geen kritiek. Besef wel dat je het eetprobleem zelf niet kan veranderen, maar stimuleer iemand om hulp te zoeken.

Bronnen: psyq.nl, wijzijnmind.nl