Hoe gevaarlijk is blauwalg in zwemwater?

In veel zwemvijvers en openbare zwemplassen worden tijdens warm weer blauwalgen aangetroffen. Een duik in dat water kan nare gevolgen hebben. Maar hoe gevaarlijk is blauwalg in zwemwater eigenlijk voor mens en dier?

Wat is blauwalg?

Ondanks wat de naam doet vermoeden is een blauwalg geen alg, maar een bacterie. Andere benamingen voor blauwalg zijn: blauwwier, cyanobacteriën of cyanobacteria. Cyanobacterie is dan ook een betere benaming. Deze cyanobacteriën komen van nature overal in de wereld voor in zout (kans is wel klein) en zoet water. Ze leven van licht, koolstofdioxide en in het water opgeloste voedingsstoffen.

Wanneer er veel voedingsstoffen in het water zitten en de temperaturen boven de 20 graden uitkomen, dan kan dat een blauwalgenbloei veroorzaken. Dat gebeurt vooral bij rustig weer (weinig wind en regen) en niet te fel zonlicht.

Hoe kun je blauwalg herkennen?

Wanneer er lage concentraties blauwalg in het water zitten, dan kunnen je dat niet met het blote oog zien. Wanneer de concentraties verhogen, dan kun je blauwalgen herkennen aan een ‘vettige’ groene, blauwige of roodbruine laag die op het water ligt. In sommige gevallen kan dit ook stinken. Het ruikt dan naar zwavel of naar het riool. Dee stank komt omdat veel blauwalgen in de onderkant van de drijflaag afsterven. Het rottingsproces in de drijflaag haalt veel zuurstof uit het water en er komen giftige stoffen vrij. Die kunnen in hoge concentraties schadelijk zijn voor dieren zoals vissen en watervogels, maar ook voor de mens.

Op officiële zwemlocaties wordt de waterkwaliteit gecontroleerd door de gemeente. Zodra er blauwalg wordt gevonden, worden daar de bekende waarschuwingsborden geplaatst.

Welke klachten kunnen blauwalgen geven?

Als er sprake is van een hoge concentratie blauwalgen, dan kunnen ze een groene drijflaag op het water vormen. Op het moment dat de onderkant van die drijflaag afsterft, komen er gifstoffen in het water terecht. Op het moment dat je dat water inslikt of door het contact met de drijflaag via de huid of de ogen, dan kun je last krijgen van de volgende klachten:

• Misselijkheid.
• Jeukende of branderige ogen.
• Loopneus.
• Opgezwollen lippen.
• Koorts.
• Hoofdpijn.
• Oorontsteking.
• Diarree.
• Overgeven.
• Buikkrampen.
• Huidirritatie met roodheid en jeukende of branderige huid.
• Huiduitslag.
• Sloom gevoel.

In de meeste gevallen ontstaan de klachten na 12 uur en duren ongeveer 5 dagen. Daarna verdwijnen ze meestal vanzelf.

Ook dieren die na het zwemmen hun vacht droog- en schoonlikken, kunnen klachten krijgen. Klachten kunnen zijn:

• Sloomheid en zwakte.
• Braken.
• Diarree.
• Trillen.
• In ernstige gevallen shock en overlijden.

Hoe ziek kun je van blauwalg worden?

Krijg je heel veel van de giftige stoffen binnen, dan kan dat ernstige klachten geven. Gelukkig komt dat bijna niet voor, daarvoor moet je namelijk enkele grote glazen met besmet water drinken.

Vooral kleine kinderen zijn gevoelig voor vergiftiging door hun snellere stofwisseling, en doordat zij vaker water inslikken bij het spelen en het zwemmen. Maar ook oudere mensen zijn extra kwetsbaar, doordat zij een mindere weerstand hebben. Ook honden lopen risico omdat zij met open bek zwemmen.

Wanneer je in aanraking bent geweest met blauwalgen, dan moet je direct na het zwemmen douchen. Spoel ook je badkleding uit. Droog je goed af en trek droge kleren aan. Neem contact op met je huisarts als je klachten krijgt en aanhouden na het inslikken van blauwalg-water.

Wat kun je zelf doen tegen blauwalg?

• Wil je gaan zwemmen, check dan op internet (bijvoorbeeld op zwemwater.nl), of het water is goedgekeurd, of vraag het na bij de gemeente waaronder het water valt. Neem waarschuwingen serieus.
• Wanneer er ergens een zwem- of recreatieverbod is, hou je daar dan ook aan en ga niet alsnog het water in.
• Wanneer je water ziet met daarop je een drijflaag met blauwalg ga daar dan niet in zwemmen.
• Wanneer je twijfelt over het zwemwater, ga ook dan niet het water in.
• Dat geldt ook voor water waarin je vissen ziet happen naar lucht of waarin dode vissen drijven.
• Doe ook geen afwas met natuurwater waar mogelijk veel blauwalg in zit.

Bronnen: wur.nl, ntvg.nl en rijnland.net