Steeds meer mensen krijgen de ziekte van Alzheimer. Alleen in Nederland al, lijden er meer dan 150.000 mensen aan deze vorm van dementie. Wat is de ziekte van Alzheimer eigenlijk en wat is de rol van een mondbacterie?
Wat is ziekte van Alzheimer?
Bij de ziekte van Alzheimer raakt het weefsel in de hersenen beschadigd. Het gevolg hiervan is dat het geheugen steeds minder goed werkt. Van alle ziektes die leiden tot dementie, is Alzheimer de meest voorkomende. Zo’n 60 tot 70% van de dementerende mensen heeft de ziekte van Alzheimer. Dementie en Alzheimer worden vaak door elkaar gebruikt. Bij de ziekte van Alzheimer is sprake van dementie, maar niet alle mensen met dementie hebben de ziekte van Alzheimer. In de meeste gevallen begint deze aandoening bij mensen tussen de 70 en 80 jaar, maar het kan ook veel eerder beginnen.
Symptomen van de ziekte van Alzheimer
Alzheimer is een progressieve ziekte. Dat wil zeggen dat de ziekte steeds verder toeneemt. Bij iedereen ontwikkelt de ziekte op een andere manier. Globaal kan deze aandoening worden opgedeeld in:
Vroege fase alzheimer
In de eerste fase zullen er kleine veranderingen zichtbaar zijn. Het eerste wat opvalt, is dat iemand zeer regelmatig iets vergeet. Het wordt steeds lastiger om nieuwe informatie op te nemen en iemand kan gedesoriënteerd raken wat tijd en plaats betreft. Daarnaast kan iemand in de vroege fase moeite krijgen met lezen, praten en het nemen van beslissingen.
Midden fase alzheimer
In de midden fase worden de veranderingen duidelijker zichtbaar. Het korte termijn geheugen zal sterk achteruit gaan en iemand zal dingen gaan herhalen. Ook kunnen er problemen ontstaan met het eten, wassen en aankleden. Maar ook het gedrag van iemand kan in deze fase veranderen. Zo kan iemand sneller boos of achterdochtig worden en ‘s- nachts opstaan omdat het slaap/waakritme verstoord raakt. Het wordt steeds moeilijker om zonder hulp in het dagelijks leven te functioneren.
Laatste fase alzheimer
In de laatste fase is iemand voor zijn of haar verzorging volledig afhankelijk van anderen. Het geheugenverlies wordt zo groot dat iemand bekende mensen of plekken niet meer herkent. Daarnaast kan iemand in deze fase moeite hebben met kauwen en slikken, veel afvallen, incontinent raken en onrustig worden. Uiteindelijk zal iemand ook de spraak verliezen.
Hoe de ziekte zich precies uit en hoe snel de achteruitgang verloopt, wisselt van persoon tot persoon.
Oorzaken van alzheimer
De oorzaak van deze hersenaandoening is dat er eiwitten samenklonteren in de zenuwcellen van de hersenen. Hierdoor ontstaan plaques en tangles. Plaques ontstaan tussen de hersencellen en dat zorgt ervoor dat de communicatie tussen de verschillende hersencellen belemmerd wordt. De tangles ontstaan in de hersencellen. Hierdoor worden voedingsstoffen niet goed door de cel vervoerd, waardoor de hersencellen afsterven.
Bij alzheimer op jonge leeftijd (onder de 65 jaar), speelt erfelijkheid soms een rol. Kinderen van iemand met de erfelijke vorm van alzheimer hebben ongeveer 50% kans om de ziekte ook te krijgen.
Waarom er eiwitten gaan samenklonteren in de zogeheten plaques is (nog niet helemaal duidelijk. Echter, uit recent onderzoek is naar voren gekomen dat er een relatie zou ontstaan tussen een enzym dat een bacterie aanmaakt en ontstekingen veroorzaakt. Het gaat hier om de gingivitis-bacterie die één van de hoofdveroorzakers van parodontitis is. Parodontitis is een ernstige tandvleesontsteking.
Relatie tussen tandvleesontsteking en Alzheimer
Wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat er restproducten van een mondbacterie in de hersenen van mensen met dementie aanwezig zijn. Deze mondbacterie komt vooral in de bloedbaan terecht door tandartsbehandelingen waarbij apparatuur of voorwerpen worden gebruikt. Verder kan de mondbacterie de bloedbaan bereiken via alledaagse handelingen als eten, kauwen en tandenpoetsen. Deze bacterie gaat via de bloedbaan naar de hersenen.
Diagnose van alzheimer
Wanneer je vermoedt dat er wellicht sprake van Alzheimer is, ga dan naar je huisarts. Door de diagnose alzheimer zo vroeg mogelijk te stellen, kunnen er verschillende maatregelen genomen worden om zo het ziekteproces te vertragen. Ook bestaan er behandelingen om de symptomen van alzheimer te verminderen. De beste resultaten met medicatie worden bereikt op het gebied van taal, denken en dagelijks functioneren. Dit verhoogt de kwaliteit van leven van mensen met de ziekte van Alzheimer.
Een huisarts, neuroloog of ouderdomsspecialist (geriater) kan de diagnose alzheimer stellen. Vaak wordt de diagnose gesteld op basis van het verhaal van de patiënt, enkele testen en scans. In de meeste gevallen is dit voldoende om alzheimer te kunnen vaststellen. Wanneer er toch nog twijfels zijn omtrent de diagnose, dan kan een ruggenprik in het hersenvocht extra duidelijkheid geven. In het hersenvocht kijkt men naar bepaalde eiwitten die karakteristiek zijn voor alzheimer. Als de hoeveelheid eiwitten afwijkt, is de diagnose alzheimer meestal correct.
Behandeling van de ziekte van Alzheimer
Alzheimer is en progressieve ziekte die helaas (nog) niet te genezen is. Echter, er bestaan wel medicijnen en therapieën die het ziekteproces kunnen vertragen en symptomen bestrijden. Aangezien de ziekte zich bij iedereen op een andere manier ontwikkelt, is het effect van de medicijnen anders. Naast therapieën en medicatie is het heel erg belangrijk om zowel geestelijk als lichamelijk actief te blijven.
Bewegen
Bewegen heeft een positief effect op je functioneren, conditie maar ook op de stemming van iemand met Alzheimer. Door te bewegen wordt de doorbloeding van de hersenen en de productie van nieuwe zenuwcellen gestimuleerd. De norm voor gezond bewegen ligt op 5 x 30 minuten per week. Hierbij moet de ademhaling iets omhoog gaan, maar het is niet noodzakelijk dat je buiten adem bent.
Activeer je brein
Zorg ook dat je geestelijk in goede conditie blijft. Je kunt hierbij denken aan nieuwe dingen leren, maar ook het uitoefenen van hobby’s laten een positief effect zien. Het gaat dan wel om wat meer complexe activiteiten, zoals het bespelen van een instrument of het spelen van strategische spellen zoals dammen, schaken en bridge. Ook door regelmatig een bezoek te brengen aan een musea of opera heeft een positief effect. Net als het doen van vrijwilligerswerk.
