Hypochondrie, of de angst om een ernstige ziekte te hebben, is een psychische stoornis waaraan verschillende oorzaken te gronde kunnen liggen. Mensen die lijden aan hypochondrie zijn niet gerustgesteld als uit medische tests blijkt dat er lichamelijk niets met ze aan de hand is. De angst blijft bestaan, en dit patroon doorbreken is erg moeilijk.
Wat is hypochondrie?
Hypochondrie, ook wel ziektevrees genoemd, is dus een psychische stoornis. Iemand met hypochondrie is voortdurend bang dat hij of zij een ernstige ziekte onder de leden heeft. Doorgaans onschuldige lichaamssignalen, zoals jeuk of kramp, worden opgevat als tekenen van een ernstige ziekte. Hypochondrie is een angststoornis, maar kan ook onderdeel zijn van een paniekstoornis, obsessief-compulsieve stoornis of depressie. Geruststelling of medische onderzoeken (waaruit blijkt dat er niets aan de hand is) halen vaak niets uit.
Hoe ontstaat hypochondrie?
Hoewel men niet weet waardoor hypochondrie precies ontstaat, zijn er wel een aantal oorzaken te benoemen die hypochondrie kunnen uitlokken. Angststoornissen kunnen erfelijk zijn, maar dit is geen gegeven. Waardoor iemand uiteindelijk een angststoornis zoals hypochondrie ontwikkelt, hangt ook af van hoe diegene met bepaalde situaties en angsten heeft leren omgaan. Zo kan het zijn dat men ernstig ziek is geweest. De één pakt daarna de draad weer op, de ander blijft hangen in de angst om opnieuw ziek te worden. Mensen die bang zijn om ziek te worden of te zijn, letten veel meer op hun lichaam dan mensen die daar geen last van hebben. Daardoor nemen ze iedere steek, kramp of ander lichamelijk verschijnsel waar en zien dit vaak als een teken van ziekte.
Wat zijn de symptomen?
Zoals gezegd zijn mensen met hypochondrie moeilijk gerust te stellen. Ook als uit medische onderzoeken blijkt dat er geen lichamelijk oorzaak te vinden is voor hun klachten. Men bezoekt dan ook keer op keer een arts omdat de angst blijft bestaan. Deze eigenlijk ongegronde angst is het voornaamste symptoom van hypochondrie. Daarnaast zoekt men vaak informatie over allerlei ziektebeelden op internet, en gaat men steeds na of het lichaam geen nieuwe symptomen of afwijkingen vertoond. Overigens kan de angst om een ernstige ziekte te hebben juist wel echte lichamelijke klachten veroorzaken. Deze versterken uiteraard het idee dat iemand een ziekte onder de leden heeft. Denk bij deze lichamelijke klachten aan transpireren, benauwdheid, hoofdpijn, flauwvallen, hartkloppingen of misselijkheid.
Situaties die hypochondrie kunnen uitlokken
Er zijn verschillende situaties te benoemen die hypochondrie kunnen uitlokken. Bijvoorbeeld wanneer men financiële problemen heeft, zonder werk zit of alleenstaand is. Mensen die depressief zijn, een andere psychische stoornis hebben of een traumatische gebeurtenis hebben meegemaakt, hebben ook een verhoogd risico om hypochondrie te ontwikkelen.
Hoe is hypochondrie te behandelen?
De huisarts kan hulp bieden bij het leren omgaan met hypochondrie. Er zijn overigens geen medicijnen die deze angststoornis kunnen verhelpen. Praten met een psycholoog heeft vaak wel nut. Samen met de psycholoog kan er gekeken worden naar de angsten, waardoor deze ontstaan en hoe ze verholpen kunnen worden. Daarbij is het van belang om een dagboek bij te houden waarin de gedachten en angsten beschreven worden. De psycholoog kan met behulp van diverse oefeningen ook proberen om het angstpatroon te doorbreken.
Wat kun je zelf doen om hypochondrie tegen te gaan?
Naast een begeleiding van de huisarts en/of psycholoog, kun je zelf ook veel doen om hypochondrie tegen te gaan. Het belangrijkste is wel om een dagboek bij te houden, en daarin je gedachten en angsten vast te leggen. Probeer ook te beschrijven waarom je bang bent. Zo ontstaat er een duidelijk beeld van de angst en in hoeverre deze versterkt wordt door je eigen (negatieve) gedachten. Het is ook belangrijk om je angst bespreekbaar te maken. Praat erover met familie en vrienden. Zij kunnen je ook helpen om niet toe te geven aan de angst door voor afleiding te zorgen. Wees je ook bewust van de lichamelijke symptomen die angst kan veroorzaken, zodat je deze niet als tekenen van een ernstige ziekte gaat zien.
Wat kun je doen als angstgevoelens overheersen?
Wanneer angstgevoelens de kop op steken, probeer zoveel mogelijk afleiding te zoeken en blijf positief. Negatieve gedachten versterken de angstgevoelens en kunnen ook de lichamelijke klachten verergeren. Maak voor jezelf een plan waarin staat welke positieve dingen je kunt ondernemen wanneer je last krijgt van angstgevoelens. Denk daarbij aan activiteiten die je helpen te ontspannen. Ga wandelen of sporten, of spreek af met een vriend of vriendin. Het allerbelangrijkste is misschien nog wel om de angst onder ogen te komen. Dat wil zeggen dat je emoties niet onderdrukt, maar ermee om leert gaan. Ga niet voor een oplossing op korte termijn (bijvoorbeeld door je gevoelens te verdoven met alcohol of drugs), maar werk aan een oplossing voor de lange termijn. Uiteindelijk heb je daar veel meer baat bij!