Van een bipolaire stoornis heeft vast niet iedereen gehoord. De term manisch depressief, klinkt veel mensen wel bekend in de oren. Beide termen komen op hetzelfde neer: een ernstige psychische ziekte waarbij stemmingswisselingen centraal staan. Een ziekte die chronisch is.
Maar wat houdt de ziekte precies in en hoe kunt u het herkennen? Dit laatste is met name belangrijk omdat mensen die lijden aan een bipolaire stoornis vaak (in eerste instantie), niet inzien dat ze ziek zijn.
Wat is een bipolaire stoornis?
Mensen die lijden aan een bipolaire stoornis ervaren ernstige stemmingswisselingen. Zo kan iemand op het ene moment heel depressief zijn, en op het andere moment juist heel opgewekt. Dat laatste noemen we ook wel een manie. Dit verklaart ook de naam die voorheen altijd aan de ziekte werd gegeven: manisch-depressieve stoornis. Deze stemmingswisselingen, ook wel episodes genoemd, worden over het algemeen afgewisseld met perioden waarin de stemming normaal is. Wanneer men meer dan vier episodes in een jaar ervaart, wordt er gesproken van ‘rapid cycling’. Dat wil zeggen dat de episodes erg snel rouleren. Dit ontstaat overigens vaak pas op latere leeftijd.
Bipolair type 1 & type 2
Er zijn twee verschillende typen bipolaire stoornissen. Type 1 wordt gekenmerkt door manische, hypomanische, depressieve en gemengde episodes. Type 2 wordt alleen gekenmerkt door depressieve en hypomanische episodes. De diagnose bipolair type 1 wordt gesteld als men één of meerdere manische episodes heeft gehad. De diagnose type 2 wordt gesteld als men één of meerdere hypomanische en/of depressieve episodes heeft gehad.
Manisch & hypomanisch: het verschil
Naast een manie, kan iemand met een bipolaire stoornis dus ook een hypomanie ervaren. Het verschil zit hem in psychotische symptomen. Mensen die hypomanisch zijn, hebben net als mensen die manisch zijn, het idee dat ze de hele wereld aankunnen. Ze zijn extreem uitgelaten of prikkelbaar en slapen weinig. Bij een manie is er echter ook nog kans op een psychose, dat wil zeggen dat men wanen heeft of hallucineert. Bij een hypomanie is dit echter niet het geval.
Erfelijkheid
Een bipolaire stoornis kan erfelijk zijn. Mensen waarvan familieleden een bipolaire stoornis hebben, zijn vaker depressief of hebben ook een bipolair stoornis. Kinderen van ouders met een bipolaire stoornis hebben 10 tot 20% kans dat zij de ziekte zelf ook onder de leden hebben.
Bipolaire stoornis & de gevolgen daarvan
Hoewel de ziekte op zich niet dodelijk is, lopen mensen met een bipolaire stoornis een grotere kans om vroegtijdig te sterven dan gezonde mensen. Het gaat daarbij niet alleen om zelfmoord, wat vaak gedacht wordt, maar ook om hart- en vaatziekten. De ziekte is niet alleen van invloed op het lijf en het leven van de patiënt zelf. Ook zijn of haar omgeving kan last ondervinden van de aandoening. Want tijdens een episode verandert het gedrag van de persoon vaak enorm. Zo maken mensen met een bipolaire stoornis tijdens een episode vaak ondoordachte beslissingen of nemen ze grote financiële risico’s. De gevolgen hiervan zijn vaak ook goed merkbaar voor de omgeving. Het is daarom niet alleen belangrijk dat de patiënt een goede begeleiding krijgt, maar ook zijn of haar naaste familie en vrienden.
Behandeling van een bipolaire stoornis
Een bipolaire stoornis wordt vaak behandeld met medicijnen en psychotherapie. De medicijnen worden voorgeschreven om de symptomen van zowel manie als depressie te bestrijden of te voorkomen. Vaak worden er ook medicijnen voorgeschreven die angst verminderen en/of slaapmedicatie. Door middel van psychotherapie wordt geprobeerd om mensen met een bipolaire stoornis ziektebewust te maken: zo krijgen zij voorlichting over de ziekte. Daarbij worden er handvatten geboden waardoor de patiënt beter kan omgaan met de gevolgen van de stoornis.
Vaak wordt er ook een signaleringsplan opgesteld in samenwerking met naasten. Op die manier staat er zwart op wit wat men kan doen indien de persoon in kwestie een manische of depressieve episode krijgt. (Gedwongen) opname in het ziekenhuis voor behandeling behoort ook tot de mogelijkheden. Dit gebeurt echter alleen in ernstige gevallen. Hoe de ziekte verloopt verschilt van persoon tot persoon. Vaak is de ziekte goed te behandelen, mits men zich houdt aan de voorgeschreven medicatie en therapieën.
Bronnen: hersenstichting
