Osteoporose: dit zijn de meest voorkomende oorzaken

Osteoporose is een veel voorkomende aandoening. In Nederland zijn er meer dan 1 miljoen mensen met osteoporose en dat zijn niet alleen vrouwen. Inmiddels weten we namelijk dat iedereen osteoporose kan krijgen. Wat zijn de meest voorkomende oorzaken voor osteoporose?

Wat is osteoporose?

Osteoporose noemen we ook wel botontkalking. Het is een systematische aandoening aan het bot, waarbij de hoeveelheid kalk in je botten afneemt en de botstructuur verandert. Er wordt dan meer bot afgebroken dan dat er wordt opgebouwd en de botdichtheid neemt af. Hierdoor worden je botten brozer, waardoor je ze sneller kunt breken of last kunt krijgen van een ingezakte wervelkolom.

Symptomen osteoporose

Van botontkalking voel je zelf meestal niets. Pas op het moment dat je iets breekt, dan is dat meestal het eerste signaal. Bij iedereen van boven de 50 jaar is een botbreuk dan ook het startmoment voor een onderzoek naar osteoporose. Wanneer je arts hier niet automatisch een afspraak voor maakt, dan kun je dit zelf aan je arts vragen.

Een breuk is niet het enige symptoom, ook kan je lichaamshouding veranderen, doordat je rugwervels langzaam inzakken door die verminderde botsterkte. Hierbij kun je een voorovergebogen houding krijgen, wat we kyfose noemen. Niet alleen je houding kan een teken zijn, maar ook pijn bij het opstaan en bij beweging.

Oorzaken osteoporose

Er wordt een onderscheid gemaakt tussen primaire- en secundaire osteoporose wanneer je het over de oorzaken hebt.

Oorzaken primaire osteoporose

Dit is de vorm waar ongeveer 90% van de patiënten aan lijdt en waarbij vaak geen direct oorzaak aan te wijzen. Wel wordt er een verdeling gemaakt naar type 1 en type 2.

• Type 1 is een postmenopauzale osteoporose, die veel vrouwen na de menopauze ontwikkelen. Dit heeft te maken met de afname van het vrouwelijke geslachtshormoon oestrogeen, dat na de overgang heel ver daalt. Daardoor wordt er meer bot afgebroken dan er wordt aangemaakt en neemt je botmassa dus heel snel af.
• Type 2 is een vorm van osteoporose die te maken heeft met leeftijd. Hierbij gaat het meestal over een zeer geleidelijk proces waarin de botten zwakker worden.

Dit maakt dan ook direct duidelijk waarom vrouwen het meest getroffen worden door osteoporose.

Oorzaken secundaire osteoporose

We spreken van secundaire osteoporose wanneer dit het gevolg is van een bepaalde aandoening, medicijninname, erfelijkheid of van een andere factor van buitenaf.

Medische aandoening

Wanneer je last hebt van bepaalde aandoeningen dan loop je meer kans op botontkalking. Dit zijn bijvoorbeeld:

• Reumatoïde artritis
• Diabetes I of II
• COPD
• Te snel werkende schildklier
• Syndroom van Cushing
• Chronische nierziekte
• Chronische darmaandoeningen, waaronder: de ziekte van Crohn en coeliakie
• Eetstoornis.

Medicijnen

Eén van de bekendste middelen die botontkalking kan veroorzaken is prednison, een corticosteroïden en ontstekingsremmer die ingezet wordt bij onder andere astma, reuma en bij bepaalde darmaandoeningen. Ook medicijnen tegen epilepsie of bloedverdunners kunnen deze botontkalking veroorzaken.

Risicofactoren osteoporose

De volgende zaken vergroten de kans op osteoporose:

• Onvoldoende lichaamsbeweging;
• Vitamine D-tekort;
• Te veel alcohol: meer dan 3 glazen per dag
• Roken.

Osteoporose voorkomen

Niet alle oorzaken van osteoporose kun je tegenhouden, maar je kunt wel beginnen met een gezonde leefstijl. Wat kun je zelf doen om je botten sterk en gezond te houden?

• Dagelijks minimaal een half uur bewegen, waarbij je de botten actief belast. Denk hierbij aan wandelen, traplopen, springen of hardlopen. Zo zorgt wandelen er voor dat je botten door je gewicht belast worden. Traplopen zorgt weer voor een hele andere belasting van je botten. Deze actieve belasting van je botten zorgt ook voor een betere spierkracht en balans, waardoor de kans op vallen kleiner wordt.
• Eet gezonde voeding met voldoende zuivelproducten. Het advies is om dagelijks vier zuivelproducten te nuttigen om zo voldoende calcium binnen te krijgen. Wil je geen zuivelproducten, dan kun je ook denken aan groene bladgroenten, broccoli en noten. Deze producten zijn ook rijk aan calcium.
• Zorg dat je dagelijks in het zonlicht komt voor de aanmaak van vitamine D. Het advies is om tussen april en september iedere dag minimaal 30 minuten met blote armen en gezicht in de zon door te brengen. Zonlicht helpt bij het krijgen en houden van sterke botten (door vitamine D). Wanneer dit niet lukt, dan kun je dagelijks 10 – 20 mcgr. vitamine D als supplement nemen.
• Stop met roken, roken bevordert namelijk de botafbraak en wees matig met gebruik van alcohol.

Ga voor advies over medicatie of dieet altijd eerst langs je huisarts, voor jezelf drastische veranderingen maakt.

Bronnen: Universitair Medisch Centrum Utrecht, Osteoporose Vereniging en VZinfo