Een bijnieruitputting bestaat dat echt?

Steeds vaker lees je dat wanneer je uitgeput, aanhoudend moe of depressief bent dat je dan last kunt hebben van een bijnieruitputting. Maar bestaat dat wel?

De bijnieren

Onze bijnieren zijn twee kleine organen die als kapjes op onze nieren liggen. Een bijnier bestaat uit een binnenste (merg) en een buitenste deel, wat we de schors noemen.
Het merg van de bijnier produceert twee hormonen te weten: adrenaline en noradrenaline. Beide spelen een belangrijke rol in het reguleren van onder andere je bloeddruk.

De schors bestaat vervolgens weer uit drie zones. De buitenste zone produceert hormonen die invloed hebben op je hormoonhuishouding. De middelste zone produceert glucocorticoïden (onder andere cortisol), die onder andere invloed hebben op de vetverdeling. Maar die ook ontstekingen kunnen onderdrukken en glucose kunnen vormen. De binnenste zone zorgt voor de aanmaak van zowel testosteron als oestrogeen: de mannelijke en vrouwelijke geslachtshormonen.

Bijnieruitputting

Men beweert dat bij een bijnieruitputting de bijnieren te veel en te lang achter elkaar gestimuleerd worden, vaak als gevolg van langdurige stress. Het gevolg hiervan zou zijn dat de voorraad hormonen opraakt. De bijnieren zouden dan uitgeput zijn.

De symptomen die men vaak linkt aan een bijnieruitputting zijn onder andere: vermoeidheid, duizelingen, behoefte aan zoet en zout, depressieve gedachtes, moeite met slapen en opstaan en een verlaagd libido.
Deze klachten komen ook voor bij allerlei aandoeningen. Zo komen veel symptomen overeen met de klachten van een burn-out, een traag werkende schildklier, slaapapneu enzovoort. Het is wel zo dat bepaalde klachten die men toekent aan een bijnieruitputting voorkomen bij een aantal bijnieraandoeningen, waaronder bijnierschorsinsufficiëntie. Bijnierschorsinsufficiëntie is wel een medisch erkende aandoening.

Bestaat een bijnieruitputting?

Een bijnieruitputting is geen erkende aandoening in de reguliere geneeskunde. Er is namelijk geen wetenschappelijk bewijs voor het bestaan van een bijnieruitputting. De term bijnieruitputting wordt in de volksmond vaak gebruikt voor allerlei klachten die ontstaan door langdurige blootstelling aan mentale, emotionele en/of lichamelijke stress.

Aandoeningen aan de bijnieren

Aandoeningen aan de bijnieren die wel medisch erkend zijn, zijn:

Ziekte van Addison

De ziekte van Addison ontstaat door een ontsteking van de bijnieren. De ontsteking komt doordat de eigen afweer van het lichaam de bijnieren aanvalt (een auto-immuunziekte). Door deze ontsteking raakt de bijnierschors beschadigd waardoor deze onvoldoende hormonen kan aanmaken. De ziekte van Addison is een medisch erkende aandoening. Als je de ziekte van Addison hebt, dan kun je onder meer last krijgen van:

• Vermoeidheid
• Misselijkheid, minder trek
• Buikpijn
• Diarree of juist verstopping
• Behoefte aan zout eten

Syndroom van Cushing

Bij deze aandoening maakt de schors te veel aan van het hormoon cortisol (stresshormoon). Mogelijke oorzaak kan het gebruik van medicijnen met cortisol erin zijn, zoals huidzalven of injecties. Dit is de meest voorkomende oorzaak. Ook kan een gezwel in de hersenen of bijnieren er voor zorgen dat het lichaam te veel cortisol aanmaakt. Wanneer je last hebt van het syndroom van Cushing dan kun je last hebben van:

• Gewichtstoename
• Vetafzetting rond de romp met in verhouding dunne armen en benen
• Een vollemaansgezicht vaak met rode blosjes
• Snel blauwe plekken
• Spierzwakte
• Rood-paarse huidstriae

Syndroom van Conn

Wanneer je last hebt van deze ziekte dan maken je bijnieren te veel van het hormoon aldosteron aan. De oorzaak van deze ziekte kan in beide (vergrote) bijnieren liggen, of een (goedaardige) tumor in één bijnier zijn. De meest voorkomende symptomen van de ziekte van Conn zijn:

• Vermoeidheid
• Spierzwakte of pijnlijke spieren
• Veel hoofdpijn of migraine
• Hartritmestoornissen of intense hartkloppingen
• Veel moeten plassen
• Tintelende handen, vingers, voeten of tenen

Bijnierkanker

Wanneer er een gezwel ontstaat in de bijnierschors dan kan deze kwaadaardig zijn. Dan is er sprake van bijnierkanker. De tumor kan dan te veel hormonen produceren. Vaak is dat het hormoon cortisol. Ook een overproductie van het hormoon aldosteron kan ontstaan. Mogelijke symptomen kunnen zijn:

• Gewichtstoename
• Vollemaansgezicht
• Slechte wondgenezing
• Verlies van spierkracht
• Vermoeidheidsklachten

Behandeling van bijnieruitputting

Een bijnieruitputting is geen erkende aandoening. Er bestaat dan ook geen officiële behandeling voor een bijnieruitputting. De klachten zoals onder andere: vermoeidheid, duizelingen, depressie en de drang naar zoet en zout kunnen wel de oorzaak zijn van een onderliggende aandoening aan de bijnieren. Het is daarom belangrijk dat deze wordt achterhaald, zodat er met een gerichte behandeling gestart kan worden.
Natuurlijk is het ook verstandig om een gezonde levensstijl aan te nemen. Sport regelmatig, eet gezond, stop met roken, drink voldoende water en slaap genoeg. Zorg dat je stress zoveel mogelijk vermijdt in het dagelijks leven. Vind een balans tussen drukke momenten en periodes van rust.

Bronnen: Maxima MC en Maastricht UMC