Griepachtige klachten zijn symptomen van sarcoïdose

Ben je vermoeid, heb je koorts en ben je kortademig? Dan kun je een virusje te pakken hebben, maar er kan ook meer aan de hand zijn. Het kan zijn dat je de aandoening sarcoïdose hebt.

Wat is sarcoïdose?

Sarcoïdose is een ziekte waarbij er ontstekingen ontstaan in je organen, huid en gewrichten. Bij zo’n ontsteking worden er heel veel afweercellen (witte bloedlichamen) aangemaakt die zich op een speciale manier ophopen. Zo’n ophoping wordt een granuloom genoemd en bij de meeste mensen verdwijnen deze granulomen vanzelf. Bij anderen niet. Het kan ook zo zijn dat het aantal granulomen constant blijft, maar ze kunnen ook in aantal toenemen. In sommige gevallen ontstaat er ook littekenweefsel. Littekenweefsel en veel granulomen kunnen ervoor zorgen dat je organen niet meer goed kunnen werken.

Sarcoïdose kan door je hele lichaam voorkomen, maar toch zien we dat deze aandoening vooral in de longen voorkomt. Naast de longen komt het ook regelmatig in de lever, huid lymfeklieren, ogen en gewrichten voor. Minder vaak komt het voor in het hart en zenuwstelsel.

Sarcoïdose werd vroeger de ziekte van Besnier-Boeck (-Schaumann) genoemd. Het woord sarcoïdose is afgeleid van het Griekse woord ‘sarkoodis’ wat vleesachtige ophopingen betekent.

Acute en chronische sarcoïdose

Sarcoïdose kent acute en chronische verschijningsvormen:

Acute sarcoïdose

Bij deze vorm ontstaan de klachten plotseling en in zeer korte tijd. Mogelijke klachten kunnen zijn:

• Koorts.
• Vermoeidheid.
• Hoesten.
• Kortademigheid.
• Gewrichtsklachten, stijfheid gewrichten.
• Pijnlijke, gezwollen enkels.
• Paars-rode vlekken op de huid (erythema nodosum), vooral op de scheenbenen.

Chronische sarcoïdose

Bij deze geleidelijke vorm ontstaan de klachten langzaam (weken tot maanden). De klachten die bij de chronische vorm voorkomen verschillen sterk per persoon. Maar bijna altijd zijn de longen aangetast. Ook hebben de meeste mensen last van kortademigheid en/of een aanhoudend hoestje. Verder kan iemand last krijgen van vermoeidheid, gewichtsverlies, nachtzweten, koorts, hartritmestoornissen, duizeligheid en doofheid. Wanneer de ogen zijn aangetast, dan kan iemand last krijgen van: branderigheid, tranen, jeuk, rode ogen, overgevoelig voor licht, zwarte vlekjes of wazig zien.

Oorzaak van sarcoïdose

De exacte oorzaak is helaas (nog) niet bekend. In de loop der jaren zijn veel mogelijke oorzaken onderzocht. Denk hierbij aan bacteriën, virussen, allergische- of auto-immuunreacties (zoals bijvoorbeeld bij reuma) en/of erfelijke factoren. Deze zouden allemaal kunnen bijdragen aan de ontwikkeling van sarcoïdose, mogelijk in combinatie.

De laatste veronderstelling is dat erfelijkheid samen met bepaalde omgevingsfactoren een rol speelt.
In de meeste gevallen zijn sarcoïdose patiënten tussen de 20 en 40 jaar oud wanneer ze de diagnose krijgen. In Nederland krijgen ongeveer evenveel mannen als vrouwen sarcoïdose en men schat dat ongeveer 5000 tot 8000 mensen in Nederland deze aandoening hebben.

Diagnose van sarcoïdose

Op het moment dat de arts aan de mogelijkheid sarcoïdose denkt, word je uitgebreid onderzocht. In eerste instantie kijkt de arts welke lichamelijk klachten je hebt en zal hij/zij een lichamelijk onderzoek doen. Daarnaast kun je te maken krijgen met een aantal onderzoeken zoals:

• Bloedonderzoek
  Er bestaat geen specifieke bloedtest waarmee sarcoïdose wordt vastgesteld, maar met een bloedonderzoek kan er aangetoond worden of er ontstekingswaarden in je bloed aanwezig zijn. Daarnaast wordt er gekeken of er antistoffen in je bloed zitten. Dit zijn eiwitten die met je afweersysteem te maken hebben. Bij sarcoïdose is in je bloed soms een hoger gehalte van het enzym ACE (Angiotensine Converting Enzym) te vinden. Een hoog calciumgehalte kan wijzen op sarcoïdose.
• Urineonderzoek
  In je urine kan gekeken worden naar het calciumgehalte.
• Echo of scan
  Afhankelijk van de plek in je lichaam waar de ziekte voorkomt, laat je arts een echo of scan maken. Door de contrastvloeistof die je krijgt, ziet de arts op de scan duidelijk waar in je lichaam de ontstekingen zitten.
• Longfunctieonderzoek
  Tijdens dit onderzoek ijkt men of er via de longblaasjes voldoende zuurstof in je bloed komt. Deze wordt voornamelijk uitgevoerd worden als er longklachten zijn.
• Biopsie
  Als andere onderzoeken geen uitsluitsel geven, kan je arts besluiten om een klein beetje weefsel weg te nemen. In dit weefsel kan de arts vervolgens zoeken naar granulomen.

Behandeling van sarcoïdose

Wanneer je sarcoïdose hebt, dan bestaat de kans dat het vanzelf over gaat. Behandeling is dan vaak niet nodig, maar deze groep blijft wel onder controle. Voor de mensen die veel klachten hebben kunnen er medicijnen worden voorgeschreven. Deze medicijnen genezen de aandoening niet, maar onderdrukken de ontstekingen.

Medicijnen

Meestal probeert men de ontstekingen te onderdrukken met corticosteroïden in de vorm van Prednison. Daarnaast kan er gekozen worden voor NSAID’s, deze worden voorgeschreven bij pijnklachten in gewrichten en/of spieren. Een relatief nieuw soort middelen dat bepaalde eiwitten in het afweersysteem blokkeert zijn de zogenaamde biologicals. Hierdoor wordt het ontstekingsproces direct geblokkeerd. Nadeel van behandeling met deze medicijnen is wel dat ze alleen in gespecialiseerde ziekenhuizen toegediend kunnen worden.

Niet-medicamenteuze behandeling

• Fysiotherapie
  Naast medicijnen kan fysiotherapie helpen om de conditie zo optimaal mogelijk te houden zodat je uithoudingsvermogen beter wordt.
• Ademhalingstherapie
  Wanneer je vaak kortademig of snel vermoeid bent, dan kan ademhalingstherapie misschien verlichting geven. Hierbij leer je op een juiste manier te ademen.
• Oefentherapie
  Oefentherapie kan gebruikt worden om het lichaam zo soepel mogelijk te houden. Dit kan de gewrichtsklachten en spierproblemen, als gevolg van sarcoïdose, verminderen.
• Alternatieve behandeling
  Er zijn ook mensen die baat hebben bij alternatieve behandelwijzen. Voorbeelden zijn homeopathie, acupunctuur, reiki, maar ook yoga en mindfulness.

Bronnen: sarcoidose.nl, longfonds.nl en antoniusziekenhuis.nl