Aantal SOA’s blijft stijgen

Het aantal seksueel overdraagbare aandoeningen in Nederland blijft stijgen. Het aantal mensen die het afgelopen jaar positief getest zijn is tot 17% gestegen. In Nederland vinden er jaarlijks naar schatting ruim 100.000 nieuwe infecties met SOA plaats. Waar komt deze stijging door?

Wat is een SOA?

Een SOA is een afkorting van seksueel overdraagbare aandoening. Het is een geslachtszieke die je kunt oplopen door onder andere seksueel contact. Er zijn verschillende soorten en sommige kunnen, als ze niet op tijd behandeld worden, ernstige gevolgen hebben. De meeste zijn gelukkig goed te behandelen. SOA’s zijn meestal erg besmettelijk en je kunt er een oplopen zonder dat je het door hebt. Omdat je het soms niet merkt kun je dus ook ongemerkt deze aandoening doorgeven.

Hoe kom je aan een SOA?

SOA’s worden overgedragen door sperma, vocht van de vagina, contact met besmet bloed en contact tussen de slijmvliezen. Slijmvliezen zitten in de mond, de anus, de penis en de vagina. SOA’s worden vaak opgelopen door onveilige seks, zoals seks zonder condoom. Maar ook als je een condoom gebruikt die niet sterk genoeg is, dan kunnen er gaatjes in ontstaan en kun je alsnog een SOA oplopen.

Een deel wordt overgedragen via het bloed. Je kunt bijvoorbeeld ook een SOA krijgen door het laten zetten van een tatoeage, waarbij niet hygiënisch te werk wordt gegaan. Ook door het gebruik van drugs kun je een SOA krijgen wanneer er gebruik gemaakt wordt van niet steriele naalden. Sommige SOA’s, zoals genitale wratten, kunnen ook worden overgedragen wanneer er een condoom wordt gebruikt.

De belangrijkste SOA’s zijn:

• Chlamydia
• Gonorroe
• Syfilis
• HIV
• Hepatitis B
• Herpes genitalis
• Genitale wratten
• Trichomonas
• Schaamluis.

Waar herken je een SOA aan?

De volgende verschijnselen kunnen wijzen op een SOA:

• Branderig en/of geïrriteerd gevoel of zelfs pijn tijdens het plassen of erna.
• Afscheiding uit de vagina of de penis. Bij vrouwen komt er vaak wat meer afscheiding vrij dan normaal. De afscheiding kan waterig, geel, groenig of melkachtig van kleur zijn en scheidt een sterke geur af
• Jeuk en dan in het schaamhaar, aan de eikel, anus of schaamlippen.
• Gezwollen klieren in de liezen.
• Pijn ervaren in één of beide teelballen.
• Pijn hebben in de onderbuik.
• Pijn hebben tijdens de seks.
• Zweren, wratten of blaasjes op / rond de penis, de vagina, de mond of de anus.
• Onregelmatig of abnormaal bloedverlies.

Maar het is heel belangrijk dat men weet dat een SOA niet altijd klachten geeft, terwijl het wel gevaarlijk kan zijn, zoals bij chlamydia waarbij 70% van de vrouwen helemaal geen symptomen ervaart. Maar wanneer je de ziekte te lang bij je draagt, kan het voor grote ontstekingen in de onderbuik en voor verklevingen zorgen. Dat kan uiteindelijk zelfs leiden tot onvruchtbaarheid. Dit geldt ook voor gonorroe bij de man. Om er zeker van te zijn dat je anderen niet besmet, is het belangrijk om zeker te weten dat je geen SOA bij je draagt.

Meer SOA’s aangetroffen

Het percentage mannen en vrouwen bij wie uiteindelijk een SOA wordt aangetroffen, neemt dus toe. Bij ruim 17% van de consulten werd één of meer SOA(‘s) gevonden terwijl dat in 2014 nog 15,5% was. De stijging van het aantal SOA’s komt vooral voor rekening van vrouwen en heteroseksuele mannen. Dit blijkt uit de Thermometer seksuele gezondheid 2015 van het RIVM. Net als in voorgaande jaren is chlamydia de meest voorkomende SOA.

• Chlamydia

  Het aantal diagnoses van chlamydia is met 5% gestegen en deze stijging komt voor rekening van vrouwen en heteroseksuele mannen. De stijging is sterker dan voorgaande jaren. Bij heteroseksuele mannen is het percentage waarbij chlamydia is aangetroffen gestegen van 13,9% naar 16,1%. Bij vrouwen steeg het percentage van 12,9% naar 14,2%.

• Gonorroe

  Sinds 2012 is het percentage mensen met gonorroe stabiel. Het bedroeg 3,6 procent in 2014 met in totaal 4.594 diagnoses. Gonorroe komt ruim 4 keer zo vaak voor bij MSM als bij vrouwen en heteroseksuele mannen.

• Syfilis

  Het aantal diagnoses van syfilis is gestegen met 27% tot 942.

• HIV

  In 2015 zijn er 288 nieuwe hiv-diagnoses gesteld en dat is een daling van 11% ten opzichte van 2014.

Voor de meeste SOA zijn er geen ontwikkelingen in risicofactoren van bekend die van invloed zouden kunnen zijn op deze stijging. Wel zullen er in de toekomst meer SOA gevonden worden, omdat de bekendheid toeneemt en steeds meer mensen zich op een SOA laten onderzoeken.

Behandeling SOA

De meeste zijn eenvoudig te behandelen. De behandeling van de bacteriële SOA chlamydia, gonorroe en syfilis bestaat meestal uit het voorschrijven van een eenmalige antibioticumkuur. Wanneer je het idee hebt dat je een SOA hebt, maak dan een afspraak bij je huisarts. Deze kan je verder helpen.

Bronnen: Jouw GGD en RIVM