Baarmoederhalskanker, herken de symptomen

Ieder jaar krijgen ongeveer 750 vrouwen de diagnose baarmoederhalskanker. De meeste van hen zijn tussen de 30 en 50 jaar oud. Wat zijn de symptomen van deze vorm van kanker?

Wat is baarmoederhalskanker?

Baarmoederhalskanker, ook wel bekend als cervixcarcinoom, is kanker in cellen van de baarmoederhals. In de meeste gevallen ontstaat het in het overgangsgebied van de baarmoederhals en de baarmoedermond. Op het moment dat er maar een aantal afwijkende cellen zijn, dan spreekt men van het voorstadium van baarmoederhalskanker. Als de aandoening niet in dat voorstadium wordt behandeld, dan kunnen er veel afwijkende cellen ontstaan en dan spreekt men van baarmoederhalskanker.

Er bestaan 2 typen baarmoederhalskanker:

• Het plaveiselcelcarcinoom
  Dit is kanker van de plaveiselcellen en komt bij 8 van de 10 vrouwen met baarmoederhalskanker voor.
• Het adenocarcinoom
  Dit is kanker van de cilindercellen, dit type komt bij 2 van de 10 vrouwen met baarmoederhalskanker voor. Het is een agressievere vorm van baarmoederhalskanker met een minder goede prognose.

Hoe ontstaat baarmoederhalskanker?

Het humaan papilloma virus (HPV), is een virus dat tijdens seksueel contact kan worden overgedragen. Bij de meeste mensen doet dit virus niets en ruimt het afweersysteem het virus gewoon weer op. Echter, bij een klein deel van de vrouwen wordt het niet opgeruimd en blijft het virus langdurig aanwezig. Het virus kan dan zorgen voor veranderingen aan de cellen op de grens van de baarmoederhals en baarmoedermond. Dat overgangsgebied is erg gevoelig voor een infectie met HPV. Deze veranderingen in de cellen van de baarmoederhals kunnen, wanneer ze niet behandeld worden, uiteindelijk leiden tot baarmoederhalskanker.

Risicofactoren voor baarmoederhalskanker

Roken beïnvloedt het afweersysteem in negatieve zin. Het belemmert het afweersysteem namelijk in het opruimen van het humaan papilloma virus.

Maar ook bepaalde medicijnen, die de afweer onderdrukken (immunosuppressiva), zijn een risicofactor.

Er is geen verband aangetoond dat erfelijkheid een rol speelt bij het ontstaan van baarmoederhalskanker. Net als dat er geen bewijs is dat het slikken van de pil het risico verhoogt.

Symptomen van baarmoederhalskanker

Baarmoederhalskanker kan lange tijd onopgemerkt blijven. In het begin hebben de meeste vrouwen helemaal geen klachten. De eerste tekenen die op kunnen treden zijn:

• Tijdens het vrijen, of bij het inbrengen van een tampon last hebben van bloedverlies.
• Een bruine afscheiding of bloedverlies op het moment dat je niet menstrueert.
• Bloedverlies na de overgang.
• Pijn ontstaat meestal pas als de kanker doorgroeit in andere organen of als er uitzaaiingen zijn.

Bovenstaande klachten betekenen niet direct dat iemand baarmoederhalskanker heeft. Deze klachten kunnen ook wijzen op een hele andere aandoening. Echter, wanneer je langer dan enkele weken last van deze klachten hebt, laat dan de huisarts er naar kijken.

Diagnose van baarmoederhalskanker

Wanneer de huisarts vermoedt dat er sprake is van baarmoederhalskanker, dan neemt hij of zij een uitstrijkje af. Hierbij worden er wat cellen van het baarmoederhalsslijmvlies afgenomen. Deze cellen worden onderzocht op eventuele afwijkingen. Bevat het uitstrijkje afwijkende cellen, dan wordt iemand doorverwezen naar de gynaecoloog. Deze zal een uitgebreider onderzoek doen, wat kan bestaan uit een vaginaal onderzoek en een colposcopie.

Bij een colposcopie kan de gynaecoloog, met een soort vergrotende loep, nauwkeurig naar de baarmoedermond kijken. Als er afwijkende cellen worden gevonden, kan hij een stukje weefsel wegnemen om de cellen nader te onderzoeken. Wanneer uit deze biopsie blijkt dat de kanker zich nog in een heel vroeg stadium bevindt en alleen in de plaveiselcellen van de baarmoederhals voorkomt, dan zijn verdere onderzoeken meestal niet nodig.

Maar op het moment dat er is bevestigd dat het om baarmoederhalskanker gaat wat zich in een verder stadium bevindt en uitgezaaid is, dan zullen er verdere onderzoeken ingezet worden.

Behandeling van baarmoederhalskanker

Er zijn verschillende behandelingen mogelijk bij baarmoederhalskanker. De behandeling is afhankelijk van het soort kankercellen en het stadium waarin de kanker zich bevindt. Mogelijke behandelingen zijn:

Operatie

• Verwijdering van een deel van de baarmoederhals
  Afhankelijk van het stadium van de kanker wordt behalve de tumor ook zogenaamd gezond weefsel daaromheen weggehaald. Dit doet men om de kans te vergroten dat dan alle kankercellen weg zijn. In een vroeg stadium kan met een kleine operatie een stukje van de baarmoederhals worden verwijderd door middel van een conisatie. Op deze manier blijft de baarmoeder nog intact.
• Verwijdering van de baarmoeder
  Wanneer de kanker zich in een verder gevorderd stadium bevindt, dan wordt de totale baarmoeder verwijderd. In sommige gevallen zal dit samen met de eierstokken, eileiders, het bovenste deel van de schede en een deel van het steunweefsel zijn. Ook de lymfeklieren worden uit het bekken gehaald. Dit om eventuele uitzaaiingen te verwijderen.

Bestraling

Wanneer de baarmoederhalskanker in een ver gevorderd stadium is, dan kiest men voor bestraling van de baarmoeder, eileiders, eierstokken, bovenste deel van de vagina en lymfeklieren in het bekken.

Chemotherapie

Chemotherapie wordt bij baarmoederhalskanker vaak in combinatie met bestraling gegeven. Dit noemt men chemoradiatie, en hiermee vergroot men het effect van de bestraling.

Hyperthermie

Bij een gevorderd stadium van baarmoederhalskanker, kiest men vaak voor hyperthermie. Dit is een warmtebehandeling van een bepaald deel van je lichaam. Dit deel wordt dan verwarmd tot 42 graden Celsius. Als gevolg van deze behandeling hoopt men dat een deel van de kankercellen zullen afsterven, en een deel zal extra gevoelig voor andere behandelingen worden.

Bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker

Alle vrouwen tussen de 30 en 60 jaar krijgen iedere 5 jaar een uitnodiging om deel te nemen het bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker. De huisarts maakt dan een uitstrijkje van de cellen van het slijmvlies rondom de baarmoederhals. Hiermee kan het voorstadium vroeg worden ontdekt.

Heb jij een zorgvraag?

Heb jij een zorgvraag over baarmoederhalskanker? En wil je snel en deskundig advies? Bij de online ZorgZus kun je snel terecht met al je vragen. Gespecialiseerde verpleegkundigen bieden je online professionele hulp, begeleiding & advies.

De Online ZorgZus is een zusterorganisatie van Dokter.nl.

Bronnen: radboud umc, umc utrecht en mmc