Dyspepsie: een opgeblazen gevoel van de maag

Net als het Prikkelbare Darm Syndroom, is dyspepsie één van de meest voorkomende spijsverteringsaandoeningen. In principe geen ernstige aandoening. Echter, wanneer je na je veertigste dyspepsie klachten krijgt welke gepaard gaan met gewichtsverlies of andere ongebruikelijke symptomen, neem dan contact op met je huisarts. Het zou dan ook om een maagzweer of maagkanker kunnen gaan.

Wat is dyspepsie?

Dyspepsie betekent letterlijk een verstoorde spijsvertering in het bovenste deel van het spijsverteringskanaal. Het is een verzamelnaam voor terugkerende of blijvende klachten van pijn en ongemakken die je in de bovenbuik voelt. Je kunt onderscheid maken tussen organische en functionele dyspepsie. Bij organische dyspepsie is er aanwijsbaar iets mis met een van de organen in je spijsvertering. In dat geval kom je vaak onder behandeling van een arts. Bij functionele dyspepsie is dat niet het geval. Er is dan niets aanwijsbaar mis met je organen, maar ze functioneren niet zoals het zou moeten.
Deze aandoening komt vaker voor bij volwassen mannen en kan verergeren door stress, overgewicht, roken en slechte eetgewoonten.

Symptomen dyspepsie

Typische klachten bij dyspepsie zijn:

• Vieze smaak in de mond.
• Slechte adem.
• Opgezet gevoel van de maag na de maaltijd.
• Boeren.
• Soms zure oprispingen na inspanning, bij bukken of liggen.
• Winderigheid.
• Weinig kunnen eten.
• Pijn in de bovenbuik, die erger wordt door te eten.
• Brandend gevoel in de maag.
• Zure oprispingen na inspanning.
• Bij bukken of liggen last hebben van het terugstromen van het maagzuur.
• Soms misselijkheid en braakneigingen.

Mogelijke oorzaken dyspepsie

Dyspepsie kan veel oorzaken hebben. In ongeveer 50% van alle gevallen is de oorzaak bekend. Op dat moment spreekt men van organische dyspepsie.

Veel voorkomende oorzaken van organische dyspepsie zijn:

• Overmatige maagzuurproductie.
• Overdadig eten en drinken.
• Oprisping van maagzuur (reflux).
• Ontsteking van het maagslijmvlies (gastritis).
• Ontsteking van de galblaas (cholecystitis).
• Een lactose-intolerantie.
• Infectie met Helicobacter pylori; een bacterie die bij veel mensen op het maagslijmvlies voorkomt.
• Stoornissen van de darmbewegingen. Denk hierbij aan bijvoorbeeld het prikkelbare darmsyndroom.
• Maagkanker.

Wanneer er geen organische afwijking is en de oorzaak kan niet worden achterhaald dan spreekt men van functionele dyspepsie.

Mogelijke oorzaken van functionele dyspepsie zijn:

• Overgevoeligheid van de maag. Wanneer men iets eten, voelt de maag al snel vol aan. Hoewel er eigenlijk nog plaats zat is.
• Verminderd uitzetten van de maagwand bij de vulling met voedsel. Normaal past de maag zich na een maaltijd aan door te ontspannen, waardoor er meer ruimte in de maag komt voor voedsel zonder dat de genoemde klachten optreden.
• Vertraagde lediging van de maag. Normaliter is de maag anderhalf uur na een maaltijd voor meer dan de helft leeg. Wanneer dit langer duurt, dan is er sprake van een vertraagde lediging van de maag.

Bevorderende factoren

In de loop van de tijd is bekend geworden dat bepaalde leefomstandigheden dyspepsie kunnen bevorderen. Bevorderende factoren zijn:

• Stress.
• Overmatig alcoholgebruik.
• Roken.
• Te veel en te vet eten.
• Te veel rauwkost eten.
• Sterke koffie, bij sommige mensen kan dat dyspepsie uitlokken.
• In het begin van de zwangerschap kan ook dyspepsie optreden.
• Bepaalde geneesmiddelen. De bekendste zijn ijzerpillen, oudere types van antidepressiva, sommige kalmeermiddelen, kalktabletten, antibiotica, aspirine en niet-steroïdale ontstekingsremmers.

Wat kun je aan dyspepsie doen?

Het is uitproberen wat bij jou het beste werkt. Maar een paar eenvoudige leefregels kun je in ieder geval uitproberen:

• Zorg dat je niet te vet eet.
• Zorg dat je kleinere porties eet. Het advies is om 6 kleine maaltijden per dag te nemen in plaats van 3 grote.
• Niet te snel eten en goed je eten kauwen.
• Begin de dag met een goed ontbijt.
• Ga niet plat op de bank liggen na het eten. Door deze houding kan de zure inhoud van je maag makkelijker terug de slokdarm instromen.
• Eet niet vlak voor het slapen gaan. Een maag blijft zo’n 3 uur na het eten actief.
• Wanneer je vooral ’s nachts last hebt van dyspepsie, dan kun je het hoofdeinde van je bed wat omhoog zetten.
• Vermijd of beperk de inname van: alcohol, sinaasappelsap, pepermunt, frisdrank met prik en scherp gekruid eten. Deze voedingsmiddelen prikkelen de maag tot het aanmaken van maagzuur.
• Het dragen van erg strakke kleding kan het maagzuur de slokdarm induwen.
• Wanneer je iets moet tillen, ga dan door de knieën en til niet vanuit je rug. Dit is om meerdere reden verstandig.
• Wanneer je last hebt van overgewicht, probeer dan wat af te vallen. Een dikke buik duwt voortdurend op de maag. Wanneer je het moeilijk vindt om af te vallen, dan kan een bezoek aan de diëtiste je helpen.
• Stop met roken. Nicotine verslapt de afsluiting tussen de slokdarm en de maag, zodat maagzuur gemakkelijker de slokdarm in kan stromen.
• Probeer stress zoveel mogelijk te vermijden en zorg voor voldoende ontspanning, bijvoorbeeld door sporten en andere lichaamsbeweging. Bij spanning en stress maakt je lichaam meer maagzuur aan. Ook kan het de knijpbeweging van de maag vertragen of onregelmatiger worden.

Medicatie

Wanneer deze maatregelen niet helpen ga dan naar je huisarts. Deze kan kijken of dat bepaalde medicijnen verlichting kunnen geven. Vaak begint de arts met een kuur van 2 tot 6 weken om het maagzuur wat in te dammen. Mocht dat niet het gewenste resultaat brengen, dan zal je huisarts bepalen of het wenselijk is om de kuur te verlengen of dat het beter is om op een ander medicijn over te stappen.

Ligt er een ontsteking aan de basis van dyspepsie dan kunnen er ook antibiotica voorgeschreven worden.
Bij een vertraagde maagontlediging kan de arts in sommige gevallen medicijnen voorschrijven die de werking van de spieren in de maag stimuleren. Deze medicijnen heten prokinetica. Deze medicijnen zorgen ervoor dat de spieren in de maagwand regelmatiger samentrekken en versnellen de maaglediging.

Overig

Bij zeer ernstige klachten en wanneer de voedingsadviezen en medicijnen onvoldoende helpen, kan sondevoeding een oplossing zijn. In zeer zeldzame gevallen is een operatieve ingreep noodzakelijk.

Bronnen: Ikazia en MLDSl