Wat moet je doen bij een voedselvergiftiging?

Een voedselvergiftiging is vervelend waarbij in principe geen dokter aan te pas hoeft te komen. Toch zitten er wel een paar risico’s aan vast. Wat moet je doen bij een voedselvergiftiging?

Wat is voedselvergiftiging?

Bij een voedselvergiftiging wordt je eten of drinken besmet met giftige stoffen (toxines), die door bacteriën, virussen en schimmels worden geproduceerd. In de meeste gevallen zijn dit de afvalstoffen van deze bacteriën, virussen en schimmels. Een voedselinfectie is iets anders, die wordt namelijk veroorzaakt door een ziekmakende hoeveelheid bacteriën, schimmels of virussen in het voedsel. Voedselvergiftiging wordt dus in de meeste gevallen veroorzaakt door giftige stoffen die uitgescheiden worden door stafylokokken. Wanneer je besmet of bedorven voedsel eet, dan kun je deze stoffen binnenkrijgen.

Symptomen van voedselvergiftiging

Vaak ontstaan de verschijnselen bij een vergiftiging binnen 8 tot 24 uur. Je kunt last krijgen van:

• Misselijkheid en braken
  Deze symptomen van een voedselvergiftiging treden snel op en duren een dag of paar dagen.
• Uitdroging
  Door het vele braken, en het hebben van diarree kan je uitgedroogd raken. Dit kan zich uiten in klachten zoals een droge mond en tong, duizeligheid, hoofdpijn, vermoeidheid, zwakte, minder plassen en ingevallen ogen. Ernstige uitdroging geeft symptomen zoals een snelle hartslag, verwarring en een verminderd gezichtsvermogen.
• Diarree
  Je moet vaker naar het toilet dan regulier. Vaak meer dan 3 keer op een dag. Soms zit er tevens slijm en bloed bij de ontlasting.
• Buikkrampen
  Deze krampen in je buik kan erger worden tijdens het overgeven of de stoelgang.
• Koorts en koude rillingen
  Door de koorts kan er tevens lichte tot matige hoofdpijn optreden. Zwakte door diarree en koorts kan leiden tot pijnlijke ledematen.

Al deze klachten verdwijnen meestal vanzelf nadat de giftige stoffen uit je lichaam zijn verdwenen. Soms voel je je nog een aantal dagen slap na een voedselvergiftiging.

Oorzaken van voedselvergiftiging

• Salmonellabacterie
  Dit is waarschijnlijk de meest bekende oorzaak van voedselvergiftiging. In ruim 80% van alle gevallen van voedselvergiftiging is deze bacterie de uiteindelijke oorzaak. De salmonellabacterie kan voorkomen in onder andere kip en eieren. De symptomen ontstaan meestal tussen de 12 en 72 uur na besmetting. Na ongeveer 3 dagen zijn de ziekteverschijnselen vaak voorbij.
• Campylobacter bacterie
  Deze bacterie kan voorkomen in kip, vlees, water en rauwe melk. De ziekteverschijnselen ontstaan meestal 2 tot 5 dagen na besmetting, en duren gemiddeld 2 tot 3 dagen.
• Stafylokok bacterie
  Het gif dat door deze bacterie wordt gemaakt, kan ook een ziekteverwekker zijn. Wanneer dit micro-organisme bepaald voedsel besmet (verspreid zich gemakkelijk via de handen) vermenigvuldigt het zich snel. Verschillende soorten voedsel zoals kip, eieren, paté, vis, kant-en-klare boterhammen kunnen hiermee besmet zijn. Van deze bacterie wordt je erg snel ziek, maar je bent ook weer redelijk snel beter (binnen 24 uur).
• E-coli bacterie
  Alleen bepaalde soorten E-coli kunnen je ziek maken. Na ongeveer 3 dagen kun je last krijgen van heftige buikkrampen en diarree. De klachten duren ongeveer 3 dagen, waarna alles weer is verdwenen. De E-coli bacterie komt vooral voor in rauw vlees zoals gehakt of filet americain, maar kan ook in rauwe groente zitten.
• Norwalk virus
  Dit virus verspreid zich het meest via schaaldieren. Je wordt van dit virus direct erg ziek, maar het is vaak ook zo weer over. Helaas bestaat er nog geen medicijn tegen dit virus. Het is van belang dat een besmet persoon een ander toilet gebruikt dan niet-besmet personen. Als dat niet mogelijk is, dan het gezamenlijk toilet, na ieder gebruik door de besmette persoon, schoonmaken en desinfecteren met bijvoorbeeld dettol. Dit vanwege de enorme besmettelijkheid. Pas ook op met kinderen en ouderen. Bij deze groepen kunnen de klachten langer duren en ernstiger zijn. Als je je langer dan 5 dagen echt ziek voelt, dan is het zeer verstandig om contact op te nemen met je huisarts.

De gevaarlijkste voedselvergiftiging botulisme komt gelukkig maar zelden voor.

Wat te doen bij voedselvergiftiging?

In de meeste gevallen verdwijnt het ziektebeeld vanzelf binnen enkele dagen. Maar let wel op de volgende punten:

• Drink vaak
  Omdat het lichaam veel vocht verliest, is het belangrijk om regelmatig te drinken. Wanneer je moet braken, drink daarna dan telkens kleine beetjes. Wanneer je op vakantie bent, check dan of het kraanwater ook echt drinkwater is.
• Let op uitdroging
  Bij de apotheek is een mengsel van zout en suiker (ORS) verkrijgbaar. Dit vermindert de kans op uitdroging.
• Eten
  Iets eten mag wel maar het is niet noodzakelijk.
• Medicijnen
  Bij heftige diarree kun je ervoor kiezen om pillen te nemen die de diarree stoppen. Je wordt er niet beter van, maar het kan het wel prettiger maken. Zeker wanneer je bijvoorbeeld moet reizen. Dit geneesmiddel is zonder recept verkrijgbaar bij apotheek of drogist.
• Goede hygiëne
  Zorg dat je je handen regelmatig en goed wast, zeker na de stoelgang, om besmetting naar anderen te voorkomen.

Voedselvergiftiging voorkomen

Het is lastig om voedselvergiftiging helemaal te voorkomen. De bacteriën die de voedselinfectie veroorzaken, zijn vaak al in het voedsel aanwezig, alleen niet in grote ziekmakende aantallen. Maar koel producten goed, zorg voor een goede bereiding waarbij je er altijd op let, dat de producten goed gaar zijn en werk hygiënisch.

In niet-Europese landen is de hygiënische standaard vaak minder streng, waardoor voedselvergiftiging vaker voorkomt wanneer je op vakantie bent. Let hier daarom extra goed op met wat je eet en drinkt. Wanneer je twijfelt over het kraanwater, drink dan alleen water uit flessen, vermijd rauw en slecht bereid voedsel, ongewassen fruit en onverpakt ijs. Wees voorzichtig met het kopen van allerlei lekkernijen die (niet gekoeld) op straat worden verkocht.

Wanneer je huisarts raadplegen?

Van voedselvergiftiging kun je echt erg ziek worden. Bij aanhoudende verschijnselen die na 24 uur nog niet minder worden of samengaan met hevige pijn, is het verstandig om naar je huisarts te gaan.
Wanneer kleine kinderen door veel en langdurig overgeven weinig vocht binnenkrijgen, is het ook belangrijk direct contact op te nemen met je huisarts.

Bronnen: voedselvergiftiging.org, farmahuis.nl en vsm.nl