Ken jij deze oorzaken van flauwvallen?

De oorzaken van flauwvallen zijn in de meeste gevallen onschuldig. Het is in principe een veiligheidsmechanisme van je lichaam om de bloeddrukregeling te herstellen. Maar flauwvallen kan ook een symptoom zijn van een onderliggende (ernstigere) aandoening.

Ongeveer 2 op de 5 Nederlanders vallen eens of vaker in hun leven flauw. Vaak schrikken mensen wanneer ze flauwvallen, en veel mensen zien flauwvallen dan ook als iets gevaarlijks. Gelukkig is er in de meeste gevallen niets ernstigs aan de hand. Als het goed is ben je binnen enkele minuten weer bij bewustzijn.

Wat is flauwvallen?

Flauwvallen is het plotseling, kortdurend verliezen van je bewustzijn. Door een snelle daling van je bloeddruk, komt er onvoldoende bloed in de hersenen terecht. Vervolgens kom je dan in een staat van bewusteloosheid en val je flauw. Doordat je flauwvalt, zorgt je lichaam er voor dat het lichaam horizontaal komt te liggen. Hierdoor hoeft het hart minder hart te pompen om voldoende bloed bij de hersenen te krijgen. Zodra je hersenen voldoende zuurstof hebben kom je weer bij bewustzijn.

Nut van flauwvallen

Flauwvallen lijkt ernstig, maar het is eigenlijk een beschermingsreactie van ons lichaam wanneer onze hersenen kortstondig een tekort aan bloed en zuurstof hebben. Flauwvallen en bijna flauwvallen kan gebeuren bij volwassen, maar ook bij kinderen. Flauwvallen kan gepaard gaan met symptomen zoals hoofdpijn, overgeven en duizeligheid. Welke andere symptomen kunnen gepaard gaan met flauwvallen?

Symptomen bij flauwvallen

De meeste mensen voelen van tevoren dat ze gaan flauwvallen, maar het kan ook plotseling gebeuren. Symptomen die je kunt hebben als je flauwvalt zijn:

• Licht gevoel in je hoofd.
• Het warm krijgen gecombineerd met klamme oksels, bezweet voorhoofd en een natte rug.
• Problemen met je gezichtsvermogen zoals troebel zicht.
• Misselijkheid met soms braken.
• Sneller kloppend hart.
• Oorsuizen.
• Tintelingen in vingertoppen.
• Bleek worden.
• Incontinentie (dit gaat vaak gepaard me trekkingen)
• Kortademig.

Oorzaken van flauwvallen

Er zijn veel verschillende oorzaken van flauwvallen.

Reflexsyncope

De meest voorkomende oorzaak van flauwvallen is reflexsyncope. Dit is een reflex van je lichaam waardoor de bloeddruk zakt en het hart langzamer gaat kloppen. Via het autonome zenuwstelsel wordt de bloedsomloop geremd, waardoor je flauw kunt vallen. Triggers voor deze oorzaak zijn:

• Te lang staan.
• Het zien van bloed.
• Te weinig hebben gegeten of gedronken.
• Heftige emoties, waaronder angst of schrik.
• Oververmoeidheid en stress.
• Hevige pijn.

Plotseling opstaan

Een andere oorzaak van flauwvallen is het plotseling opstaan. Dit komt vooral voor bij ouderen en wordt veroorzaakt door orthostatische hypotensie (lage bloeddruk). Hierbij zijn de compensatiemechanismen, vernauwing van de bloedvaten en een verhoging van de hartfrequentie, onvoldoende in staat om de bloeddruk te herstellen wanneer iemand opstaat waardoor het bloed naar de benen zakt.

Hartafwijking

Een zeer ernstige oorzaak van flauwvallen is een hartafwijking. De hartafwijking ‘hypertrofische cardiomyopathie’ kan leiden tot flauwvallen, vooral tijdens het verrichten van een bepaalde inspanning. Deze aandoening komt zowel bij jonge mensen als bij ouderen voor, vooral bij patiënten met hoge bloeddruk. Zonder behandeling kan zo iemand eraan doodgaan. Een meer zeldzame hartziekte waardoor iemand kan flauwvallen, is een aandoening aan een hartklep.

Epilepsie

Eén op de 150 Nederlanders leidt aan epilepsie, een hersenaandoening die zich uit in de vorm van aanvallen. Eén van de verschijnselen van epilepsie is bewustzijnsverandering of zelfs flauwvallen. Wanneer dit gebeurt dan gaat het vaak niet alleen om flauwvallen, maar vaak gaat dit dan ook gepaard met een tongbeet of urineverlies.

Langdurige blootstelling aan hitte

Wanneer iemand gedurende extreem lange tijd in de hitte verblijft, kan er door extreme vaatverwijding te weinig bloedtoevoer zijn waardoor iemand flauwvalt.

Uitdroging

Ook uitdroging is een oorzaak van flauwvallen. Iemand kan uitgedroogd zijn door bijvoorbeeld diarree, overmatig zweten, te weinig drinken vaak in combinatie met een overmatige urineproductie (een bekend symptoom van onbehandelde diabetes mellitus). Uitdroging bij oudere mensen wordt vaak veroorzaakt door te weinig drinken in combinatie met het gebruik van vochtafdrijvende middelen. Deze middelen stimuleren de nieren tot een verhoging van de urineproductie, om meer zout en water uit het lichaam te verwijderen. Het gevolg is dat het totale vochtvolume in het lichaam daalt.

Ontregelde bloeddruk
Bij iemand die flauwvalt, heeft het lichaam niet snel genoeg gereageerd op de daling van de bloeddruk. De bloedvaten vernauwen zich niet en het hart gaat langzamer kloppen. Als gevolg hiervan, komt er onvoldoende bloed (en dus zuurstof) bij de hersenen en raak je tijdelijk buiten bewustzijn.

Menstruatie

Ook de menstruatie of een zwangerschap kan de oorzaak zijn. Tijdens de menstruatie kan dit veroorzaakt worden door hevige pijn, en bij de zwangerschap zal er veel bloed door de placenta lopen om de baby van voedingstoffen te voorzien. Hierdoor kost het je lichaam meer moeite om al je lichaamsdelen van voldoende bloed te voorzien.

Lage bloedsuikerspiegel

Wanneer je een te lage bloedsuikerspiegel hebt, kun je last krijgen van hartkloppingen, overmatig zweten, licht in het hoofd voelen of flauwvallen. Sommige mensen krijgen tintelingen in hun handen of voeten en andere mensen voelen zich sloom en wazig.

Medicijnen

Flauwvallen kan veroorzaakt worden door het gebruik van bloeddrukverlagende medicijnen, of medicijnen tegen psychische aandoeningen, nierziekten en suikerziekte.

Wanneer naar je huisarts?

Wanneer je een keertje flauwvalt, dan is dat geen probleem. Maar val je in een paar maanden tijd meerdere keren flauw, dan is het zinvol om naar je huisarts te gaan. Deze kan dan nagaan of er sprake is van een ernstige aandoening, zoals diabetes, hartfalen of een andere ziekte.

Bronnen: jeroenboschziekenhuis.nl en merckmanual.nl